نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني در مراسم تواصي بحق كه در سازمان حج و زيارت برگزار شد از پيامبر اسلام (ص) و ائمه معصومين عليهم السلام به عنوان كامل‌ترين و شايسته‌ترين الگوهاي اخلاقي و رفتاري براي زندگي انسان ياد كرد و در اين زمينه به روايتي از «ابراهيم بن عباس» يكي از ياران حضرت علي بن موسي الرضا (ع) در بيان بخشي از خصوصيات اخلاقي آن امام استناد كرد كه مي‌گويد " ما رَأيتُ أبا الحَسَنِ الرّضا عليه السلام جَفا أحَدا بِكلِمَه قَطُّ وَلا رَأيتُهُ قَطَعَ عَلي أحَدٍ كلامَهُ حتي يفرُغَ مِنهُ، وَما رَدَّ أحَدا عَن حاجَه يقدِرُ عَلَيها وَلا حَدَّ رِجلَهُ بَينَ يدَي جَليسٍ لَهُ قَطُّ وَلا اتَّكي بَينَ يدَي جَليسٍ لَهُ قَطُّ، وَلا رَأيتُهُ شَتَمَ أحَدا مِن مَواليهِ وَمَماليكهِ قَطُّ، وَلا رَأيتُهُ تَفَلَ وَلا رَأيتُهُ و يقَهقِهُ في ضِحكهِ قَطُّ، بَل كانَ ضِحكهُ التَّبَسُّمُ، وَكانَ إذا خَلا وَنَصَبَ مائِدَتَهُ أجلَسَ مَعَهُ عَلي مائِدَتِهِ مَماليكهُ وَمَواليهِ حتي البَوّابَ السّائِسَ؛ ابراهيم بن عباس مي‌گويد: هرگز نديدم امام رضا سلام الله عليه به كسي سخن تندي بگويد، يا پيش از آنكه كسي سخنش تمام شود، سخن او را قطع كند. اگر مي‌توانست حاجت كسي را برآورد، هرگز او را دست خالي برنمي گرداند. هيچ گاه در برابر كسي پاي خود را دراز نمي‌كرد و چنانچه كسي در حضور او نشسته بود، تكيه نمي‌كرد. هرگز نديدم به يكي از غلامان و خدمتكارانش ناسزا بگويد. هرگز نديدم آب دهان بيندازد يا هنگام خنديدن قهقهه سر دهد، بلكه خنده اش، تبسم بود. هرگاه سفره اش را پهن مي‌كرد، غلامان و خدمتكاران خود و حتي دربان [و] مِهتر اسبان را با خود سر سفره مي‌نشاند».
رعايت عدالت در هنگام سخن گفتن
حجت الاسلام والمسلمين سيد علي قاضي عسكر در ادامه سخنان خود به تبيين و تشريح روايت فوق پرداخته و افزود: همان گونه كه در روايت آمده ابراهيم عباس بن مي‌گويد «ما رَأيتُ أبا الحَسَنِ الرّضا عليه السلام جَفا أحَدا بِكلِمَه قَطُّ: در تمام دوران حيات آن امام رضا سلام الله عليه هرگز نديدم ايشان به كسي سخن تندي بگويد.» رعايت عدالت در هنگام سخن گفتن و نيازردن افراد كار دشواري است. در روايتي از اميرمومنان علي سلام الله عليه نقل شده «فَالْحَقُّ أَوْسَعُ الاشْيَآء فِي التَّوَاصُفِ، وَ أَضْيَقُهَا فِي التَّنَاصُفِ.» همانا حق براي گفتن، وسيع‌ترين ميدان‌ها و براي عمل كردن و انصاف دادن، تنگ‌ترين ميدان‌ها است. "
ايشان تصريح كرد: ممكن است انسان در مورد بسياري از مسائل خوب و زيبا سخن بگويد ولي در عمل به گونه اي ديگر رفتار نمايند. اين گونه نصايح و رهنمودهاي ائمه معصومين عليهم السلام را بايد در زندگي خود عمل نماييم و در سخن گفتن به هيچ كس جفا نكنيم. مهم نيست كه با چه كسي سخن مي‌گوييم، وقتي كه زبان به سخن مي‌گشاييم بايد بر اساس عدالت باشد.
رعايت ادب و اخلاق در سخن
نماينده ولي فقيه در امور حج و زيارت افزود: امام رضا (ع) همواره اجازه مي‌داد كه طرف مقابل سخن خود را به طور كامل بيان كند و سپس در مقام پاسخگويي بر مي‌آمدند «ابراهيم بن عباس» در خصوص اين صفت امام رضا (ع) مي‌گويد: «وَلا رَأيتُهُ قَطَعَ عَلي أحَدٍ كلامَهُ حتي يفرُغَ مِنهُ: هيچ گاه نديدم كه امام رضا (ع) سخن كسي را قطع كند».
