پس از کشیده شدن انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به دور دوم، برخی رویدادهای سرنوشت ساز بر فعالیت های دو نامزد راه یافته به رای گیری 28 ماه جاری میلادی (می) سایه افکنده است.

پس از رای گیری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، نتایج اعلام شده نشان داده است که آرای نامزد سوم برای نتیجه انتخابات دور دوم بسیار تاثیرگذار و سرنوشت ساز خواهد بود. در همین ارتباط، رجب طیب اردوغان نامزد ائتلاف جمهور گفته است: ائتلاف وی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری این کشور پیروز خواهد شد.

در مقابل این اظهارات، کمال قلیچداراوغلو که رهبری ائتلاف ملت را به عهده دارد، در کنار رهبران پنج  حزب متحد خود و نیز دو شهرداران آنکارا و استانبول، به خبرنگاران گفت: برای ادامه جدال انتخاباتی در دو هفته آینده آماده است. این نامزد انتخاباتی که شخصیت آرامی دارد و از هر گونه جنجال به دور است، همچنین تاکید کرد: بیش از ۵۰ درصد رای‌دهندگان خواستار تغییر هستند.

در این ارتباط، چنین به نظر می رسد که کمال قلیچدار اوغلو با احتساب آرای سینان اوغان، نامزد سوم انتخابات ریاست جمهوری و رهبر ائتلاف آتا که بیشتر از پنج  درصد از آرا را به دست آورده است، شمار ناراضیان از دولت آنکارا را بالای ۵۰ درصد برآورد کرده است.

با وجود این، موضعگیری های سینان اوغان پس از انتخابات 14 می، نشان داده است که وی تمایلی به حزب جمهوری خلق ندارد و  بیشتر به ائتلاف جمهور تمایل دارد. در عین حال، تاکید سینان اوغان بر گرایش قلیچدار اوغلو به بیگانگان نشان داده است که وی ضمن توافق با ائتلاف جمهور، محورهای مورد نظر رجب طیب اردوغان را علیه ائتلاف ملت مطرح کرده است.

همچنین  با تکذیب مطالب منتشر شده به نقل از وی در رسانه های غربی از جمله اشپیگل آلمان، نشان داد که سینان اوغان از پیش درمسیر کامل سیاست های ائتلاف جمهور قرار گرفته است.

دیروز دوشنبه  رسانه‌ها به نقل از مجله آلمانی اشپیگل گزارش داده بودند که این نامزد انتخابات ریاست جمهوری ترکیه اعلام کرده، تنها در صورتی از نامزد ائتلاف اپوزیسیون ملت به ریاست کمال قلیچدار اوغلو  حمایت می‌کند که قول دهد حزب کُردی دموکراتیک خلق‌ها را از سیستم سیاسی ترکیه کنار بگذارد.

همزمان با موضعگیری های سینان اوغان، انورسال ادی‌گوزل، معاون کمال قلیچداراوغلو نامزد ائتلاف ملت در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه از سمت خود استعفا کرد.

بدون شک، استعفای انورسال ادی گوزل، به شدت به زیان جریان ائتلاف ملت و زمینه ساز تفرقه در این ائتلاف خواهد بود.

سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ترکیه چند واقعیت را به اثبات رسانده است. نخست این که تمامی نظرسنجی هایی که از یکسال پیش منتشر می شدند، نتایج اشتباهی در رسانه ها منتشر کرده اند.

در واقع، جدا از عمدی یا سهوی بودن نتایج این نظرسنجی ها، تردیدی نیست که گرایش سیاسی صاحبان موسسه های نظرسنجی در این زمینه دخالت داشته است. در حقیقت، تمامی نظرسنجی ها، از آرای بیش از 50 درصدی کمال قلیچداراوغلو نامزد ائتلاف ششگانه ملت حکایت داشته است و نظرسنجی ها آرای ائتلاف جمهور را بین 42 تا 47 درصد پیش بینی کرده بودند. با وجود این تبلیغات گسترده، آرای رجب طیب اردوغان به بیش از 49 درصد رسید، آرای رقیب اصلی اردوغان نیز کمی از 45 درصد فراتر رفت. 

درهمین حال برخی محافل سیاسی مستقل تقلب در انتخابات به نفع احزاب متحد اردوغان را بعید ندانسته اند. دومین واقعیت در نتایج سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اخیر ترکیه، این واقعیت است که مردم ترکیه که از بحران اقتصادی شدید و بی سابقه رنج می برند و مشکلات کم سابقه ای را تجربه می کنند، به رغم اعتراض های دو سال اخیر به سیاست های دولت آنکارا، همچنان به رجب طیب اردوغان اعتماد دارند.

در این زمینه، تردیدی نیست که بهره گیری نامزد ائتلاف جمهور از دین مبین اسلام نتیجه داده است. در مقابل، چنین به نظر می رسد که مردم ترکیه به حزب جمهوری خلق همچنان بی اعتماد هستند و اظهارت دینی کمال قلیچدار اوغلو را باور پذیر ندانسته اند.

سومین واقعیت در ارتباط با سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، شعارهای نامزد ائتلاف جمهور مبنی بر مستقل نمایی و تاکید بر وابستگی ائتلاف ملت به بیگانگان است که در اذهان مردم ترکیه تاثیر گذاشته است.

در ارتباط با نتایج نهایی انتخابات در دور دوم، کارشناسان موافق و مخالف اظهارنظرهای مختلفی مطرح کرده اند.

به عنوان مثال، نوشین منگو روزنامه‌نگار مخالفِ سیاست های اردوغان معتقد است: نتایج انتخابات پارلمانی بر تصمیم رای دهندگان در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری زیاد است. این کارشناس ترک گفته است: به نظر من این امر مشروط به توافق اردوغان با سینان اوغان است. البته که توافق او با اوغان را راحت‌تر خواهد کرد.

اما آدم متان، روزنامه‌نگار نزدیک به حزب عدالت و توسعه، معتقد است: قطعا نتیجه انتخابات پارلمانی روی تصمیم رای دهندگان در دور دوم تاثیرگذار خواهد بود. هم شهروندان عادی و هم فعلان اقتصادی و کارآفرینان خواستار بروز شرایط بلاتکلیفی و نااطمینانی نیستند.

در مجموع باید گفت: نتایج انتخابات اخیر ریاست جمهوری ترکیه در حالی منتشر شد که افزایش هزینه زندگی، تورم افسارگسیخته، کاهش ارزش پول ملی و مشکلات معیشتی، از جمله مشکلات لاینحل در دولت اردوغان و ناکارآمدی مدیران تحت امر وی را اثبات کرده بود. اما آرای اکثریت مردم نشان داده است که برغم بروز مشکلات، اردوغان همچنان از حمایت های مردمی برخوردار است.

