همه ماه ها و روزهای سال فرصت مناسبی برای ارتباط با خدا و بازگشت به مسیر هدایت است اما برخی از ایام امکان و قابلیت ویژه ای برای این ارتباط و انجام اعمال عبادی و معنوی دارد که مومن با توجه به آن و استفاده مناسب از مواهب آن بهره مند می گردد، چنانکه رسول گرامی اسلام فرمودند:

إِنَّ لِرَبِّکُمْ فِی أَیَّامِ دَهْرِکُمْ نَفَحَاتٍ أَلاَ فَتَعَرَّضُوا لَهَا[۱]

همانا از سوی پروردگار شما در طول عمرتان نسیم هایی می وزد ، پس خود را در معرض آنها قرار دهید.

یکی از این ایام ماه رجب است که جزء چهار ماه برگزیده و منتخب خداوند است چنانکه رسول خدا فرمودند: «خدای به جهان نگریست و از هر چیز چهار شماره از آن برگزید، از فرشتگان: جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و ملک الموت را برگزید و از پیامبران مرسل خداوند شمشیر: ابراهیم و داود و موسی و من را برگزید. و از زنان چهار تن را برگزید:مریم، آسیه، خدیجه، فاطمه، ، و از ماهها چهار برگزید که شهرهای حرام‏اند: رجب‏، شوال، ذی قعده، ذیحجه، و از روزها چهار برگزید: آدینه، روز ترویه (روز هشتم ذیحجه) و روز عرفه و عید قربان».[۲]

همچنین ماه رجب یکی از ماه های حرام است که در آن آغاز و ادامه جنگ به جز جنگ دفاعی ممنوع اعلام شده است و جنایات نیز در این ماه ها دیه سنگین تری دارد.

شاید وجه تسمیه و نامگذاری ماه رجب به ماه «أصب» به معنای ماهی که رحمت الهی در آن فرو می ریزد اهمیت این ماه را بیش از پیش روشن کند که رسول خدا فرمودند:

یُسَمَّی شَهرُ الرَّجبِ الاَصَبَّ ِلاَنَّ الرّحمةَ تُصَبُّ عَلَی اُمَّتی فیهِ صَبّاً وَ یُقالُ الاصَمُّ لِاَنَّهُ نُهِیَ فیهِ عَن قِتالِ المُشرکینَ وَ هُوَ مِنَ الشُّهورِ الحُرُم».[۳]

«ماه رجب را اصبّ نامیده‌اند چون در این ماه رحمت الهی بر امت من فرو می‌ریزد و ماه اصم می‌گویند چون در این ماه از جنگ با مشرکان نهی شده است»

توجه به خدای متعال و توبه و انابه و عبادت در این ماه بسیار سفارش شده است و روایات فراوانی دارد.

مرحوم شیخ صدوق اعلی الله مقامه الشریف از امام صادق علیه السلام نقل می کند که یکی از یاران آن حضرت در اواخر ماه رجب خدمتش رسید، چون نظر حضرت به او افتاد، فرمود: آیا در این ماه روزه گرفته ای؟ عرض کرد: نه، فرمود: آن قدر ثواب از تو فوت شده که اندازه آن را کسی جز خدا نمی داند، این ماهی است که خداوند آن را بر سایر ماهها برتری بخشیده و احترام آن را عظیم شمرده و برای روزه داشتن آن، پاداش های مهمّی قرار داده است. آن مرد عرض می کند: آیا اگر در بقیّه این ماه روزه بدارم، به بخشی از ثواب می رسم؟ امام علیه السلام فرمود:آری، سپس ثواب های مهمّی برای کسی که فقط روز آخر ماه، یا دو روز آخر ماه، یا سه روز آخر ماه را روزه بدارد، بیان فرمودند، مانند نجات از سکرات مرگ، عذاب قبر و لغزش بر صراط و شداید قیامت و نایل شدن به برائت و رهایی از آتش دوزخ.[۴]

همچنین در حدیث دیگری از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است: هر کس یک روز از این ماه را روزه بگیرد، خشنودی عظیم خدا را به دست آورده، خشم الهی از او دور می شود، و درهای جهنّم به روی او بسته خواهد شد![۵]

در حدیث دیگری آمده است: «رجب» نام نهری است در بهشت، از شیر سفیدتر و از عسل شیرین تر; هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد، از آن می نوشد![۶]

در روایتی از رسول خداصلی الله علیه وآله آمده است: هر گاه کسی نتواند در این ماه روزه بگیرد، هر روز صد مرتبه این تسبیحات را بخواند، تا ثواب روزه آن را دریابد:

سُبْحانَ الاِلهِ الْجَلیلِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِی التَّسْبیحُ اِلاَّ لَهُ، سُبْحانَ الاَعَزِّ الاَکْرَمِ، سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّةَ وَهُوَ لَهُ اَهْلٌ.[۷]

منزه است خدای بزرگ منزه است آن که تنزیه و تسبیح جز برای او شایسته نیست منزه است خدای برتر و کریمتر منزه است آن که لباس عزت در بردارد و شایسته آن است.

بنابر این رجب فرصتی است برای بازگشت به سوی خدای متعال و توبه در پیشگاه الهی با اعمال معنوی ویژه و خاص که امام کاظم علیه السلام پاداش نیکی ها در آن را دو برابر دانستند و فرمودند: رَجَبٌ شَهرٌ عَظیمٌ یُضاعِفُ اللّه ُ فیهِ الحَسَناتَ و یَمحُو فیهِ السَّیِّئاتَ.[۸] رجب ماه بزرگی است که خداوند [پاداش] نیکی ها را در آن دو چندان و گناهان را پاک می کند .