وي در ادامه به رفتار و سيره امام خميني (ره) اشاره كرده و با ذكر خاطره اي از ايشان اظهار داشت: امام خميني (ره) را بايد الگوي عملي اخلاق ائمه عليهم السلام دانست. در سال ۶۳ براي حل مساله اي در حوزه امامت جمعه به همراه جمعي از همكاران به ايشان مراجعه نموديم و ايشان تا پايان حرف‌هاي ما را شنيدند و سخن را قطع نكردند و با اين كه مساله مهمي بود همان موقع نيز در موردش تصميم نگرفتند. امام (ره) فرمودند كه بر روي اين موضوع فكر مي‌كنم و سپس پاسخ مي‌دهم. اين مساله يكي از درس‌هاي خوبي بود كه از رفتار امام خميني (ره) فرا گرفتم. بسياري از رهنمودهاي نوراني ائمه اطهار عليهم السلام را مي‌شد در رفتار و گفتار امام خميني (ره) مشاهده نمود.
سرپرست حجاج ايراني رعايت ادب و احترام به شخصيت افراد را داراي اهميت دانست و افزود: انسان مسلمان بايد همواره ادب را رعايت نموده و شخصيت هر كسي را محترم شمارد، سخن كسي را قطع نكند و اجازه دهد تا طرف مقابل حرف هايش را به طور كامل بيان كند، البته از سوي ديگر در هنگام سخن گفتن بايد پر حرفي نكرد و حقوق ديگران را مراعات نمود و در روايات اسلامي نيز پر حرفي را مذمت شده و فرمودند: " خَيْرُ الكَلامِ ما قَلَّ وَ دَلَّ: بهترين سخن آن است كه كوتاه و گويا باشد.
برآوردن حاجت حاجتمندان در حد توان
وي به يكي ديگر از درس‌هاي اخلاقي امام رضا (ع) استناد كرد كه مي‌گويد «وَما رَدَّ أحَدا عَن حاجَه يقدِرُ عَلَيها (امام رضا عليه السلام) اگر مي‌توانست حاجت كسي را برآورد، هرگز او را دست خالي برنمي گرداند». ما نيز كه خود را پيرو اهل بيت عليهم السلام مي‌دانيم بايد اين گونه رفتار كنيم. آشنا يا غريبه، فرقي با هم ندارند و اگر كسي از ما حاجتي خواست تا حد توان مشكل او را رفع كنيم و اگر كاري از دستمان بر نمي‌آيد صريح به او بگوييم تا مبادا كسي را بيهوده اميدوار نموده و يا خداي ناكرده سرگردان و مايوس كنيم.
احترام به ديگران
نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني افزود: امام رضا (ع) به مساله احترام به ديگران اهميت بسياري قايل مي‌شدند و «ابراهيم بن عباس» در اين باره مي‌گويد: وَلا حَدَّ رِجلَهُ بَينَ يدَي جَليسٍ لَهُ قَطُّ وَلا اتَّكي بَينَ يدَي جَليسٍ لَهُ قَطُّ: هيچ گاه در برابر كسي پاي خود را دراز نمي‌كرد و چنانچه كسي در حضور او نشسته بود، تكيه نمي‌كرد.
وي يكي از ويژگي علماي اخلاق و عرفان را رعايت ادب، احترام و متانت در ملاقات با ديگران دانست و اظهار داشت: خدا ان شاءالله حضرت آيت الله جوادي آملي را حفظ كند. يك سال در حج، خدمت ايشان بوديم، گاهي لازم بود كه خدمتشان برسيم ايشان همواره در ديدار با ديگران با ظاهري مرتب حضور مي‌يافتند و دو زانو در مقابل ملاقات كنندگان مي‌نشستند و به سخنان همه گوش فرا داده و هيچ گاه شئونات ظاهري را ترك نمي‌كردند. همه علما و متدينين از نظر پوشش ظاهر و رفتار، بايد اين گونه باشند.
حجت الاسلام والمسلمين قاضي عسكر افزود: احترام به هر انسان مومني مانند احترام به كعبه است. مبادا خداي ناكرده زبانمان به بد گويي و دشنام باز شود. ابراهيم بن عباس در ادامه توصيف رفتار و سيره امام رضا (ع) مي‌گويد: وَلا رَأيتُهُ شَتَمَ أحَدا مِن مَواليهِ وَمَماليكهِ قَطُّ وَلا رَأيتُهُ تَفَلَ وَلا رَأيتُهُ يقَهقِهُ في ضِحكهِ قَطُّ، وَكانَ إذا خَلا وَنَصَبَ مائِدَتَهُ أجلَسَ مَعَهُ عَلي مائِدَتِهِ مَماليكهُ وَمَواليهِ حتي البَوّابَ السّائِسَ؛ هرگز نديدم به يكي از غلامان و خدمتكارانش ناسزا بگويد و هرگز نديدم آب دهان بيندازد يا هنگام خنديدن قهقهه سر دهد، بلكه خنده اش، تبسم بود هرگاه سفره اش را پهن مي‌كرد، غلامان و خدمتكاران خود و حتي دربان [و] مِهتر اسبان را با خود سر سفره مي‌نشاند و با هم غذا مي‌خوردند "و در برخي روايات هم آمده است كه امام رضا (ع) بهترين قسمت غذا را به اين افراد مي‌دادند.
ايشان افزود: بايد رفتار، گفتار وسيره ائمه اطهار را به عنوان چراغ راهنماي زندگي خود قرار دهيم تا در دنيا و آخرت راهگشاي ما باشند.