گیاه بابونه با نام علمی NOBILIS ANTHEMIS گیاهی کوچک اندام  به ارتفاع 10 تا 30 سانتی متر و دارای بوی معطر و قوی است. برگهای این گیاه کوچک، متناوب دارای بریدگی های ظریف و نامنظم و پوشیده از کرک است.

نوع وحشی آن دارای گل هایی است که وسط آن زرد و اطراف آن سفید رنگ است. در نوع پرورش یافته آن تمام گل سفید رنگ می باشد. برگهای این گیاه مانند شوید مصرف غذایی دارد و گلهای آن نیز به مصرف پزشکی می رسد.

از خاصیت های دارویی بابونه این است که سردردهای مزمن عصبی را درمان می کند. خصوصا امروزه که شرایط زندگی ماشینی و فشارهای عصبی به گونه ای است که انسان های شهرنشین اغلب از سردردهای حاد و مزمن گلایه دارند و برای تسکین و آرامش انواع قرص های مسکن و ضد درد را مصرف می کنند. یک فنجان دم کرده بابونه بسیار اعجازآور است و درمان خوبی برای اینگونه دردهاست.

از نظر خواص درمانی بابونه تقویت کننده بدن است اثر مقوی معده، تب بر، تسکین دهنده درد و ضد نفخ دارد. مصرف آن در دردهای عصبی ناحیه کمر در موقع سرماخوردگی، سردرد و دردهای عصبی صورت  اثر تسکین دهنده دارد.

بررسی های جدید نشان داده است که بابونه در رفع بی خوابی، تسکین درد دندان، کم اشتهایی، رفع ورم روده، اختلالات هضمی اطفال اثر درمانی دارد. از بابونه برای دفع کرم، رفع زردی و هیستری نیز استفاده بعمل می آید.

در تمام این موارد 2 تا3 قاشق چایخوری پودر گل بابونه را دریک لیوان آب دم کرده با کمی شکر میل می کنند. در استعمال خارجی جوشانده غلیظ گل بابونه به عنوان دهان شویه برای زخمهای دهان و لثه، سوختگی در نتیجه تابش آفتاب، درمان جوش، اگزما و کهیر موثر است.

استفاده از گل بابونه برای تامین سلامت پوست همزمان با استفاده از آن جهت موارد درمانی آغاز شده است. دم کرده ساده گلهای بابونه اگر برروی پوست صورت اثر داده شود باعت شادابی و تجدید حیات سلولهای سطح پوست می شود.

 پزشکان توصیه می کنند که در هنگام عطسه سعی نکنید با بستن دهان و بینی جلو آن را بگیرید زیرا این عمل می تواند باعث صدمه رسیدن به گلو، پاره شدن پرده گوش و یا قطع شدن مویرگی در مغز شود.  

هوای عطسه در قفسه سینه بین هر دو ریه گیر کرده و باعث سوراخ شدن غشای تمپانیک (tympanic membrane) شود.با جلوگیری از عطسه عوارض متعددی می تواند ایجاد شود که به صورت علمی اینگونه شرح داده می شود:

سوراخ یا پاره شدن پرده گوش یا حتی پارگی آنوریسم مغزی

ایجاد بالون خونی در رگ های مغز

پژوهشگران با یک مورد مهم در رابطه با جلوگیری از عطسه و صدمه وارده به فرد مواجه شدند که بسیار قابل تعمل بوده است. یک مرد جوان ۳۴ ساله در هنگام مانور نظامی، از آمدن عطسه خود جلوگیری می کند و هوای عطسه در گلویش می شکند. در همان هنگام به طوری دچار درد شدید می شود که قادر به صبحت کردن و فرو بردن آب دهان خود نبوده است.

پارگی خودبخودی ناحیه پشت گلو به ندرت ایجاد می شود. این مساله معمولا به علت تروما یا آسیب شدید، استفراغ و سرفه سنگین ایجاد می شود. بنابراین مشکل و آسیبی که برای این مرد جوان ایجاد شد، پزشکان اورژانس را شگفت زده کرد. در واقع تلاش برای جلوگیری از عطسه با بستن بینی و نگه داشتن دهان به طور هم زمان باعث انفجار هوا در گلو این فرد شده است. به سرعت پس از این عمل، درد شدیدی در این ناحیه به وجود آمد که باعث از بین رفتن صدایش شد.

پزشکان با بررسی گلوی این فرد دریافتند که انفجار هوا و خراشیدن گلو تا انتهای قفسه سینه نیز ادامه پیدا کرده و نشانه های عمیقی بر بافت ها و عضلات این ناحیه وارد کرده است. بعدا این نشانه ها با اسکن و پرتونگاری کامپیوتری ثبت شد.

قابل توجه است که آسیب وارد به ناحیه گلو و قفسه سینه این فرد به حدی بوده که در یک بیمارستان بستری شده تا با کمک لوله مورد تغذیه قرار گیرد و با تزریق داروهای لازم به فروکش کردن تورم و درد کمک شود. این فرد پس از ۷ روز سلامت خود را به دست آورد و پزشکان به او توصیه کردند که هرگز دهان و بینی خود را در هنگام عطسه مسدود نکند.

ازانجا که الوئه ورا قادر است آنزیم های موجود در پانکراس را فعال کند، می تواند در افرادی که دچار دیابت و هیپوگلیسمی هستند به تعادل و تنظیم قند خون کمک کند.

گیاه الوئه ورا ۷۰ درصد قند خون را کاهش می دهد و از این رو گیاهی موثر در درمان بیماری دیابت است.

گیاه آلوئه ورا دارای نقش پیش گیری کننده از بیماری دیابت نیز است. افرادی که شیرینی زیاد مصرف می کنند، قبل از ورود به مرحله دیابت قطعی، با استفاده از این گیاه می توانند از بروز  بیماری جلوگیری کنند.

گیاه الوئه ورا همانطور که در کاهش قند خون موثر است ، به دلیل دارا بودن ویتامین و کلاژن ، بهترین نرم کننده پوست پا در بیماران دیابتی  به شمار می رود.

گیاه آلوئه ورا می تواند به شکل های گوناگون عرقیات، خشک شده و حتی به صورت پماد قرص و شربت عرضه شود.

فندق سرشار از مواد مغذی است و مقدار زیادی پروتئین، چربی، ویتامین و مواد معدنی دارد. در این مطلب، چهار فایده شگفت‌انگیز فندق برای سلامت بدن را خواهید خواند.

فندق که به عنوان فیبر نیز شناخته می‌شود، نوعی آجیل است که از درخت کوریلوس به دست می‌آید و بیشتر در ترکیه، ایتالیا، اسپانیا و آمریکا کشت می‌شود. فندق طعم شیرینی دارد و می‌توان آن را به صورت خام، بو داده یا آسیاب‌شده به شکل خمیر مصرف کرد. مانند سایر آجیل‌ها، فندق نیز سرشار از مواد مغذی است و دارای مقدار زیادی پروتئین، چربی، ویتامین و مواد معدنی است. در این مطلب، چهار فایده شگفت‌انگیز فندق برای سلامت بدن را خواهید خواند.