این ماه آن قدر با اهمیت و ارزش است که چون ماه رجب فرا می رسید، رسول خدا صلی الله علیه و آله مسلمانان را دور خود جمع می کرد و برای ایشان خطبه می خواند . . . و می فرمود : ای مسلمانان! ماه بزرگ و مبارکی بر شما سایه افکنده است ، این ماه ، ماه فرو ریزنده است . خداوند در این ماه رحمت خود را بر بندگانش فرو می ریزد ، مگر آن که بنده ای مشرک باشد یا پدید آورنده بدعتی در اسلام .[۹]

علاوه بر روضه و تضرع و دعا به صورت عام اعمال فراوان دیگری نیز ماه رجب دارد که در دو بخش اعمال مشترک ماه رجب و اعمال خاص روزها و شبهای مختلف در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی و دیگر کتب ادعیه آمده است که در ذیل به برخی اشاره می کنیم:

اعمال مشترک این ماه

این اعمال که مخصوص روز معینی نیست بلکه در تمام ماه انجام می‌شود، بسیار فراوان است که برخی از آنها را ذکر می کنیم:

۱. در تمام ماه رجب، این دعا را بخواند:

یا مَنْ یَمْلِکُ حَوآئِجَ السّآئِلینَ، ویَعْلَمُ ضَمیرَ الصّامِتینَ، لِکُلِّ مَسْئَلَة مِنْکَ سَمْعٌ حاضِرٌ وَجَوابٌ عَتیدٌ. اللّـهُمَّ وَمَواعیدُکَ الصّادِقَةُ واَیادیکَ الفاضِلَةُ؛ وَ رَحْمَتُکَ الواسِعَةُ فَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَآلِ محمد؛ واَنْ تَقْضِیَ حَوائِجی لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ؛ ای که مالک حاجات خواستارانی و ای‌ که نهاد خاموشان دانی برای هر خواسته‌ای، از جانب تو گوشی شنوا و پاسخی آماده است خدایا به حق وعده‌های راستت و نعمت‌های بسیار، و رحمت وسیعت از تو خواهم که درود فرستی بر محمّد و آل محمد، و حوایج دنیا و آخرتم را برآوری که به راستی تو بر هر چیز توانایی.

۲. رسول خدا (ص) فرموده‌اند: هر کس در ماه رجب صد مرتبه بگوید «أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لا إلهَ إِلاّ هُوَ، وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و در پایان صدقه‌ای بدهد، خداوند کارش را به رحمت و مغفرت پایان دهد و هر کس ۴۰۰ مرتبه آن را بگوید فضیلت شهیدان را دارد.

همچنین ایشان فرمودند: کسی که در ماه رجب هزار مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» بگوید، خداوند برای او حسنات فراوانی می‌نویسد.

۳. در روایتی آمده است: «هر کس در ماه رجب، در وقت صبح، ۷۰ مرتبه و همچنین شب ۷۰ مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ و پس از آن، دستها را بلند کند و بگوید أَللّهُمَّ اغْفِرْ لی وَ تُبْ عَلَیَّ، اگر در همان ماه رجب بمیرد، خداوند از او راضی خواهد بود.

۴. در طول این ماه هزار مرتبه بگوید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ ذَاالْجَلالِ وَ الاْکْرامِ مِنْ جَمیعِ الذُّنُوبِ وَالاْثامِ» تا خداوند رحمان وی را بیامرزد.

۵. سیّد بن طاووس در «اقبال» فضیلت فراوانی برای خواندن سوره «قل هو الله احد» در ماه رجب نقل کرده است. از جمله از رسول خدا (ص) روایت کرده است که هر کس با نیت پاک در ماه رجب، ۱۰ هزار مرتبه سوره «قل هو الله احد» را بخواند، وارد عرصه قیامت شود در حالی که از گناه پاک باشد مانند روزی که از مادر متولد شده است و ۷۰ فرشته به استقبال او می‌آیند و به وی بشارت بهشت را می‌دهند.

۶. در روایتی از رسول خدا (ص) نقل شده است که آن حضرت فرمود: «هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بدارد و چهار رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت با یک سلام) و در رکعت اول صد مرتبه «آیة‌الکرسی» بخواند و در رکعت دوم دویست مرتبه «قل هو الله احد»، پیش از مردن جای خود را در بهشت می‌بیند و یا دیگری جای او را ببیند (و برای او توصیف کند).

عمره رجبیه

انجام «عمره»، در ماه رجب فضیلت فراوان دارد. طبق روایات اهل بیت (ع) «عمره» در ماه رجب فضیلتی هم‌ردیف حج (تمتع) دارد.

در روایتی از امام صادق (ع) آمده است: «اَفْضَلُ الْعُمْرَةِ، عُمْرَةُ رَجَب؛ با فضیلت‌ترین عمره، عمره در ماه رجب است.

برخی از اعمال هم به صورت ویژه برای شب یا روز خاصی در ماه مبارک رجب وارد شده است که در ذیل به آن اشاره می کنیم:

۱. شب اوّل ماه:

انجام اعمالی در این شب با ارزش، مورد سفارش است

اول: از رسول خدا (ص) نقل شده است که به هنگام رویت هلال ماه رجب، این دعا را می‌خواند: اَللّـهُمَّ اَهِلَّهُ عَلَیْنا بِالاَمْنِ وَ الاْیمانِ، وَ السَّلامَةِ وَ الاِسْلامِ، رَبّی وَرَبُّکَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ؛ خدایا این ماه را بر ما نو کن به امنیت و ایمان و سلامت و دین اسلام پروردگار من و پروردگار تو (ای ماه) خدای عزوجل است.

دوم: غسل کردن

سوم: زیارت امام حسین (ع) در این شب فضیلت بسیار دارد.

چهارم: بعد از نماز مغرب، بیست رکعت نماز بخواند (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت یک بار سوره «حمد» و یک بار سوره «توحید» بخواند. رسول خدا (ص) در پاداش این عمل فرمود: هر کس چنین کند، به خدا سوگند خودش، خانواده‌اش، مالش و فرزندانش محفوظ بمانند و از عذاب قبر پناه داده شود... و در قیامت به سرعت از صراط بگذرد.

پنجم: بعد از نماز عشا، دو رکعت نماز به‌جا آورد، در رکعت اول «حمد» و «الم نشرح» را یک مرتبه و سوره «قل هو الله احد» را سه مرتبه بخواند و در رکعت دوم، سوره های «حمد»، «اَلَم نشرح»، «قل هو الله احد» و «معوّذتین» (سوره های ناس و فلق) را یک‌بار بخواند و پس از سلام سی مرتبه بگوید: «لا اله الاّ الله» و سی مرتبه «صلوات» بفرستد.

ششم: سی رکعت نماز بخواند، (هر دو رکعت به یک سلام) در هر رکعت یک مرتبه «حمد» و یک مرتبه «قل یا ایّها الکافرون» و سه مرتبه «قل هو الله احد» را بخواند.

