حضرت آیت الله جوادی آملی در دیدار جمعی از ائمه جمعه و علمای اهل سنت استان های گلستان و گیلان با که در بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء  در قم برگزار شد، «قرآن کریم» را مهمترین عامل وحدت مسلمانان دانستند و بیان داشتند: تمسک به قرآن کریم قطعاً سعادت بخش است، بهترین تعریف از قرآن کریم که کلام خدای متعال است را خود قرآن درباره خود بیان می کند و می فرماید قرآن «حبل متین» است که خداوند برای هدایت شما آن را به زمین نازل کرده است.

ایشان ادامه دادند: ما یک «تجافی» داریم و یک «تجلی»؛ آنچه به صورت تجافی نازل می شود وقتی در پایین هست دیگر در بالا نیست، اما آنچه به صورت تجلی نازل می شود وقتی در پایین است در بالا هم هست. گرچه خداوند هم قرآن و هم باران، هر دو را نازل کرد، اما قرآن را به صورت تجلی و باران را به صورت تجافی نازل کرده است، به عبارت دیگر خداوند باران را به زمین «انداخت» اما قرآن کریم را به مثابه حبل متین به زمین «آویخت» که یک طرف آن به دست خود خدای متعال است و طرف دیگر آن نزد ماست و لذا در ابتدای سوره مبارکه زخرف فرمود این کتابی است که «لَعَلِی حَکِیمٌ».

معظم له تصریح داشتند: چون خداوند، قرآن را به زمین آویخت و یک طرف آن را به دست دارد به ما امر کرد که این حبل متین را بگیرید و بالا بیایید. فرمود «وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَمیعًا وَلا تَفَرَّقوا»؛ هم امر به اعتصام می کند «وَاعتَصِموا»، هم امر به اتحاد می کند «جَمیعًا» و هم از تفرقه نهی می کند «وَلا تَفَرَّقوا»، اگر این سه اصل رعایت شود و تمسک به این حبل صورت بگیرد قطعاً دیگر جا برای هیچ نگرانی و انحرافی باقی نخواهد ماند.

حضرت آیت الله جوادی آملی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشتند: خداوند در قرآن کریم به قلم، مرکب و تالیفات علماء قسم یاد کرده است؛ «ن وَالْقَلَمِ وَمَا یسْطُرُونَ»، مرحوم علامه طباطبایی می فرمودند قَسم های قرآن به خود «بینه» است نه در مقابل «بینه». اگر کسی در یک جای تاریک ادعا کند که روز شد، او باید دلیل بیاورد و اگر دلیلی نداشت سوگند یاد می کند که الآن روز هست؛ ولی اگر کسی برابر آفتاب ادعا کرد که الآن روز است، این شخص می تواند به خود آفتاب سوگند یاد کند و بگوید که به این آفتاب قَسم الآن روز است! قَسم های قرآن این‌چنین است، خداوند به قلم، مرکب و تالیفات علماء قسم یاد کرده چون سعادت و تربیت جامعه به دست علماء جامعه صورت می گیرد همان طور که این شهداء را علماء تربیت کردند و به این مقام رساندند.

ایشان ابراز امیدواری کردند: امیدواریم به برکت قرآن کریم، در هدایت جامعه بیش از گذشته موفق باشید و این اتحاد میان مسلمانان از هر خطری محفوظ باشد چرا که «یَدُ اللهِ مَعَ الجَماعَة»، این در کنار هم بودن توفیقی است که خدای متعال به ما عطا کرده است و باید همواره شاکر و قدردان این نعمت الهی باشیم.

در ابتدای این دیدار گزارشی از تحکیم وحدت میان شیعه و سنی در استان های شمال کشور و نیز وضعیت مدارس علمیه اهل سنت در استان گلستان و گیلان خدمت معظم له ارائه گردید.

امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند: شیعیان علی"علیه السلام" کسانی هستند که برادران "دینی" خود را بر خویش مقدم می‌دارند گرچه خودشان نیازمند باشند.