۱) حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی

با مصرف فندق مقادیر قابل توجهی از ترکیباتی با خواص آنتی‌اکسیدانی دریافت خواهید کرد. آنتی‌اکسیدان‌ها از بدن در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند که می‌تواند به ساختارهای درون‌سلولی آسیب بزند، پیری زودرس را به دنبال داشته باشد و خطر ابتلا به انواع سرطان و بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.

۲) حفظ سلامت قلب

مصرف فندق می‌تواند در کاهش سطح کلسترول خون مؤثر باشد. افرادی که فندق مصرف می‌کنند، سطح کلسترول بد در آن‌ها کاهش می‌یابد. مصرف فندق سطح چربی خون را کاهش و سطح ویتامین E را افزایش می‌دهد. همچنین از آن‌جا که فندق سرشار از انواع اسیدهای چرب و آنتی‌اکسیدان است، فیبر زیادی دارد و حاوی مقادیر قابل توجهی منیزیم و پتاسیم است، مصرف آن به تنظیم فشار خون کمک می‌کند.

۳) منبع غنی مواد مغذی

اگرچه کالری فندق زیاد است اما منبعی غنی از مواد مغذی و چربی‌های سالم است. هر ۲۸ گرم فندق (تقریباً ۲۰ عدد مغز فندق) ۱۷۶ کالری دارد و ۱۷ گرم چربی، ۴٫۲ گرم پروتئین، ۴٫۷ گرم کربوهیدرات، ۲٫۷ گرم فیبر دارد. مغز فندق همچنین دربردارنده‌ی ویتامین (E)، تیامین یا ویتامین (B۱)، منیزیم، مس و منگنز است.

۴) کاهش خطر ریسک ابتلا به سرطان

آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در فندق‌ باعث می‌شوند تا این مغز مغذی خواص ضدسرطانی هم داشته باشد. در میان انواع مغزها، فندق حاوی بیشترین مقادیر از آنتی‌اکسیدان‌هایی با عنوان پروآنتوسیانیدین‌ها است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند این ترکیبات آنتی‌اکسیدانی می‌توانند در پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان و حتی درمان آن‌ها مؤثر باشند.

یکی از اعضای حاضر در سفر اخیر آیت‌الله رئیسی رئیس‌جمهور به سوریه حواشی این سفر را به شرح زیر نوشته است:

این وسط دو نفر از بچه‌ها شیطنت‌های بانمکی می‌کردند و پر از انرژی مثبت بودند و با همدیگر بازی می‌کردند. آقای رئیسی یکی از آن‌ها را صدا کرد و بغلش کرد و بوسید. خلاصه همسران و مادران شهدا هم آمدند و احوالپرسی و نیابت دادند به آقای رئیسی که سوریه از طرف آن‌ها هم زیارت کند و البته قول زیارت برای خودشان را هم از آقای رییس‌جمهور گرفتند.

سکانس یک:

هواپیما در دمشق روی باند نشست، از پنجره هواپیما به بیرون سرک کشیدم ببینم چه خبر است و چه کسی هست و چه کسی نیست. پلکان را آوردند و فرش قرمز پهن شد و مقامات سوری برای استقبال پایین پلکان منتظر آقای رییس‌جمهور بودند. میخواستم پشت سر رییس جمهور پیاده بشوم که گفتند آقایان از پلکان عقب!

بعد از پیاده شدن رفتم داخل ماشین نشستم و به سمت قصر حکومتی برای استقبال رسمی راه افتادیم. سرم توی گوشی بود و مشغول عوض کردن سیم کارت که یهویی کاروان اسکورت رییس جمهور وارد جمعیتی از مردم شد که آمده بودند استقبال ما در فرودگاه!

حسابی غافلگیر شدم چون طبق قرار قبلی قرار بود مستقیم برویم کاخ ریاست جمهوری و خبری از استقبال مردمی نبود!

ما که رفتیم، ولی بعداً متوجه شدم رییس جمهور مردم را که دیده تا آنجا چندین کیلومتر خارج از شهر آمده بودند گفته ماشین را نگه‌دارید و سپس پیاده شده و با مردم به خوش و بش مشغول شده است.

 البته این رفتار هر چه برای ما در این یکی دو سال اخیر عادی شده است ولی برای مردم آنجا و ماموران امنیتی خیلی غیرمنتظره است و پرریسک.

و این هم لحظه پیاده شدن رییس جمهور از ماشین که در ایران این صحنه‌ها خیلی تکراریست ولی برای مردم آنجا خیلی عجیب و شگفتانه

سکانس دو:

وارد قصر که شدیم هنوز آقای رییسی نرسیده بود شاید مشغول دل و قلوه دادن با مردمی بود که به استقبال آمده بودند فرودگاه، ولی آقای اسد در محل استقبال رسمی حضور پیدا کرده بود و داشت قدم می‌زد.

هیات‌های رسمی هم به صف ایستاده بودند و خبرنگارها هم در جایگاه خودشون مستقر، همه منتظر بودند بعد از 12 سال یک رییس جمهور وارد کاخ ریاست جمهوری سوریه بشود. چند دقیقه‌ای طول کشید تا ماشین آقای رییسی وارد شد و از ماشین پیاده شد. گفتم شاید به خاطر کرونا فقط با هم دست بدهند ولی دیدم آقای رییسی در آغوش اسد هست.

بعد هم مراسم رسمی استقبال و معرفی اعضای هیات‌های رسمی به هر رییس جمهور و آن عکس احترام متقابل آقای رییسی و دو خانم از اعضای کابینه آقای اسد. ولی فکرشم نمی‌کردم جدی جدی یه عده سر دعواهای سیاسی‌شون، همین عکس را بهانه تخریب دولت و رییس جمهور بکنند.

بگذریم؛ اعضای هیات‌ها رفتند داخل اتاق ملاقات، وقتی خبرنگارها بیرون آمدن و ملاقات خصوصی شروع شد قرار بود حدود یک ساعت ملاقات خصوصی باشد و ما هم در انتظار ضیافت ناقابل عربی بودیم که این ملاقات یک ساعته حدود چهار ساعت طول کشید.

تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل ببینید ما در این چهار ساعت انتظار چی کشیدیم.

