تحلیلگران اروپایی از جمله بارزترین آنها معتقدند که ایران هر برنامه‌ای که داشته باشد و هر چقدر هم این برنامه برای جامعه جهانی مجهول باشد، روشن است که تلاش‌های تازه‌ای را برای افزایش نفوذ خود در منطقه آغاز کرده است.
سخت ترین سوال که پاسخ آن برای بسیاری مجهول است و جوابی برای آن ندارند، این است که ایران در وضعیت کنونی منطقه که رو به انفجار است و مرحله ای بسیار سخت را می گذراند، به دنبال چیست؟ با متغیرهایی که در جهان عرب شاهدیم و اتفاقاتی که به تازگی در منطقه عربی رخ داده است، ایران چه سیاستی را دنبال می کند و تا کجا قصد نفوذ و دخالت دارد؟
مثلا در عراق می بینیم که ایران حرف اول را می زند و به خوبی توانسته با نفوذ در این کشور و ادامه حمایت از متحدانش در راس قدرت معادله ای به سود خود در این کشور رقم بزند. اما کسی نمی داند که مثلا گام بعدی ایران در عراق چیست؟ حتی به جرات می توان گفت که به رغم این که تفاهمی غیر مستقیم میان ایران و امریکا در عراق بر سر دولت فعلی این کشور به وجود آمده است، واشنگتن نمی داند دقیقا ایران چه نقشه ای برای آینده سیاسی نفوذ خود در عراق کشیده است و مثلا اقدام بعدی آن چیست؟
در لبنان نیز وضع به همین منوال است. بدون ورود به جزئیات بسیار روشن است که ایران حمایت معنوی و مادی کامل از حزب الله لبنان می کند و حزب الله نیز در حال حاضر حرف اول و آخر را در لبنان می زند. اما باز هم هیچ کس نمی داند که تهران برای آینده لبنان چه تدابیری اندیشیده و قصد دارد به طور غیر مستقیم چه بازی ای را در لبنان پیش ببرد. به ویژه با نزدیک شدن به موعد انتخابات این سوال برای همه بیش از پیش پررنگ می شود.
با این حال پاسخ این سوال برای سوریه کاملا روشن است. ایران قصد دارد تا آن جا که منافعش ایجاب می کند، تا آخرین لحظه از حکومت اسد حمایت کند و تا کنون نیز ثابت کرده که در این راه ثابت قدم است و به هیچ وجه قصد ندارد حمایت خود از اسد را متوقف کند. بشار اسد نیز با همین پشتوانه قوت قلب پیدا کرده است و تا کنون مقاومت کرده و آن گونه که پیدا است، قصد دارد تا آخرین لحظه مقاومت کند و بسیار روشن است که به هیچ وجه روحیه خود را برای عبور از بحران جاری در کشورش از دست نداده است. اما با این حال باز هم کسی نمی داند که ایران بعد از آن قصد دارد دقیقا چه معادله ای را پیش ببرد.
درباره یمن نیز کاملا روشن است که ایران برای نفوذ در این کشور برنامه دارد و گام به گام طرحی را پیش می برد. در حالی که کاملا روشن است که پس از کناره گیری موفقیت آمیز و بدون خونریزی علی عبدالله صالح از قدرت، عربستان و قطر و دیگر کشورهای متحد در پرونده یمن هیچ برنامه ای برای آینده آن ندارند و حتی می توان گفت که این پرونده را به حال خود رها کرده اند. امریکا نیز تنها چیزی که برایش اهمیت دارد، محدود کردن تهدید القاعده در این کشور و نابودی آن است و الا هیچ برنامه ای برای حفظ یا گسترش نفوذ خود در یمن ندارد.
در مورد بحرین نیز ایران برنامه ویژه خودش را دارد. در حالی که حکومت حاکم بر این کشور با وجود حمایت عربستان و دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و تا اندازه ای امریکا و انگلیس سراسیمه تنها به سرکوب معترضان مشغول است، هیچ برنامه ای برای گذار از بحران فعلی اش ندارد.
در مورد مصر اما تحلیل ها مختلف است. برخی می گویند که ایران تلاش می کند تا مصر جایگاه دوران جمال عبدالناصر را باز نیابد و صاحب نقش منطقه ای مطابق با آن دوران نشود. عده ای نیز می گویند که ایران می خواهد با حمایت از اخوان المسلمین نفوذ خود را در این کشور تقویت کرده و جایگاهی تازه برای خود تعریف کند. به عبارت دیگر ایران برنامه ای برای الحاق مصر به جمع کشورهای متحد خود در منطقه دارد. با این وجود باز هم کسی نمی داند دقیقا برنامه ایران برای رسیدن به این هدف چیست؟
تحلیلگران اروپایی از جمله بارزترین آنها معتقدند که ایران هر برنامه ای که داشته باشد و هر چقدر هم این برنامه برای جامعه جهانی مجهول باشد، روشن است که تلاش های تازه ای را برای افزایش نفوذ خود در منطقه آغاز کرده و ما به زودی شاهد قدرت نمایی ایران در سراسر خاورمیانه خواهیم بود. آنها به هیچ وجه بعید نمی دانند که در آینده ای نزدیک ایدئولوژی ایرانی به یکی از بارزترین ایدئولوژی های خریدار منطقه ای تبدیل شود و ایران صاحب جایگاهی بالا و پرنفوذ و تاثیرگذار در خاورمیانه شود. برای همین آنها توصیه می کنند که باید خود را برای ایرانی قدرتمند در خاورمیانه آماده کنیم و باب مذاکره و همکاری با آن را از هم اکنون بگشاییم.
اروپایی ها زودتر از اعراب دریافته اند که ایرانی ها به سرعت در حال کسب جایگاه های ممتاز و جدید در خاورمیانه و کل منطقه هستند. کشورهای عربی ای که بهار عربی در آنها به نوعی شکست خورده و هیمنه اخوانی را بر خود پذیرفته اند اکنون از چنان بحران های متعدد امنیتی و اقتصادی ای برخوردار هستند که این امکان را به ایران می دهند که این کشور از این وضعیت نهایت استفاده را ببرد.
به همین دلیل کسی چه می داند، شاید همین فردا از خواب برخواستیم و دیدیم که ایران بر کرسی رهبری خاورمیانه نشسته و کسی هم جرات ایراد گرفتن به آن را نداشته باشد. به ویژه که وضعیت برای رسیدن آن به این هدف نیز کاملا هموار است. آینده اگر به سود هیچ کس نباشد، قطعا به سود ایران است و ما باید خود را برای پذیرش ایرانی جدید که معادله ای تازه را بر منطقه حاکم خواهد کرد، آماده شویم.
منبع: النهار
