اهمیت صبر به قدری است که این مفهوم به همراه مشتقات آن ۱۰۳ بار در ۹۳ آیه و ۴۵ سوره قرآن به کار رفته است که برخی از آن‌ها اشاره به صبر بر مصائب اجتماعی دارد.
از ویژگی‌های برتر انسان مؤمن صبر و بردباری در برابر سختی‌ها و مشکلات زندگی است. امیرالمؤمنین(ع) در یک روایت صبر را در تحمل مصیبت‌ها و فروخوردن خشم معرفی می‌کند و می‌فرماید: «صبر آن است که انسان مصیبتی را که به او می رسد، تحمل کند و خشم خود را فرو برد.» (غررالحکم، جلد 2 حدیث 1874)
صبر بر مصیبت‌ها به این معناست که انسان بر ایمانیات و اعتقادات خود استحکام داشته باشد و موجب لغزش او نشود. از این منظر است که امام صادق(ع) در روایتی می‌فرماید: «اگر مؤمن پاداشی را که برای مصیبت‌ها خداوند برایش در نظر گرفته بداند، هر آینه آرزو می‌کند که او را با قیچی تکه تکه کنند.» (اصول کافی، ج3، ص354)
اهمیت صبر به قدری است که این مفهوم به همراه مشتقات آن 103 بار در 93 آیه و 45 سوره قرآن به کار رفته است که برخی از آن‌ها اشاره به صبر بر مصائب اجتماعی دارد؛ به عنوان نمونه خداوند در آیه155 سوره بقره ترس، گرسنگی، نقص مال و جان و کمبود محصولات را از ابزارهای ابتلای مؤمنان معرفی می‌کند و می‌فرماید: «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ؛ و قطعا شما را به چیزى از [قبیل] ترس و گرسنگى و کاهشى در اموال و جانها و محصولات مى آزماییم»؛ در قبال این ابتلا توقعی که خداوند دارد، صبر و استقامت بر این مصائب است چرا که در انتهای آیه می‌فرماید «وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ؛ به صابران بشارت بده».
در این آیه خداوند می‌فرماید با پنج گزاره شما را مورد آزمون قرار می‌دهم: خوف، گرسنگی، نقص مال و جان و کاهش محصولات. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت خداوند متعال تمام انسانها را آزمایش مىکند، اما آزمایش و امتحان همه یکسان نیست. تمام جهان، صحنه آزمایش و تمام مردم حتّى پیامبران نیز مورد امتحان قرار مىگیرند. باید بدانیم که آزمایشهاى خداوند براى رفع ابهام نیست، بلکه براى شکوفایى استعدادها و پرورش انسانهاست. در صورت کلی آنچه که خداوند در آزمون‌های بشر انتظار دارد، صبر در برابر سختی‌هاست و همان طور که مطرح شد، صبر به این معناست که انسان در سختی‌ها بر ایمانیات و اعتقادات خود استحکام داشته باشد و ساختار ایمانی و اخلاقی خویش را حفظ کند.
منبع:
تفسیر نور حجت‌الاسلام نور قرائتی