سکانس سوم:

خیلی خسته بودم و نشستم توی ماشین به سمت زینبیه خوابم برد. شنیده بودم که یه عده مردم آمدند استقبال زینبیه ولی جزییاتش را نمی‌دانستم. یهویی از صدای جیغ و هورا چشمانم را باز کردم شیشه را دادم پایین دیدم جمعیت وحشتناکی به صف شدند و عکس‌های آقای رییسی و حاج قاسم و ... توی دستشان هست و چهره‌هایشان پر از انرژی و صداقت است. حتی بچه‌ها و نوجوان‌ها اینقدر پرانرژی بودند زنده شدم صحنه‌هایی دیدم که خیلی لذت بخش بود برایم.

مثلا سوار بنز خفن بودیم سقف ماشین هم پنجره داشت گفتم باز کن بروم از سقف تصویر بگیرم گفت خراب است. هیچی دیگه پنجره را دادم پایین با موبایل فیلم گرفتم بعضی‌ها هم برای منم گل می‌پاشیدند و ذوق می‌کردند.

حدود هشت کیلومتر مسیر تا حرم، ملت ایستاده بودند و نکته قابل توجه این بود که تقریبا از همه اقشار در این صف طولانی استقبال حضور داشتند و هر کدام به سبک خود از رئیس جمهور استقبال کردند. بعدشم داخل حرم و ... زیارت هم جایتان خالی بود.

سکانس چهارم:

وارد حرم حضرت زینب سلام الله علیها که شدیم جمعی از خانواده‌های شهدای مدافع حرم سوری و جانبازان، آمده بودند استقبال، پشت سرشان هم روی دیوار تقریبا در یک مسافت دویست متری ورودی حرم، عکس شهدا نقاشی شده بود. حاج آقا تک تک آن‌ها را تحویل گرفت و روبوسی و بغل و چند کلمه‌ای صحبت تا رسیدیم به یک جایی که تقریبا آن راهرو پشت حرم تمام می‌شد و دیگر باید وارد صحن حرم می‌شدیم. روی دیوار عکس حاج قاسم بود آقای رییسی ایستاد و ادای احترام کرد.

یکی از بچه‌های مقاومت می‌گفت این عکس‌ها را به سفارش حاج قاسم روی دیوار کشیدیم. آخرین باری که حاج قاسم آمده بود سوریه بعد از آن هم رفت عراق و شهید شد، می‌گفت از او پرسیدیم که یک دانه بیشتر جا نمانده برای این عکس‌ها چکار کنیم؟ عکس چه کسی را بکشیم حاج قاسم گفت فعلا این یک دانه را نگهدار تا بهتان بگویم. فردایش خبر شهادتش را شنیدیم.

این تصویر اختصاصی از لحظه ورود به حرم حضرت زینب سلام الله علیها

سکانس پنجم:

شب که برنامه‌های زینبیه تمام شد ساعت 10 بود و از حرم زدیم بیرون. خیلی خسته بودم تقریبا تاریکی مطلق در کوچه‌های اطراف حرم. آخر آنجا تقریبا در شبانه روز دو ساعت بیشتر برق ندارند و بسیاری از زیرساخت‌هایشان از جمله نیروگاه‌های برق توسط معارضین و داعشی‌ها نابود شده است. مثلا یک نیروگاه رفتیم بازدید کردیم داعشی‌ها موقع خروج از آنجا رفتند داخل توربین‌ها و قسمت‌های فنی نیروگاه نارنجک انداختده بودند و جوری تخریب و منهدم کردند که به عقل جن هم نمی‌رسید که اینطوری میشه یه نیروگاه رو منهدم کنی تا مدتها طول بکشه دوباره راه اندازیش بکنن!

خلاصه اینکه گفتم خوب است تاریک هم هست داخل ماشین چشمامو می‌گذارم روی هم نیم ساعتی تا برسیم محل اقامت! این خوشی چند ثانیه بیشتر طول نکشید که دوباره با صدای جیغ و سوت و هورای مردم پریدم! یک عده ملت هنوز توی کوچه خیابان‌ها بودند و داشتند ذوق میکردند! «ان الله تعز من تشاء و تذل من تشاء»

سکانس ششم:

رسیدیم محل اقامت شامی خوردیم. خیلی خسته بودم رفتم بخوابم متوجه شدم باید چند نفر داخل یک اتاق بخوابیم! یکی روی تخت یکی روی کاناپه و یکی هم روی زمین! من که انصاف نیست بگویم خوابیدم چون واقعا روح از بدنم جدا شد و نفهمیدم کی صبح شد! با صدای کوبیدن در بیدار شدم البته ظاهراً خیلی وقت بود داشت در میزد. گفت پاشید صبح شده!! ساعت را نگاه کردم فهمیدم حسابی دیر شده است!

رفتم پایین دیدم رییس جمهور حدود یک ساعتی هست که آمده و با فرماندهان جبهه مقاومت فلسطین جلسه دارند. آن جلسه تمام شد بلافاصله دیدار با جمعی از اندیشمندان و نخبگان و اصحاب رسانه فلسطینی بود و بعد هم ملاقات با نخست وزیر سوریه و سپس وزیر خارجه سوریه و بعد هم مصاحبه با شبکه تلویزیونی سوری! وسطش فقط چند دقیقه برای نماز و ناهار! من که بریده بودم از این حجم برنامه ولی ماشاءالله آقای رییسی!

دیگه نگم از برنامه های حاشیه ای وسط هر کدوم از برنامه‌ها برای تفقد از خیلی‌هایی که سالهاست آرزو داشتند آن‌جا، اگر رهبر ایران را نمی‌بینند و نمیتوانند حرفهایشان را به ایشان بزنند، فرصت گفتگوی بی واسطه با این رییس جمهور که به او نزدیک میدانندش را غنیمت می‌شمرند!

سکانس هفتم:

ساعت حدود سه عصر شده بود هنوز تا آخر شب خیلی برنامه داشتیم. به سمت سالن محل برگزاری دیدار با خانواده‌های ایرانیان مقیم سوریه حرکت کردیم. در همه کشورها این دیدار برگزار می‌شود ولی معمولا در سایر کشورها خانواده‌های دیپلمات‌های ایرانی در شرایط متفاوتی هستند اما اینجا سوریه بود و فضای همین جلسه هم جهادی و شهادتی و ... بچه‌ها و نوجوان‌های زیادی آمده بودند. نمیدانم چرا به چهره‌های هر کدامشان نگاه می‌کردم احساس می‌کردم یک فرزند شهید بالقوه است!

جلسه بعدی دیدار با تجار و بازرگانان سوری بود در کاخ نخست وزیری. جلسه‌ای مفصل و جدی. پیام آقای رییسی یک کلمه بود: ما آماده توسعه تجارت و کار اقتصادی با سوریه هستیم و موانع را برطرف می‌کنیم شما هم بیایید!