امام حسن عسکری علیه السلام:

شِیعة عَلیٍّ هُم الَّذِین یُؤثِرون إخوانِهم عَلی أنفُسِهم و لَو کَان بِهِم خَصاصَة و هُم الّذینَ لایَراهُم الله حَیثُ نَهاهُم و لا یَفقُدُهُم حَیثُ أمَرهُم، و شِیعة عَلِیٍّ هُم الَّذِین یقتَدُون بِعَلِیٍّ فِی إکرامِ إخوانِهِم المُؤمِنین.

امام حسن عسکری علیه السلام:

شیعیان علی"علیه السلام" کسانی هستند که برادران "دینی" خود را بر خویش مقدم می‌دارند گرچه خودشان نیازمند باشند.

شیعیان علی"علیه السلام" کسانی هستند که خداوند آنها را در جایی که نهی کرده نمی‌بیند و در جاهایی که خواست خدا بر حضور در آن می‌باشد غایب نمی‌باشند و به آنچه امر نموده عمل می‌کنند.

و شیعه علی"علیه السلام" در تکریم و احترام برادران مؤمن خود به علی"علیه السلام" اقتدا می‌نماید.

"میزان الحکمه،جلد 5صفحه 231"

امام حسن عسکری(ع)، یازدهمین پیشوای شیعیان، در سال 232 ه. ق چشم به جهان گشود. پدرش امام دهم، حضرت هادی علیه السلام و مادرش بانوی پارسا و شایسته، «حدیثه» است که برخی از او بنام «سوسن» یاد کرده اند. این بانوی گرامی، از زنان نیکوکار و دارای بینش اسلامی بود و در فضیلت او همین بس که پس از شهادت امام حسن عسکری علیه السلام پناهگاه و نقطه اتکای شیعیان در آن مقطع زمانی بسیار بحرانی و پر اضطراب بود.   

از آنجا که پیشوای یازدهم به دستور خلیفه عباسی در «سامراء»، در محله «عسکر» سکونت (اجباری) داشت، به همین جهت «عسکری» نامیده می شود. از مشهورترین القاب دیگر حضرت، «نقی» و «زکی» و کینه اش «ابو محمد» است. او 22 ساله بود که پدر ارجمندش به شهادت رسید. مدت امامتش 6 سال و عمر شریفش 28 سال بود، در سال 260 ه به شهادت رسید و در خانه خود در سامراء در کنار مرقد پدرش به خاک سپرده شد.
 

مظلومیت امام حسن عسکری (ع)
حجت الاسلام علوی تهرانی در مورد مظلومیت‌های امام عسکری گفت: امام حسن عسکری به همراه پدرشان در کودکی به اجبار به منطقه سامرا تبعید شدند. علت نامگذاری لقب عسکری این بود که ایشان در سامرا و در منطقه‌ای بنام عسکر (که لزوماً نظامی هم نبوده) مستقر بودند.

وی ادامه داد: شرایط امامت ایشان طبق فرمایش حضرت، بسیار سخت بوده‌است. حضرت در مقام پاسخ به نامهٔ عده‌ای از شیعیان، فرمودند: «شیعیان در مورد امامت هیچ‌یک از پدرانم، مانند من در شک و تردید نبوده‌اند.»

دوران امام هادی و امام عسکری در شدت اختناق حاکمان زمان خود بوده‌است. سه دلیل برای این خفقان ذکر شده‌است:

دلیل اول: شرایط سخت ملاقات با امام
این کارشناس دینی گفت: شیعه برای ملاقات با امام هادی به سختی از شر نگهبانان خلاص می‌شد و خدمت حضرت می‌رسید. امام در یک اتاق زندانی بودند در حالیکه بر روی حصیری نشسته بودند و در مقابل ایشان قبری آماده بود. یعنی اگر حرفی می‌زدند، تکلیف معلوم بود.

وی افزود: با این شرایط، نمی‌توانستد آشکارا امام بعد از خود را معرفی کنند؛ لذا معرفی امام عسکری در چند ماه آخر عمر ایشان اتفاق افتاده‌است.