هفتم: احیای شب اول ماه

۲. شب سیزدهم

امام صادق (ع) فرمود: «خداوند به این امت سه ماه ارزشمند عطا کرد که به امت های قبل نداده بود و آن ماهها، رجب، شعبان و ماه رمضان است و سه شب نیز به این امت عنایت کرد که به امت های پیشین نداده بود و آن شب های سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه است و همچنین سه سوره (بافضیلت و پرمحتوا) به این امت عطا کرد که به امّت های سابق نداده بود و آن سوره های «یس»، «مُلک» و «توحید» است، از این رو هر کس که میان این سه فضیلت جمع کند، میان بهترین عطاهای این امّت جمع کرده است.

از امام (ع) سوال شد: «چگونه می توان میان آنها جمع کرد؟

فرمود: «در لیالی بیض (سه شب مزبور) در این سه ماه نماز بخواند. به این نحو که «در شب سیزدهم، دو رکعت نماز بگزارد و در هر رکعتی پس از سوره «حمد» این سه سوره (یس، ملک و توحید) را بخواند، و در شب چهاردهم، چهار رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعتی «حمد» و «یس» و «ملک» و «توحید» را بخواند و در شب پانزدهم، شش رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت به یک سلام) و همان سوره ها را در هر رکعت بخواند.

امام (ع) در فضیلت این نمازها فرمود: «هر کس چنین کند فضیلت این سه ماه را به دست آورده و خداوند همه گناهانش را ـ جز شرک ـ می آمرزد.

۳. روز سیزدهم ماه

روز سیزدهم ماه رجب مصادف با ولادت امیرالمؤمنین علی (ع) است و اولین روز از ایام البیض است. روزه گرفتن در این روز، و دو روز بعد، ثواب فراوانی دارد و هر کس که بخواهد عمل «امّ داوود» را بجا آورد باید این روز را روزه بگیرد.

۴. روز چهاردهم ماه

روزه گرفتن در این روز پاداش فراوانی دارد. در روایتی از رسول خدا(ص) می خوانیم: «هرکس که روز چهاردهم ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند پاداشی به وی عنایت کند که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه بر قلبی خطور کرده باشد.

۵. شب نیمه ماه

این شب، شب ارزشمندی است که چند عمل در آن وارد شده است.

اوّل: غسل.

دوم: احیای آن شب به عبادت که فضیلت بسیار دارد.

سوم: زیارت امام حسین (ع) که زیارت آن حضرت در شب و روز نیمه رجب مورد تأکید قرار گرفته است.

چهارم: شش رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت با یک سلام) و در هر رکعتی «حمد» و «یس» و «ملک» و «توحید» را بخواند .

پنجم: بجا آوردن سی رکعت نماز، که در هر رکعت یک مرتبه «حمد» و ده مرتبه سوره «توحید» را بخواند، در روایتی از رسول خدا (ص) پاداش فراوانی برای این نماز ذکر شده است.

۶. روز نیمه رجب

روز مبارکی که در آن چند عمل وارد شده است:

۱ـ غسل کردن.

۲ـ زیارت امام حسین (ع)؛ در روایتی از محمد بن ابی نصر نقل شده است که از امام رضا (ع) سوال کردم: در چه ماهی زیارت امام حسین (ع) بهتر است؟» فرمود: «در نیمه رجب و نیمه شعبان.

۳ـ بجا آوردن نماز جناب سلمان (همان گونه که در اعمال روز اوّل ماه رجب گذشت).

اعمال امّ داوود

از مهم‌ترین اعمال روز نیمه رجب، عمل «امّ داود» است که به گفته علاّمه مجلسی: «شیخ صدوق»، «شیخ طوسی» و «سیّد بن طاووس» (ره) به سندهای معتبر آن را نقل کرده اند. این عمل برای برآمدن حاجات و رفع اندوه و غم، حلّ مشکلات و دفع ظلم ستمگران بسیار مؤثر است. (و به گفته «علامه مجلسی»، در کتاب «زاد المعاد»، بارها تجربه شده است.

۷. شب بیست و هفتم ماه رجب (شب مبعث)

شب مبعث از شب های مهمّ سال و بسیار ارزشمند است و اعمالی برای این شب نقل شده است:

اوّل: غسل کردن در این شب مستحب است.

دوم: دوازده رکعت نماز است که نحوه آن در اعمال شب نیمه رجب، بیان شد.

سوم: زیارت حضرت امیر مؤمنان علی (ع) در این شب، از افضل اعمال است. برای آن حضرت، در این شب سه زیارت نقل شده است.

۸. روز بیست و هفتم ماه

بیست و هفتم رجب، روز مبعث است که روز بسیار شریف و با ارزشی است.

در روایتی از امام صادق (ع) روز مبعث به عنوان شریفترین اعیاد یاد شده است. در هر حال بزرگان برای این روز، اعمالی ذکر کرده‌اند:

اوّل: غسل کردن در این روز مستحب است.

دوم: روزه. این روز در میان روزهای سال یکی از چهار روزی است که روزه گرفتن آن فضیلت بسیار دارد و پاداش فراوانی برای آن نقل شده است.

سوم: زیاد صلوات فرستادن.

چهارم: زیارت رسول خدا و امیر مؤمنان (علیهما السلام) است.

پنجم: دوازده رکعت نماز است.

از «ریّان بن صلت» نقل شده است که هنگامی که امام محمّد تقی (ع) در بغداد بود، روز نیمه رجب و روز بیست و هفتم رجب را روزه می گرفت و همه ملازمان و یاران آن حضرت نیز روزه گرفتند. آنگاه به ما فرمودند، دوازده رکعت نماز بجا آوریم (هر دو رکعت به یک سلام) که در هر رکعت، «حمد» و «سوره ای» بخوانیم و هنگامی که نمازها به پایان رسید، هر یک از سوره های حمد، توحید و معوّذتین (فلق و ناس) را چهار مرتبه بخوانیم، آنگاه چهار مرتبه گفته شود: لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ واللهُ اَکْبَرُ، وَسُبْحانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ، وَ لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ; و چهار مرتبه: اَللهُ اَللهُ رَبِّی لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً و چهـار مرتبـه: لا اُشْرِکُ بِرَبّی اَحَـداً.