سکانس هشتم:

غروب روز دوم قرار بود برویم مسجد اموی نماز بخوانیم یاد یه بابایی افتادم که آرزو داشت بیاد اونجا نماز بخونه ولی هیچ وقت به آرزوش نرسید! رفتیم دیدیم تمام اطراف مسجد را قرق کردند و از چند ساعت قبل راه مردم را بستند. چون آنجا نزدیک سوق حمیدیه است و خیلی شلوغ است و کلی جمعیت دارد‌. مردم از فاصله 100 متری داشتند سرک می‌کشیدن ببینند کسی را که از ماشین پیاده می‌شود می‌بینند یا نه!

با خودم داشتم می‌گفتم لابد این مردم اذیت شدند تو این مدت که اینجا قرق بوده و یکی از بچه‌ها هم می‌گفت اگر اینحا ایران بود آقای رییسی اجازه نمی‌داد تیم امنیتی خودش همچین کاری بکنند.

در همین حرف‌ها و فکرها بودیم که فهمیدم آقای رییسی تصمیم گرفتند حالا که اینجوری شده ما برویم یه سر بازار بین مردم تا هم پیام امنیت و آرامش به خودی‌ها بدهیم هم یک دماغ سوخته هم به دشمنان و تفقدی هم از مردم بکنیم.

توی دلم گفتم اما آخر مگه اینجا کسی هم آقای رییسی را می‌شناسد که می‌خواهد برود بینشان؟! یا اصلا آنجا امنیت دارد مگر؟ اگر یکهو کسی اسلحه دربیارود بزند چی؟ من تو همین خیالات بودم به خودم که آمدم دیدم آقای رییسی وسط بازار دارد با ملت خوش و بش می‌کند آنها هم کلی ذوق کرده بودند فکر کنم توی خواب هم برایشان قابل تصور نبود رییس جمهور را آنجا ببینند!

حالا این وسط یکی از مغازه‌ها دیدم سرود فارسی ای ایران ای مرز پر گهر سالار عقیلی را گذاشته بود. کلی هم ذوق داشت اما اینطرف دیدم بچه‌های نهاد داشتند به هم می‌گفتند بروید به او بگویید خاموش کند. فردا فیلمش که منتشر بشود برایمان حرف درمیاورند می‌گویند صحنه سازی کردند و ... از آن ‌طرف هم دیدم یکی به آن مغازه دار می‌گفت خاموش کن یکی می‌گفت صداشو زیاد کن آن بدبخت هم سرگیجه گرفته بود تا اینکه آقای رییسی در مسیرش بالاخره رسید به مغازه‌ او و با آن مغازه‌دار احوالپرسی کرد و دست داد و رد شد! ماجرای مغازه‌دار بیچاره هم بالاخره ختم به خیر شد!

یک گوشه بازار هم چند تا خانم بدون روسری ایستاده بودند و کلی هم شوق داشتند بروند جلو احوالپرسی، باخودم گفتم هیچی دیگه کافیست اینجا آقای رییسی جواب سلام این‌ها را بدهد و یک عکس هم برود ایران و بازهم یک عده توی رسانه نانشان توی روغن است.

بالاخره رفتیم حرم حضرت رقیه زیارت و شب ساعت 10 رفتیم فرودگاه برای برگشت...

سکانس آخر:

بله بازهم ما اشتباه می‌کردیم چون هنوز کار تموم نشده بود. آقای بشار نصف شب آمده بود فرودگاه بدرقه و البته گفته چند کلمه‌ای هم حرف بزنیم چون هنوز چند تا کارمان مانده و این یعنی فردا صبح می‌رسیم خونه.

رفتم توی هواپیما اما وقتی شنیدم وزیر اقتصاد را هم صدایش کردند حساس شدم گفتم واقعا برم ببینم این وقت شب چه جلسه‌ایست! ساعت 11:10 شب بود که دیدم فضای جلسه بسیار جدی است! به نظر همه خسته بودند اما روسای جمهور دو کشور با قوت تمام در حال انجام بحث‌های دقیق و فنی اقتصادی هستند!

بالاخره با همه حواشی، جلسه بعداز حدود یک ساعت در فرودگاه تمام شد و آقای اسد آمد پای پلکان بدرقه و همین حرکت هم خیلی پیام داشت و بالاخره تیک آف و نزدیک اذان صبح خانه ...

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور صبح امروز سه‌شنبه با حضور در مصلای امام خمینی(ره) تهران از غرفه‌های مختلف سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بازدید کرد.

رئیس‌جمهور با توجه به اهمیت مسائل حوزه کودک و نوجوان، بازدید خود را به‌صورت خاص از سالن ناشران کودک و نوجوان آغاز کرد.

در این بازدید دو ساعت و نیمه که وزیر فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی و مدیران این وزارتخانه در حوزه کتاب و نشر نیز حضور داشتند، ناشران و فعالان حوزه نشر درباره دغدغه‌های حوزه کتاب با رئیس‌جمهور گفت‌وگو کردند.

«تأمین کاغذ با کیفیت و ارزان قیمت» از مهم‌ترین دغدغه‌ها و مطالبات فعالان حوزه نشر بود که رئیس‌جمهور با تشریح اقدامات دولت در این زمینه، اعلام کرد با توجه به امکانات کشور و تدابیری که اندیشیده شده، ناشران به زودی خبرهای خوشی در این خصوص خواهند شنید.

رئیس جمهور در گفت‌وگو با ناشران و فعالان حوزه کتاب با تاکید بر «پرهیز از غلبه ترجمه بر تألیف در حوزه نشر» به کارهای انجام شده توسط مؤلفین و ناشرین حوزه کودک و نوجوان اشاره و تصریح کرد: همانطور که نسبت به تغذیه و سلامت جسمی کودکان و نوجوانان حساس هستیم، باید نسبت به سلامت فکری و اندیشه آنها نیز با حساسیت ویژه برنامه‌ریزی کنیم.

رئیسی ادبیات کودک و نوجوان را یکی از قالب‌های مهم برای انتقال مفاهیم عالی دانست و افزود: کیفیت چاپ و نشر آثار هم به اندازه محتوا مهم است تا کتاب‌ها برای کودکان و نوجوانان جاذبه داشته باشد.

«تولید محتوای مناسب و به‌روز برای ارتقای فکری و فرهنگی کودکان و نوجوانان»، «بهره‌گیری از اندیشه و خلاقیت نوجوانان و جوانان در تألیف و نگارش کتاب»، «همکاری وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد و آموزش و پرورش با بخش خصوصی در انتشار کتاب‌های آموزنده برای کودک و نوجوان» و «توزیع مناسب و دسترسی آسان و ارزان مخاطبان و علاقه‌مندان به کتاب در اقصی نقاط کشور» از دیگر تأکیدات رییس جمهور در گفتگو با ناشران و فعالان حوزه کتاب بود.

