به رغم ورود سلطان قابوس پادشاه عمان، رهبر کشور عرب همسایه جنوبی ایران در حوزه خلیج فارس، به کشورمان و استقبال مقامات عالی رتبه جمهوری اسلامی بویژه ریاست جمهوری از نخستین میهمان از رهبران کشورهای خارجی پس از مراسم تحلیف، و شروع گفتگوها و مذاکرات فیمابین، اما گمانه زنی ها در مورد هدف سفر این نخستین میهمان دیپلماتیک کشورمان، در رسانه ها، در داخل و خارج از ایران همچنان ادامه دارد و تاکنون اطلاعات مشخصی هم درز نکرده است.
وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با رسانه ها پیش از استقبال از پادشاه عمان از همراه داشتن پیامی توسط سلطان قابوس اظهار بی اطلاعی کرد. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در گفتگوی با شبکه العالم این موضوع را نفی یا بعید دانست.
اما گمانه زنی ها بر دو محور مشخص می گردد. محور نخست انتقال پیام رئیس جمهور امریکا توسط پادشاه عمان برای رئیس جمهور کشورمان است و محور دوم انتقال پیام پادشاه عربستان بواسطه سلطان قابوس برای جناب آقای روحانی رئیس جمهور است.
هر چند وجود احتمال همراهی پیام ها با سلطان عمان، از اهمیت روابط و مناسبات دو کشور ایران و عمان نمی کاهد، جرا که روابط دیرینه و تاریخی میان این دو کشور، ویژگی های خاصی بدان بخشیده و تا حدی پیوند ایران و عمان را استثنایی و نمونه کرده است.
نقش عوامل ژئوپلیتیک در مناسبات مسقط / طهران و برخورداری دو کشور از سواحل مشترک در خلیج فارس و تنگه هرمز و دریای عمان قطعا قابل توجه است، اما علاوه بر آن تعریف چارچوب دیپلماتیک با عمق تاریخی میان این دو کشور باعث شده است که به رغم پیوندهای عمیق عمان با کشورهای عرب حوزه خلیج فارس بویژه عربستان که گاه رویکرد خصمانه ای نیز در مقابل ایران داشته اند، هیچگاه مناسبات مسقط با تهران از این رویکردهای گاهگاه خصمانه شورای همکاری اثر نپذیرد و بالعکس همواره عمان سعی کرده است از تیزی و تندی خصومت ها علیه ایران بکاهد.
از سوی دیگر عمان با داشتن روابط نزدیک با واشنگتن، هم به صورت انفرادی و هم به صورت جمعی در چارچوب شورای همکاری خلیج فارس، اما هیچگاه در طرح های خصمانه امریکا علیه ایران شرکت و حضور و همکاری نداشته است و بالعکس همواره در جهت کاستن این خصومت ها فعالیت کرده است.
همین ویژگی در مناسبات ایران و عمان، باعث گمانه زنی ها از سوی محافل رسانه ای و دیپلماتیک شده است، اما در عین حال نشان می دهد که افکار عمومی در جهان و انظار محافل سیاسی و دیپلماتیک و رسانه ای در انتظار تحول جدید سیاسی از سوی ایران در جهت گره گشایی در بسیاری از بحران های منطقه ای و فرامنطقه ای است که به طور طبیعی بار مسئولیت سنگین رئیس جمهور جدید کشورمان و همکاران ایشان در عرصه دیپلماتیک و جایگاه مؤثر ایران را را در تحولات منطقه ای و فرا منطقه ای یادآوری می کند.
بنابراین این انتظارهم وجود دارد که رئیس و یارانش مبتنی بر شعارها و چارچوب های ارائه شده در حوزه سیاست خارجی، برنامه های راهبردی و راهکارهای کاربردی و گفتمان جامع و فراگیر منطقه ای و جهانی خود را آماده کرده و با برخورداری از ابتکارعمل جدید و گفتمانی کارآمد و جذاب و پشتوانه ای قوی از تجربیات و دانش سیاسی انباشته در دستگاه دیپلماتیک کشورمان و خارج از آن، وارد میدان عمل شوند و روش پیش پا افتاده ی آزمون و خطا را مبنا قرار ندهند.
به هر حال سفر پادشاه عمان کلید دیپلماسی خلیجی ایران را زد، چنان که سفر جفری فیلتمان دیپلمات امریکایی معاون دبیرکل سازمان ملل به کشورمان نیز به نوعی دیپلماسی بین المللی ایران را خواه ناخواه کلید می زند.
سيدمرتضي نعمت زاده