۹. روزه آخر ماه

در این روز، نماز جناب سلمان را بجا می آوری. همچنین روزه نیز در این روز پاداش فراوان دارد، امام رضا (ع) فرمود: «هر کس روز آخر ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند گناهانش را می آمرزد.[۱۰]

یکم رجب المرجب مصادف است با ولادت امام باقر علیه السلام، ولادت این امام پیام رسان کربلا را محضر مبارک امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف و رهبر معظم انقلاب اسلامی امام خامنه‌ای عزیز دام ظله العالی علی روءس المسلمین و همه پویندگان راه ولایت و رهبری تبریک و تهنیت عرض می کنیم

امام باقر علیه السلام در مدت امامت ۱۹ساله خودش و در خفقان حکومت فاسدان بنی امیه خدمات بزرگ رابه جهان اسلام و بشریت انجام داد و میراث فرهنگی را به ارمغان گذاشت و به طور فهرست نمونه های از آن را اشاره می شود: ۱-امام باقر علیه السلام اختلافات فقهی فرق اسلامی را باتوجه به اینکه برخی از علمای اهل سنت در زمان امام وابسته به حکومت بودند، امام باقر علیه السلام احساس وظیفه سنگین نمودند تا سنتهاواحادیث پیامبر اسلام ص را به دور از شائبه های تحریف عمدی خلفا و علمای وابسته به آنان مطرح کنند، و احکام فقهی را در مسیر سنت پیامبر اسلام ص قراردهد، و اعلام فرمود:هرحکمی صادر می شود باید مطابق با قرآن و سنت و تقریر و قول و فعل پیامبر اسلام ص باشد.

دومین کار ارزشمندی امام باقر علیه السلام تدوین احادیث پیامبر اسلام ص بود، چنانچه همه اهل تحقیق می‌دانند، حکومت های بعداز رسول خدا ص کار بسیار نابخردانه ای که انجام دادند منع تدوین احادیث نبوی بود، امام باقر علیه السلام با تشکیل دانشگاه با قریه و تربیت شاگردان فراوان تمام احادیث نبوی را احیا نمود، و هر مقدار احادیثی که از زبان مبارک پیامبر اسلام ص از بطن قرآن بیان شده بود، نوشت که طبق نقل ها بیش از ۲۰۳جلد کتاب حدیث را با شاگردانش نوشت به جهان اسلام و بشریت تحویل داد، که امام صادق علیه السلام این حرکت عظیم با تشکیل دانشگاه صادقیه و تربیت ۴۰۰۰نفر شاگرد، در تمام شئونات زندگی بشر آن میراث فرهنگی عظیم را تکمیل کرد، و خیلی از بزرگان اهل سنت این حرکت عظیم صادقیین را قبول دارند و در کتابها شان نوشتند، که مجال بیان آنها نیست.

سومین برنامه خجسته و عظیم امام باقر علیه السلام نجات شیعه بود، امام علاوه معرفی شیعه، یعنی این که شیعیان ما کسانی اند که ازما و آثار ما و اعمال ما پیروی می کنند، و شیعه واقعی را از غلات، وگروه های منحرف دیگر مثل خوارج، زنادقه، و مرجئه، و دهریون، که خیلی از آنها توسط حاکمان فاسد بنی امیه و بنی عباس برای ضربه زدند به اهلبیت علیهم السلام و شیعه ناب محمدی وعلی ع به وجود آورده بودند، ولذا امام باقر علیه السلام با همه فشارهای که از ناحیه حکام ظالم بود شیعه را هم معرفی کرد وهم نجات داد.

چهارم -آن چه که از امام باقر علیه السلام با قی مانده است بخش عمده ای از در روایات شیعه که در کتب اربعه(کافی، من لا یحضره الفقیه، اسبتصار، و تهذیب احکام) ویا مجموعه آنها(وسائل الشیعه) چه در موضوع فقه و تفسیر و چه اخلاقیات آمده است، از امام باقر علیه السلام نقل شده است، و علاوه بر کتب که ذکر شد، اگردرکتب تفسیری، مثل، البرهان بحرانی ۲نورالثقلین، و صافی، و کتب تفسیری، فیض کاشانی، مراجعه شود، روایات فراوانی در زمینه مسائل فقه، توضیح آیات قرآن، از امام باقر علیه السلام نقل شده است، و بسیاری از اخبار و وقایع تاریخ درباره امیر المومنین ع و جریان جنگ صفین از امام باقر علیه السلام نقل شده است خلاصه شیعه ناب به خود افتخار می کند که این میراث فرهنگی، علمی، و فقهی و حقوقی و هرآنچه از علم و دانش بشری در تمام ابعاد مختلف علوم از زمین تا آسمان از خاندان عصمت و طهارت و بزرگان شیعه و تربیت شدگان این خاندان بوده است، و مخصوصا بشر هرچه افتخارات علمی دارد از امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام بوده واین حقیقت است هیچ کسی نمی تواند انکار کند، و حق انکار راهم ندارد، وقتی سیستم حکومتی کشور ژاپن از عهد نامه مالک اشتر تربیت علی علیه السلام است دیگر جای انکار نیست.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم:

رَجَبٌ شَهرُ اللّه ِ الأصَبُّ یَصُبُّ اللّه ُ فِیهِ الرَّحمَةَ عَلی عِبادِهِ

رجب ماه بارش رحمت الهی است. خداوند در این ماه رحمت خود را بر بندگانش فرو می ریزد.