به نقل از یورونیوز، در این نوشتار تلاش شده است تا به این دو سوال‌ در گزارشی که حاوی گفتگو با سه روزنامه‌نگار تُرک و کُرد است، پاسخ داده شود.

رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری که از سال ۲۰۰۲ حزبش عدالت و توسعه و خودش بر ترکیه حکمرانی کرده‌اند، در انتخابات سال ۲۰۲۳ در مقابل کمال قلیچداراوغلویی قرار گرفت که حزبش برای آخرین بار در دهه ۱۹۷۰ قدرت را در دست داشته و خاستگاه فکری آن نیز از ۲۱ سال پیش و سقوط دولت چپ‌گرای بولنت اجویت به دلیل بروز بحران اقتصادی در کشور، جایگاهی در قدرت سیاسی حاکم پیدا نکرده است. 

به هر روی، انتخابات با صف‌آرایی دو کاندیدای اصلی یعنی اردوغان و قلیچداراوغلو و حضور دو نامزد فرعی که با مکانیسم جمع‌آوری صد هزار امضا وارد عرصه رقابت‌ها شدند، آغاز شد. اگر چه یکی از کاندیداهای فرعی یعنی محرم اینجه، رهبر حزب مملکت، از انتخابات کناره‌گیری کرد اما کناره‌گیری‌اش آنقدر دیر بود که دیگر عملا امکان حذف نامش از برگه‌های چاپ شده آراء وجود نداشت.

اما کاندیدای فرعی دیگر سینان اوغان، یک آکادمیسینِ ملی‌گرایِ محافظه‌کارِ اهل شهر ایغدیر در مرز ایران و با تبار آذربایجانی، بود. او در سال ۲۰۱۲ از حزب راست افراطیِ حرکت ملی‌گرا وارد مجلس شد. سینان اوغان در سال ۲۰۱۶ با همراهی گروهی در درون حزب، به رهبری مرال آکشنر، خواستار برگزاری انتخابات درون حزبی و کنار رفتن "دولت باغچه‌لی"، رهبر کهنسال حزب حرکت ملی‌گرا شد. اما این حرکت درون حزبی شکست خورد و او به همراه با مرال آکشنر و امید اوزداغ از حزب حرکت ملی‌گرا اخراج شدند.

اگرچه با تاسیس حزب نیک در پاییز ۲۰۱۷ انتظار می‌رفت که اوغان در رده رهبری این حزب قرار گیرد اما ترجیح داد تا پس از انشعاب امید اوزداغ از حزب نیک و تشکیل حزب ظفر که مهم‌ترین خواسته‌اش اخراج اتباع خارجی از ترکیه است، فعالیت حزبی خود را از سر بگیرد. او در انتخابات دیروز به عنوان کاندیدای حزب ظفر و ائتلاف راست افراطیِ «پدر» شرکت کرد و با کناره‌گیری محرم اینجه، سبد رای شهروندان معترضی را به سوی خود جلب کرد که اگرچه نسبت به عملکرد اردوغان معترض هستند و خواستارِ تغییر اما به هر دلیلی از جمله مذهب علویِ قلیچداراوغلو حاضر به رای دادن به او نیز نیستند.

رای‌گیری ساعت ۸ صبح به وقت محلی آغاز شد، با پایان زمان رسمی آن و اتمام ممنوعیت قانونی اطلاع‌رسانی نتایج، خبرگزاری رسمی آناتولی در پی آغاز شمارش آراء از ساعت ۱۸ به وقت محلی، انتشار نتایج اولیه را شروع کرد. البته همانند انتخابات محلی سال ۲۰۱۹ انتشار نتایج اولیه با اعلام نتایج شمارش آراء در مناطقی که حزب حاکم عدالت و توسعه به لحاظ سنتی پایگاه فراگیرتری دارد، همراه بود. به همین دلیل، نتایج اولیه‌ نسبت آراء اردوغان را ۶۰ درصد نشان می‌داد که حکایت از پیروزی قاطع او داشت. 

در مقابل، تلویزیون خلق، مهم‌ترین رسانه مخالفانِ اردوغان، انتشار نتایج شمارش رای‌ها را بر مبنای مکانیسم ثبت آراء در مرکزیت حزب جمهوری خلق آغاز کرد که برای ساعت‌ها با نتایج اعلامی از سوی خبرگزاری آناتولی اختلافی فاحش داشت. اما کم‌کم نتایج اعلام شده از سوی این دو منبع به هم نزدیک شد و در نتیجه نسبت مجموع آرای اردوغان از ۶۰ به ۴۹ درصد و نرخ آرای جلب شده از سوی قلیچداراوغلو نیز از ۳۰ به ۴۵ درصد رسید. 

در چنین شرایطی، صحبت از ۳ میلیون رایی به میان آمد که در مناطقی که عمده ساکنانش طرفدار حزب جمهوری خلق بودند، به صندوق‌ها ریخته شده بود ولی ناظران حزب عدالت و توسعه مدام نسبت به نتایج شمارش آنها اعتراض می‌کردند و مانع از امضای صورت‌جلسه نهایی می‌شدند؛ به طوری که آرای برخی از این صندوق‌ها تا ۱۱ بار بازشماری شد. رهبران حزب جمهوری خلق امیدوار بودند که با افزوده شدن نتایج شمارش آراء در این صندوق‌ها نسبت رای قلیچداراوغلو از ۵۰ درصد بگذرد و شکست اردوغان قطعی شود.

اما در نهایت، نتایج تغییر فاحشی نکرد تا اردوغان در سخنرانی سنتی‌اش که از بالکن ساختمان مرکزی حزب عدالت و توسعه در آنکارا ایراد می‌کند، برای نخستین بار پس از ۲۱ سال، حرفی از پیروزی قاطع خود نزند. 

در مقابل، قلیچداراوغلو نیز در کنار رهبران ۵ حزب متحد با حزب جمهوری خلق ترکیه و نیز دو شهردار آنکارا و استانبول جلوی دوربین‌ها حاضر شد و گفت که برای ادامه جدال انتخاباتی در دو هفته آینده آماده است. او تاکید کرد که بیش از ۵۰ درصد رای‌دهندگان خواستار تغییر هستند. ظاهرا او با احتساب آرای ۵.۱۷ درصدی سینان اوغان در کنار آراء خود و نیز گروهی که با انتخابات قهر کرده‌اند، شمار ناراضیان از دولت اردوغان را بالای ۵۰ درصد برآورد کرده است. 