عیون اخبارالرضا (علیه السلام)، ج ۲، ص ۷۱

از حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل شده که فرمودند: إِنَّ اللهَ تَعَالَی نَصَبَ فِی السَّمَاءِ السَّابِعَهِ مَلَکاً یُقَالُ لَهُ الدَّاعِی فَإِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَجَبٍ یُنَادِی [نادی] ذَلِکَ الْمَلَکُ کُلَّ لَیْلَهٍ مِنْهُ إِلَی الصَّبَاحِ: طُوبَی لِلذَّاکِرِینَ طُوبَی لِلطَّائِعِینَ وَ یَقُولُ اللهُ تَعَالَی: «أَنَا جَلِیسُ مَنْ جَالَسَنِی وَ مُطِیعُ مَنْ أَطَاعَنِی وَ غَافِرُ مَنِ اسْتَغْفَرَنِی الشَّهْرُ شَهْرِی وَ الْعَبْدُ عَبْدِی وَ الرَّحْمَهُ رَحْمَتِی فَمَنْ دَعَانِی فِی هَذَا الشَّهْرِ أَجَبْتُهُ وَ مَنْ سَأَلَنِی أَعْطَیْتُهُ وَ مَنِ اسْتَهْدَانِی هَدَیْتُهُ وَ جَعَلْتُ هَذَا الشَّهْرَ حَبْلًا بَیْنِی وَ بَیْنَ عِبَادِی فَمَنِ اعْتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إِلَیَّ» کتاب إقبال الأعمال، جلد ۲ صفحه ۶۲۸

خداوند در آسمان هفتم، ملکی را منصوب کرده که به او «داعی» می گویند. هرگاه ماه رجب فرا می رسد، آن ملک هر شب تا صبح چنین ندا می‌دهد: خوشا به حال ذاکران. خوشا به حال اهل طاعت.

همانا خداوند متعال می‌فرماید: من همنشین کسی هستم که با من همنشینی کند، و مطیع کسی هستم که از من اطاعت نماید، و آمرزنده کسی هستم که از من آمرزش بطلبد. این ماه، ماه من است و بنده، بنده من و رحمت، رحمت من است؛ پس هر کس در این ماه، من را بخواند، او را اجابت می‌کنم و هر کس از من درخواستی داشته باشد، به او عطا می‌کنم و هر کس از من هدایت بخواهد، او را هدایت می‌نمایم. من این ماه را ریسمانی میان خود و بندگانم قرار دادم که هر کس به این ریسمان چنگ بزند، به من وصل شده است.

در نام‌گذاری این ماه به «رجب الاصَبّ» و «رجب الاصَمّ» از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل است که فرمود: یُسَمَّی شَهرُ الرَّجبِ الاَصَبَّ ِلاَنَّ الرّحمةَ تُصَبُّ عَلَی اُمَّتی فیهِ صَبّاً وَ یُقالُ الاصَمُّ لِاَنَّهُ نُهِیَ فیهِ عَن قِتالِ المُشرکینَ وَ هُوَ مِنَ الشُّهورِ الحُرُم. ماه رجب را اصبّ نامیده‌اند چون در این ماه رحمت الهی بر امت من فرو می‌ریزد و ماه اصم می‌گویند چون در این ماه از جنگ با مشرکان نهی شده است و چون صدایی برای فرا خواندن به جنگ (نه فراخوانی برای جنگ و نه شیهه اسب و نه صدای کشیده شدن شمشیر از نیام) در این ماه شنیده نمی‌شود گویا این ماه از این نظر ناشنواست. کتاب وسائل الشیعه، جلد۱۰ صفحه ۵۱۱

از مجموع احادیث بالا و دیگر احادیث به خوبی روشن می‌شود که این ماه، ماه تهذیب نفوس و خودسازی و آغاز یک دوره جدید سیر و سلوک الی الله است، که از ماه رجب آغاز و به ماه مبارک رمضان منتهی می‌شود. خوشا به حال آنان که قدر و منزلت این سه ماه را بدانند و از آن بهره کافی ببرند.

«معاد» و مسایل مربوط به آن، یکی از اصول مبنایی و دینی اسلام است که همه مکاتب الهی، فرق اسلامی و مسلمانان مذاهب گوناگون، طبق آیات قرآن، آن را پذیرفته اند و به آن اعتقاد راسخ دارند، اما فروعات و بحث هایی در چگونگی معاد، حشر، شفاعت، تجسم اعمال، موقف های چندگانه، نداها و... در مطالعات کلامی این اتفاق بزرگ، طبق اسناد روایی مدقق بررسی قرار گرفته که عقلاً و نقلاً قابل ابراز و پذیرش می باشد که به اجمال و از باب: «مایُدرک کلّه لایُترک کلّه» فرادیدتان می نهیم.

خداوند در قرآن مجید می فرماید: «فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللّهِ عَلَی الظّالِمینَ»؛۱ در این هنگام، ندا دهنده ای در میان آن ها ندا می دهد که لعنت خدا بر ستمگران باد. همه اهل محشر این ندا را می شنوند و در حقیقت، سیطره تفوقی بر همه آنان دارد که سر برافراشته تا بدانند این ندا از کیست؟!

حاکم حسکانی از اهل سنت، از محمد حنفیه از امیرمؤمنان علی(ع) نقل می کند که فرمود: « أنا ذلِک المُؤذَّنُ؛۲ آن که این ندا را سر می دهد، منم.» و هم چنین ابن عباس می گوید که امام علی(ع) در قرآن نام هایی دارد که مردم آن ها را نمی دانند، از جمله: «مُؤذَّن» آیه یاد شده است که این ندا را در می دهد و می گوید: «أَلا لَعْنَةُ اللّهَ عَلَی الَّذِیْنَ کَذَّبُوا بِوِلایَتِی وَ اسْتَخَفُّوا بِحَقِّی؛۳ لعنت خدا بر آن ها باد که ولایت مرا تکذیب کردند و حق مرا کوچک شمردند.»

در کتاب های شیعه نیز روایات متعددی در این زمینه وارد شده است، از جمله این که: مرحوم «صدوق» با سند خود از امام باقر(ع) نقل می کند: امیرمؤمنان علی(ع) به هنگام بازگشت از میدان جنگ نهروان، مطلع شد که «معاویه» آشکارا او را دشنام می دهد و یارانش را به قتل می رساند، حضرت برخاست و خطابه ای ایراد کرد و در ضمن آن فرمود:

«ندا دهنده در دنیا و آخرت منم همان گونه که خداوند می فرماید: «فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللّهِ عَلَی الظّالِمینَ»؛ من آن مؤذن رستاخیزم، و نیز می فرماید: «وَأَذانٌ مِنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ» که به هنگام حج می بایست از طرف خدا و پیامبر این صدا به گوش همه مردم می رسید... آن مؤذن نیز من بودم.»۴

علت این که امیرمؤمنان علی(ع) به عنوان مؤذن و ندا دهنده در آن روز انتخاب می شود، دو مورد در این باره تأکید دارد:

أ) از سوی رسول مهربانی(ص) پس از فتح مکه مأموریت یافت، تا سوره برائت(توبه) را در موسم حج با صدای رسا اعلام دارد: «وَ أَذانٌ مِنَ اللّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی النّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الأَکْبَرِ...»؛۵ و این، اعلامی است از سوی خدا و پیامبرش به (عموم) مردم در روز حج اکبر (روز عید قربان) که... .