اما نتیجه انتخابات پارلمانی حاکی از این است که با وجود کاهش سهم آراء حزب عدالت و توسعه از ۴۲.۵ درصد در سال ۲۰۱۸ به ۳۵.۷ درصد در انتخابات ۲۰۲۳، ائتلاف جمهور به رهبری این حزب، با کسب حداقل ۳۲۲ کرسی، همچنان اکثریت پارلمان را در اختیار خواهد داشت. این موفقیت بیش از همه مرهون کسب ۱۰ درصدی آراء از سوی حزب حرکت ملی‌گرا بود که پیشتر نظرسنجی‌ها سهم آراء آن را تنها ۵ درصد برآورد می‌کردند. بدین ترتیب، با وجود رشد ۳ درصدی آراء حزب جمهوری خلق، ائتلاف ملت به رهبری آن، ۲۱۳ کرسی را تصاحب کرد.  

تاثیر نتایج انتخابات مجلس بر رای‌دهندگان در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری

نوشین منگو، روزنامه‌نگار مخالفِ اردوغان که مدعی است در سال ۲۰۱۷ با فشار شخص او از شبکه خبری سی‌ان‌ان تُرک اخراج شده و در حال حاضر برنامه روزانه او در کانال یوتیوبش گاه چند صد هزار بازدیدکننده دارد، درباره تاثیر نتایج مجلس بر تصمیم رای دهندگان در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری می‌گوید: «بنظر من این امر مشروط به توافق اردوغان با سینان اوغان است. البته که توافق او با اوغان را راحت‌تر خواهد کرد.»

اما آدم متان، روزنامه‌نگار نزدیک به حزب عدالت و توسعه، می‌گوید: «قطعا نتیجه انتخابات مجلس روی تصمیم رای دهندگان در دور دوم تاثیرگذار خواهد بود. هم شهروندان عادی و هم فعلان اقتصادی و کارآفرینان خواستار بروز شرایط بلاتکلیفی و نااطمینانی نیستند.» 

او افزود: «آقای رییس‌جمهور هم در این خصوص مردم را قانع خواهد کرد اما به نظر من بدون آنکه نیازی به قانع کردن مردم توسط آقای اردوغان باشد، شهروندان خود به خود رای‌شان را در همین راستا خواهند داد.»

اعتراض سیستماتیک عدالت و توسعه به نتایج صندوق‌ها

آدم متان، در پاسخ به این پرسش که آیا مخالفان اردوغان پیش‌بینی چنین اعتراض سیستماتیکی را از سوی ناظران حزب عدالت و توسعه به نتایج شمارش آراء برخی صندوق‌ها نکرده بودند، می‌گوید: «تا جایی که من از منابعم در حزب عدالت و توسعه کسب اطلاع کردم به اندازه‌ای که بزرگنمایی می‌شود، حزب ما نسبت به نتایج شمارش آراء صندوق‌ها اعتراض نکرده است. آقای قلیچداراوغلو هم در سخنرانی‌اش از اعتراض ما به نتایج ۳۰۰ صندوق در آنکارا و ۷۰۰ صندوق در استانبول سخن به میان آورد. حتما تصدیق می‌کنید که این تعداد صندوق تفاوت چندان زیادی در نتایج کلی ایجاد نمی‌کند. اساسا نتایجی که پس از رسیدگی به اعتراض‌های ما نیز به دست آمد، نشان دهنده همین امر بود.»

اما نوشین منگو که اخیرا در تلویزیون تازه تاسیس سوزجو به عنوان تحلیل‌گر مشغول به کارشده، می‌گوید: «حزب جمهوری خلق از تمامی صندوق‌ها و آراء تا جایی که می‌توانست، صیانت کرد.»

خانم منگو تاکید می‌کند: «اگر صیانت حزب جمهوری خلق نبود احتمالا شاهد اعلام پیروزی اردوغان در همان دور اول بودیم.»

سینان اوغان در دور دوم تعیین کننده خواهد بود؟

نوشین منگو می‌گوید: «در این انتخابات، سینان اوغان در موقعیت " تاج‌بخش " قرار گرفته و نقش و تعیین کننده‌ای پیدا کرده است. آن موج ناپیدا که در این انتخابات از آن سخن گفته می‌شد تا جایی که می‌فهمم در میان ملی‌گرایان سکولار شکل گرفته است. اما به نظر من او در موقعیتی قرار دارد که حتی اگر با هر یک نامزدها به توافق برسد، نمی‌تواند جامعه رای خود را به سمت آن نامزد هدایت کند. بخشی از رای دهندگان به اوغان به سوی اپوزیسیون و بخش دیگر به سوی اقتدارگرایان تمایل دارند لذا تصمیم اوغان لزوما تصمیم رای دهندگان او نخواهد بود.»

اما متان نظر دیگری دارد و می‌گوید: «من در همان حال که می‌پذیرم آقای اوغان در مرحله دوم نقش مهمی پیدا کرده اما معتقد نیستم آقای اوغان نقش " تاج‌بخش" یافته باشد. با اختلاف رای فعلی بین اردوغان و آقای قلیچداراوغلو به نظرم این که او بتواند فاصله بین خود و آقای اردوغان را در دور دوم پر کند، متوهمانه و خیال پردازانه است.»

آدم متان تاکید می‌کند: « من گمان نمی‌کنم آقای اردوغان برای به دست آوردن اعلام حمایت سینان اوغان دست به تغییر در سیاست‌هایش بزند و عقب‌نشینی جدی در مواضعش انجام دهد تا به او امتیاز دهد چرا که به این کار نیازی ندارد.»

او ادامه می‌دهد: «با فرض حمایت سینان اوغان از آقای کمال قلیچداراوغلو نیز او نخواهد توانست آراء‌ زیادی را به سبد رای قلیچداراغلو منتقل کند.»

آرزوی بازگشت و رهبری حرکت ملی‌گرا

البته برخی منابع می‌گویند سینان اوغان آرزوی بازگشت به حزبی را دارد که سال ۲۰۱۶ از آن اخراج شد و این که بتواند بر صندلی رهبری حزب حرکت ملی‌گرا تکیه بزند و "دولت باغچه‌لی" را کنار بگذارد. بنابراین، این می‌تواند یکی از خواسته‌های او از اردوغانی باشد که متحد نزدیک دولت باغچه‌لی است و گفته می‌شود که در سال ۲۰۱۶ نیز مانع از موفقیت تلاش اوغان برای برکناری باغچه‌لی شد.

نوشین منگو درباره احتمال انجام چنین معامله‌ای، می‌گوید: « حزب حرکت ملی‌گرا از این انتخابات موفق بیرون آمد. به نظر می‌رسد که رای‌اش را افزایش داده است. من هنوز نمی‌توانم توقع یک درگیری درونی بر سر رهبری حزب حرکت ملی‌گرا را داشته باشم، دستکم در این مرحله بعید است.»