ب) امام علی(ع) در تمام زندگانی اش، توفیق مبارزه با ظلم، ستم، درگیری مدام با ظالمان، ستمگران و یاغیان را داشت، آن چنان که حمایت از مظلومان و دشمنی با ظالمان در همه فرازهای دوران زندگانی اش ـ با توجه به شرایط خاص زمانه اش ـ می درخشد.

با توجه به این دو مورد و اعتقاد به تجسم اعمال، بایستی اقرار کرد که زندگانی در جهان دیگر(معاد)، یک نوع تجسم بزرگ و تکامل یافته از زندگانی انسان ها در این جهان(دنیا) می باشد، نتیجه این که این دو مورد از فضیلت های ناشناخته و مغفول قرار گرفته امیرمؤمنان علی(ع) می باشد که در آن روز از لفافه ها برکنار و آشکار می گردد... .

از بعضی روایات نیز فهمیده می شود که در روز قیامت افراد و گروهایی نام برده شده اند که آن روز ندا می شوند که این افراد و گروه ها کجا هستند؟ و این پرسش هم درباره نیکوکاران و اهل بهشت است که پرسیده می شوند و هم کسانی که زشت کردار و اهل جهنم می باشند که به بعضی از آنان اشاره می شود:

الف) جابر از پیامبر اکرم(ص) نقل می کند که در روز محشر ندا دهنده ای صدا می زند: «أین سیّد الأنبیاء؟۶ سرور پیامبران کجاست؟» که با جلوه های خاصی مرا حاضر می کنند و هم چنین می فرماید بعد از آن، ندا داده می شود: «أین‏ سیّد الوصیّین علیّ أمیر المؤمنین؟۷ سرور اوصیا و امیر مؤمنان کجاست؟» و در نقل دیگری صدا زده می شود: «أَیْنَ‏ خَلِیفَةُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ؛۸ خلیفه خدا بر روی زمین کجاست؟»

در ادامه روایت می فرماید: «...أین‏ سیّدی شباب أهل الجنّة؟... أین‏ سیّدة النساء؟... أین سیّدۀ النساءِ المُؤمِنین...؟ ابتدا سرور جوانان بهشت؛ امام حسن(ع) و امام حسین(ع) فرا خوانده می‌شوند. بعد از آن، حضرت فاطمه(س) به عنوان سرور زنان، مورد خطاب قرار می‌گیرد. در آخر از حضرت خدیجه(س) به عنوان سرور زنان مؤمن درخواست می‌شود که حضور پیدا کند.۹

ب) زُهری از اهل سنت، از این عباس و او از پیامبر(ص) نقل می کند که روز قیامت صدا زده می شود: «أَیْنَ‏ زَیْنُ الْعَابِدِینَ؟۱۰ گویا می‌بینم که آن‌گاه فرزندم، علی بن الحسین، در بین صفوف راه می‌رود.»

ج) درباره جایگاه و منزلت زوار امام حسین(ع) نیز آمده که در روز قیامت ندا داده می شود: «أَیْنَ‏ زُوَّارُ قَبْرِالْحُسَیْنِ؟۱۱ زایران قبر حسین کجا هستند؟ گروه زیادی از مردم بلند می‌شوند. به آنان گفته می شود: دست هر کس را که می‌خواهید بگیرید و با خود به بهشت ببرید.»

د) یاران مخلص معصومان و دیگر شیعیان هر کدام از چهارده معصوم(ع) که این افراد نیز به طور جداگانه فراخوانده می‌شوند، امام کاظم(ع) فرمود: «إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ نَادَی مُنَادٍ أَیْنَ حَوَارِیُّ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ ... ثُمَّ یُنَادِی‏ أَیْنَ‏ حَوَارِیُّ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ... ثُمَّ یُنَادِی الْمُنَادِی أَیْنَ حَوَارِیُّ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ... ثُمَّ یُنَادِی‏ أَیْنَ‏ حَوَارِیُّ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ فَیَقُومُ کُلُّ مَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَهُ... ثُمَّ یُنَادِی‏ أَیْنَ‏ حَوَارِیُّ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ... ثُمَّ یُنَادِی‏ أَیْنَ‏ حَوَارِیُّ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ حَوَارِیُّ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ...؛۱۲ روز قیامت می‌پرسند: حواری محمد(ص) کجا هستند؟ بعد از آن به ترتیب حواری علی بن ابی طالب و امام حسن و دیگر امامان فراخوانی می‌شوند. برای هر معصوم تعداد کمی از اصحابش به عنوان حواری حاضر می‌شوند به جز امام حسین(ع) که همه همراهانش که در کربلا به شهادت رسیده‌اند، حاضر می‌شوند... .»۱۳

هـ) دوستداران و علاقه مندان امیرمؤمنان علی(ع): ابن عباس از پیامبر(ص) نقل کرده: «...أین محبُّ عَلیّ...؟ ثم ینادی المنادی أین البقیة من محبُّ علی...؟ ثم ینادی أین‏ البقیة من محبّی عَلیّ...؟؛۱۴ روز قیامت ندا داده می‌شود: محبان علی(ع) کجا هستند؟ آن‌گاه عده‌ای از انسان‌های صالح و با تقوا بلند شده و هم خود به بهشت می‌روند و هم کثیری را از آتش نجات داده و با خود به بهشت می‌برند. سپس ندا داده می‌شود: مابقی دوستداران علی(ع) کجا هستند؟ گروهی از افراد متوسط از دوستداران او بلند می‌شوند و خواسته آنان اجابت می‌شود. برای مرتبه دوم این سؤال تکرار می‌شود و گروهی گناه‌کار بلند می‌شوند... .»