آدم متان نیز می‌گوید: «گمان نمی‌کنم چنین معامله‌ای بین آقایان اردوغان و اوغان انجام شود. آقای اردوغان بر سر میز چنین معامله‌ای نمی‌نشیند. نیازی هم به انجام آن ندارد. رابطه آقای اردوغان و آقای باغچه‌لی از زمان کودتای نافرجام ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶ بسیار نزدیک و دارای ابعاد متفاوتی بوده است. پس از پیروزی قاطع ائتلاف جمهور هم هیچ دلیلی برای پایان همکاری بین اردوغان و باغچه‌لی وجود ندارد.»

رای اوغان از کجا آمده؟

خانم منگو می‌گوید: «تا جایی که من متوجه شدم اوغان هم از ائتلاف جمهور و هم از ائتلاف ملت رای‌های اعتراضی را جذب کرده است. ظاهرا یک پایگاه رایی وجود دارد که در انتخابات مجلس به حزب خود و در انتخابات ریاست جمهوری به آقای اوغان رای داده است.»

اما متان معتقد است بخش عمده آراء اوغان از پایگاه رای عدالت و توسعه بوده و می‌افزاید: «آقای سینان بیشتر رای خود را از پایگاه رای عدالت و توسعه و لایه‌های محافظه‌کار که به دنبال ارسال یک پیام برای آقای اردوغان بودند، به دست آورده است. ممکن است رای‌ها از حزب خوب نیز به سمت آقای اوغان رفته باشد اما معتقد نیستم رقم آن دارای اهمیت بسزایی بوده باشد. من فکر می‌کنم اوغان عمده رای خودش را از لایه‌هایی گرفته که بنا بر دلایلی که مساله اقتصاد در راس آنهاست، نسبت به عملکرد آقای اردوغان اعتراض دارند.»

اهمیت رای کُردها

کردها در انتخابات دیروز به شکلی قاطع علیه اردوغان رای دادند. رای اردوغان در دیاربکر، دژ حزب دموکراتیک خلق‌ها به زیر ۳۰ درصد سقوط کرد که این به این معناست که رای اردوغان در دیاربکر حتی از رای او در ازمیر که پایگاه رای اصلی حزب جمهوری خلق محسوب می‌شود نیز کمتر است.

حال پرسش این است که آیا کردها با توجه به ایفای نقش فعالانه صلاح الدین دمیرتاش، رهبر زندانی کردها در انتخابات با کمک همسرش باشاک دمیرتاش، در دور دوم نیز به حمایت از قلیچداراغلو ادامه خواهند داد؟ اهمیت رای کردها در مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری چقدر خواهد بود؟ 

رژدا اوغوز، روزنامه‌نگار تبعیدی کُرد، ساکن سوییس، که با نزدیکی‌اش به حزب دموکراتیک خلق‌ها شناخته می‌شود، می‌گوید: « در ترکیه تقلب‌آمیزترین صندوق‌های عدالت و توسعه در شهرهای مستقر کردنشین است. کردها یک انتخابات دیگر را که در سایه اسلحه برگزار می‌شود، پشت سر نهادند. رای حامیان حزب دموکراتیک خلق‌ها نسبت به گذشته کاهش یافته چون که به گمان من کردها در همان حالی که به دنبال تغییر رژیم سیاسی [از ریاستی به پارلمانی] هستند، حاضر نیستند به هر کسی رای بدهند. رای کردها به قلیچداراوغلو نیز با فراخوان دمیرتاش اتفاق افتاد. من باور دارم که در ۲۵ مه نیز آراء کردها به نفع قلیچداراوغلو به صندوق‌ها ریخته خواهد شد اما این انتخابات نشان داد که اولا ترکیه دارای یک بستر قوی برای راست افراطی و ملی‌گرای تندرو است. ترک‌های ساکن آناتولی مرکزی به فروپاشی اقتصادی توجهی نکردند، همانطور که به کشته شدن ۵۰ هزار انسان در زلزله توجهی نکردند. حتی در شهرهای اصلی زلزله زده نیز چنین بود و رای آقای اردوغان بالاتر از رقیبش بود. دومین درس این انتخابات هم این بود که منسجم‌ترین، جدی‌ترین و تحصیل‌کرده‌ترین و عاقلانه‌ترین رای توسط پایگاه رای کردها شکل گرفته است. لذا هر کسی بخواهد در چارچوب دموکراتیک رای بیاورد باید به این واقعیت توجه کند.»

اوغوز تاکید می‌کند: «نمیدانم نتیجه انتخابات در دور دوم چه خواهد شد اما میدانم راست افراطی و ملی‌گرایان ترک ترکیه را به سوی رفاه، سعادت و دموکراسی نخواهند برد.»

متان نیز می‌گوید: «من معتقدم در دور دوم نیز رای کردها به سوی قلیچداراغلو خواهد رفت اما گمان می‌کنم در شرق و جنوب شرقی (مناطق کردنشین) نرخ مشارکت در دور دوم همانند دور اول بالا نخواهد بود.»

نوشین منگو می‌گوید: «کردها به همان میزان که رای می‌افزایند موجب از دست رفتن رای یک نامزد هم می‌شوند. به احتمال زیاد برای دور دوم، حزب دموکراتیک خلق‌ها نیز از قلیچداراغلو خواسته‌هایی خواهد داشت و این که او بتواند هم رای کردها و هم رای سینان اوغان را یکجا به دست بیاورد، کاری بس دشوار خواهد بود.»

مخالفان در دور دوم چه باید بکنند؟

نوشین منگو می‌گوید: «مخالفان اگر بخواهند که پیروز انتخابات شوند باید برای دور دوم واقع‌بین باشند و رای دهندگان راست‌گرا را درست و دقیق تحلیل کنند.»

آدم متان هم معتقد است: «نرخ مشارکت در دور دوم به ویژه از سوی رای‌دهندگان مخالف آقای اردوغان نسبت به دور نخست کاهش خواهد یافت. شفاف بگویم خطاهای ارتباطی که مخالفان در شب انتخابات با حامیانشان داشتند و موج افسردگی که در حال حاضر در میان رای دهندگان مخالف دولت پدید آمده، بعید است که به سرعت و در این بازه زمانی دو هفته‌ای قابل رفع و رجوع باشد. تفاوت رای بین اردوغان و قلیچداراوغلو نیز آن قدر کم نیست که بتواند در بین پایگاه رای قلیچداراوغلو ایجاد انگیزش مضاعف برای فعالیت بیشتر کند.»

به هر تقدیر، سرنوشت نهایی انتخابات به دو هفته دیگر موکول شده و حال مخالفان در این اندیشه‌اند که چرا نرخ مشارکتی که پیش‌بینی می‌شد به ۹۲ درصد برسد از ۸۸ درصد فراتر نرفت و ۵ درصد از مخالفان اردوغان پای صندوق رای نیامدند.

این پرسشی است که به نظر می‌رسد بتواند کلید حل معمای نتیجه کسب شده در پایان انتخابات دیروز و پاسخ به آن راز پیروزی مخالفان در دور دوم انتخابات باشد.