و) منسوبان به حضرت فاطمه(س): در روایتی طولانی به نقل از پیامبرگرامی اسلام(ص) آمده، پس از این‌که حضرت فاطمه وارد محشر می‌شود، به او اجازه شفاعت داده می‌شود و او از فرزندان، شیعیان و دوستدارانش شفاعت می‌کند، آن‌گاه خدا می‌فرماید: «أَیْنَ ذُرِّیَّةُ فَاطِمَةَ وَ شِیعَتُهَا وَ مُحِبُّوهَا وَ مُحِبُّو ذُرِّیَّتِهَا؛۱۵ فرزندان و شیعیان فاطمه و دوستداران او و دوستداران فرزندانش کجا هستند؟ پس از این‌که این افراد حاضر شدند، حضرت فاطمه(س) آنان را وارد بهشت می‌کند.»

ز) رجبیون: کسانی که در ماه رجب روزه گرفته و مورد قبول خدا واقع شدند، با ندای «أَیْنَ‏ الرَّجَبِیُّونَ»۱۶ دعوت شده و مورد تکریم ویژه قرار می‌گیرند.

ح) صابرون: کسانی که در مقابل مشکلات، بلاها و سختی‌ها صبر پیشه کرده‌اند، با عبارت: «أین‏ المتصبرون؟»۱۷ و یا: «أَیْنَ‏ الصَّابِرُون‏؛۱۸ صبر کنندگان کجا هستند؟» مورد خطاب قرار می‌گیرند.

ط) اهل فضل: کسانی که اهل بخشش و صله رحم بوده‌اند، ندا داده می شود: «أَیْنَ‏ أَهْلُ الْفَضْلِ؟۱۹ اهل فضل کجایند؟»

ی) همسایگان خدا: که با عبارت: «أَیْنَ‏ جِیرَانُ اللَّهِ؟۲۰ همسایگان خدا کجایند؟» فرا خوانده می‌شوند.کسانی که حُب و بغض شان برای خدا بوده و همه کارهای ‌خود را برای خشنودی خدا انجام می‌دادند.

ک) فقرا: که با ندای: «أَیْنَ‏ فُقَرَاءُ الْمُؤْمِنِینَ؛۲۱ فقرای مؤمن کجایند؟»کسانی که در دنیا فقیر بوده‌اند، دعوت می‌شوند.

گروه‌های اشاره شده، اهل بهشت بودند و برای فرستادن آنان به بهشت، احضار و ندا داده می‌شوند.

از سوی دیگر؛ گروه‌هایی هستند که برای این‌که به جهنم فرستاده شوند، ندا و فراخوانده می‌شوند. این گونه افراد، با عبارت‌هایی نظیر: «أَیْنَ‏ الصُّدُودُ لِأَوْلِیَائِی‏؛۲۲ روگردانان از دوستان من کجا هستند؟» و یا: ندا داده می شوند: «أَیْنَ‏ الظَّلَمَةُ وَ أَعْوَانُهُم‏؛۲۳ ظالمان و همکاران آنان کجا هستند؟» و هم چنین فراخوانده می شوند: «أَیْنَ‏ أَعْدَائِی‏؛۲۴ دشمنان من کجایند؟» و نیز ندا داده می شود: «أَیْنَ‏ الْمُؤْذُونَ لِأَوْلِیَائِی‏؛۲۵ کجا هستند کسانی که دوستداران مرا اذیت کرده‌اند »؛ احضار می‌شوند.

همان گونه که مطالب را مرور کردید، عبارت: «أینَ الفَاطمیُّون» در روایات یافت نشده. اما با این وجود نمی‌توان آن‌ را بدعت دانست؛ زیرا روایتی که در بخش (و) آمده، به همین مضمون ارجاع داد و می‌توان گفت که این عبارت الهام گرفته از همین روایت می باشد، والله العالم.

پی نوشت:

۱. اعراف، آیه۴۴.

۲. بحار الانوار»، ج ۲۴، ص ۲۵۴ و ج ۳۹، ص ۲۲۷.

۳. حسن بن محمد دیلمی، غررالأخبار، محقق و مصحح: ضیغم، اسماعیل، ص ۲۰۱.

۴. علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة، محقق و مصحح: رسولی محلاتی، هاشم‏، ج۱، ص ۱۴۱.

۵. توبه، آیه۳.

۶. حسن بن محمد دیلمی، همان.

۷. همان.

۸. علی بن عیسی اربلی، همان.

۹. غرر الاخبار، ص۲۰۱.

۱۰.محمدبن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی(شیخ صدوق)، علل الشرایع، تحقیق و تصحیح محمدجواد مصطفوی، ج۱، ص ۲۳۰.

۱۱. جعفربن محمد ابن قولویه، کامل الزیارات‏، محقق و مصحح: عبد الحسین امینی‏، ص۱۶۷.

۱۲. محمدبن محمد شیخ مفید، الإختصاص‏، محقق و مصحح: علی اکبر غفاری، محمود محرمی زرندی، ص ۶۱ -۶۲.

۱۳. همان.

۱۴. رجب بن محمد حافظ برسی، مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین، محقق و مصحح: علی‏ عاشور، ص ۲۴۵-۲۴۶.

۱۵. فرات بن ابراهیم کوفی، تفسیر فرات الکوفی‏، محقق و مصحح: کاظم، محمد، ص۴۰۸.

۱۶. محمدبن علی شیخ صدوق‏، الأمالی، ص ۱۸.

۱۷. محمدبن علی شیخ صدوق، فضائل الأشهر الثلاثة، محقق و مصحح: غلامرضا عرفانیان یزدی، ص۳۱.

۱۸. سیدهاشم بن سلیمان بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص ۷۳۱.

۱۹. الفقه المنسوب للإمام الرضا(ع)، ص ۳۶۵.

۲۰. حسین بن سعیدکوفی اهوازی، الزهد، محقق و مصحح: غلامرضا عرفانیان یزدی، ص۹۳.

۲۱. همان.

۲۲. محمدبن همام بن سهیل ابن همام اسکافی‏، التمحیص‏، محقق و مصحح: مدرسه امام مهدی، ص۴۶.

۲۳. محمدبن یعقوب، کلینی، الکافی، محقق و مصحح:‌ علی اکبر غفاری، محمد آخوندی، ج ‏۲، ص۳۵۱.

۲۴. شیخ صدوق، محمدبن علی، ‏ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏، ص۲۰۶.

۲۵. حسن بن محمد دیلمی، إرشاد القلوب إلی الصواب، ج ۱، ص۱۷۴.

شنبلیله گیاهی است که بخشی از خانواده حبوبات است. اولین بار در آسیا رشد کرد، اما اکنون در سایر نقاط جهان از جمله هند، شمال آفریقا، خاورمیانه، فرانسه، اسپانیا و آرژانتین رشد می کند.

مدت‌هاست که از شنبلیله برای فواید سلامتی آن استفاده می‌شده است (از حدود ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح) و قدیمی‌ترین گیاه از خانواده حبوبات است که در پزشکی استفاده می‌شود. دانه های آن غنی ترین مواد مغذی هستند و اغلب در پخت و پز استفاده می شوند.

فواید شنبلیله برای سلامتی

۱. برای قلب مفید است

آن داناهی، متخصص تغذیه می‌گوید که محتوای آهن شنبلیله آن را به غذایی مفید برای سلامت قلب تبدیل می‌کند. او می‌گوید: «بیشتر مردم وقتی به غذاهای غنی از آهن فکر می‌کنند به گوشت فکر می‌کنند، اما در گیاهان و دانه‌هایی مانند شنبلیله نیز وجود دارد.» داناهی توضیح می دهد که بدن برای ساختن هموگلوبین، پروتئین موجود در گلبول های قرمز که اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کند، به آهن نیاز دارد. جیمی لی مک اینتایر، دیگر متخصص تغذیه می گوید: «آهن اکسیژن را به ماهیچه ها و مغز می رساند. بدون آهن کافی، خستگی و ضعف هم از نظر جسمی و هم از نظر شناختی ایجاد می شود.»

علاوه بر این، تحقیقات علمی نشان می‌دهد افرادی که آهن کافی مصرف نمی‌کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، از جمله نارسایی مزمن قلبی هستند. به همین دلیل است، به خصوص اگر یک رژیم غذایی عمدتاً گیاهی دارید، مهم است که آجیل و دانه‌ها مانند دانه‌های شنبلیله را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

۲. به کاهش فشار خون کمک می‌کند

روش دیگری که شنبلیله از سلامت قلب حمایت می کند، تأثیر آن بر فشار خون است. داناهی می گوید که برخی تحقیقات علمی و شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد مصرف شنبلیله می تواند فشار خون و کلسترول را کاهش دهد. فشار خون بالا و کلسترول بالا دو مورد از بزرگترین عوامل خطر برای بیماری های قلبی عروقی هستند، به همین دلیل است که این مزیت خاص بسیار قابل توجه است.

۳. التهاب را کاهش می‌دهد

شنبلیله سرشار از آنتی اکسیدان است که می تواند به محافظت در برابر سطوح بالای التهاب مزمن کمک کند. شنبلیله حاوی پلی فنول ها یا ترکیبات گیاهی به نام فلاونوئیدها است که دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند، به این معنی که به مبارزه با آسیب رادیکال های آزاد در بدن کمک می کنند. شواهد علمی رو به رشدی وجود دارد که از خواص ضد التهابی فلاونوئیدها حمایت می‌کند و نشان می‌دهد که شنبلیله ممکن است به دلیل محتوای فلاونوئیدی خود به طور بالقوه به سرکوب پاسخ التهابی در بدن کمک کند. فلاونوئیدها با مسدود کردن مسیرهای التهابی و حمایت از سیستم ایمنی، از سلول ها محافظت می کنند و خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های مزمن را کاهش می دهند.

۴. از افزایش سطح قند خون جلوگیری می‌کند

شنبلیله اغلب برای کنترل قند خون و پیشگیری از دیابت استفاده می شود زیرا به نظر می رسد حساسیت به انسولین را بهبود می بخشد. تحقیقات علمی این موضوع را تأیید می کند: در یک مطالعه، یک گروه از شرکت کنندگان مبتلا به دیابت نوع ۲ روزانه ۱۰ گرم دانه شنبلیله را که در آب داغ خیس شده بود مصرف کردند در حالی که گروه دیگری از شرکت کنندگان مبتلا به دیابت نوع ۲ این کار را نکردند. دو گروه پنج ماه بعد با هم مقایسه شدند و گروهی که دانه‌های شنبلیله خیس‌شده را روزانه مصرف می‌کردند نسبت به گروهی که دانه‌های شنبلیله را مصرف نمی‌کردند به‌طور قابل‌توجهی سطح قند خون پایین‌تری داشتند.

۵. به جلوگیری از زوال عقل کمک می‌کند

دو دلیل عمده وجود دارد که چرا مصرف منظم دانه شنبلیله ممکن است از سلامت شناختی حمایت کند: یکی خواص ضد التهابی آن است. کاهش التهاب در بدن، به ویژه مغز، می تواند به بهبود اختلالات شناختی کمک کند. دومی به دلیل محتوای منیزیم و آهن آن است.

۶. برای روده مفید است

در حالی که هیچ مطالعه علمی به طور خاص بر روی شنبلیله و سلامت روده متمرکز نشده است، چندین ماده مغذی در این گیاه وجود دارد که نشان می دهد می تواند از هضم سالم و سلامت کلی روده حمایت کند. منیزیم، آهن و فیبر که همگی در شنبلیله یافت می‌شوند، به سلامت روده کمک می‌کنند. منیزیم به هضم غذا کمک می کند زیرا به عضلات روده کمک می کند تا شل شوند. در مورد آهن، عدم دریافت کافی می تواند باعث کاهش اسید معده شود که می تواند باعث مشکلات گوارشی شود. فیبر نیز نقش مهمی در سلامت دستگاه گوارش دارد.

۷. به افزایش شیر مادر کمک می‌کند

اگر در حال شیردهی هستید، ممکن است بخواهید شنبلیله بیشتری را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. چهار مطالعه علمی مختلف نشان دادند که مصرف منظم آن در مقایسه با دارونماها به طور قابل توجهی باعث افزایش شیر مادر می‌شود.

۸. به رشد مو کمک می‌کند

شواهد اولیه ای وجود دارد که نشان می دهد مصرف عصاره شنبلیله می تواند به رشد مو کمک کند. اما باید توجه داشت که تاکنون مطالعات علمی بسیار اندک بوده است و برای اثبات صحت این ارتباط باید تحقیقات بیشتری انجام شود.