دلیل دوم: تضعیف امام عسکری علیه‌السلام
وی ادامه داد: امام عسکری (ع) برادری بنام سیدمحمد داشتند که اکنون در سامرا دارای بارگاه است. عده‌ای از شیعیان آن زمان، حتی در زمان امام هادی، به امامت سیدمحمد گرایش پیدا کردند. سیدمحمد مورد تأیید بود. او بسیار بزرگوار بود و پناه شیعیان به حساب می‌آمد اما به هیچ عنوان خود را امام نمی‌دانست. حاکمان وقت، در جهت انحراف افکار شیعیان روی امامت ایشان مانور می‌دادند.

علوی تهرانی گفت: وکالت از عصر امام کاظم شروع شد تا شرایط سخت ارتباط امام با مردم، تسهیل شود. اما برخی از وکلاء بعد از شهادت امام کاظم، مردم را به امامت حضرت رضا راهنمایی نکردند و گروه واقفیه را شکل دادند. شخصی از این گروه به امام رضا نامه نوشت که: «پدر شما زنده است، او همان مهدی است که خواهد آمد اما اکنون از نظرها پنهان است، او هرگز توصیه‌ای در مورد شما نکرده‌است.»

وی افزود: به این ترتیب، همه اموال مسلمین را بین خود تقسیم کرده و خیانت کردند. سایر امامان نیز از خیانت برخی وکلاء مصون نبودند.

این کارشناس دینی اظهار داشت: جریان‌های مخالف تشیع در عصر امام عسکری از این خفقان به نفع خود استفاده می‌کردند. تصوف یکی از آنها بود که از زمان امام صادق شکل گرفته بود و حضرت دربارهٔ آنها فرموده بودند: «آنها دشمن ما هستند، هرکسی به آنان تمایل داشته باشد از آنان است و با آنها محشور می‌شود.»

وی در مورد شهر سامرا افزود: سُرّ مَن رَأی، محل دفن امام است. امام عسکری فرمودند: هرکسی می‌خواهد از غم، رها شود و سرور و شادمانی پیدا کند، به زیارت من بیاید.

نامه‌های امام حسن عسکری به شیعیان
حجت الاسلام طبسی استاد حوزه در مورد شرایط دوران امام حسن عسکری و نامه‌های آن حضرت به شیعیان گفت: زمان امام حسن عسکری (ع) شرایط بسیار سختی بوده‌است. تقریباً همان شرایط پدرشان امام هادی را داشته بعلاوه مشکلات عدیده دیگری نیز مطرح بوده‌است. مسئله مکاتبات در زمان امام هادی و امام حسن عسکری (ع) بسیار زیاد بود. مکاتبات امام هادی و امام حسن عسکری (ع) به شیعیان مخصوصاً به قمی‌ها نکات زیادی داشته‌است.

وی افزود: امام حسن عسکری (ع) که غالب ایامی که دوران امامتشان بود در زندان سپری شد در زمان آزادی و از زندان نامه‌هایی به شیعیان فرستادند. از جمله این نامه‌ها، به احمد بن اسحاق است که آن زمان نماینده مردم در قم بود. حضرت امام حسن عسکری راجع به تولد امام زمان در این نامه بشارت دادند و همچنین به ایشان گفتند این مژده فعلاً نزد تو مکتوم بماند. یعنی به کسی خبر ندهید.

طبسی یادآور شد: امام عسکری می‌فرماید علیرغم اینکه دشمنان می‌خواستند مرا را بکشند تا این نسل طیب و طاهر به دنیا نیاید فرزندم به دنیا آمد. یکی از نامه‌ها این چنین بود.

این پژوهشگر مسائل دینی ادامه داد: بعضی از نامه‌ها حتی به صورت علنی هم نبود. این‌طور بود که حضرت چوبدستی‌ای در خانه داشتند که داخل چوبدستی خالی بوده و گاهی وقت‌ها حضرت برای بعضی از شیعیان نامه می‌نوشتند و با رساندن این چوبدستی توسط نامه‌رسانان یا پیشکارشان، نامه را بدست شیعیان می‌رساندند. این پیشکار می‌گوید چوبدستی را از طرف امام بردم، در بین راه دیدم که شخصی چند گوسفند همراه دارد که آنها را بطرفی می‌برد. بعد می‌گوید به من گفت اینها را به این سو راهنمایی کن. من چوبدستی را برداشتم و به این گوسفند زدم یک دفعه دیدم چوبدستی دو تا شد و مقداری از نامه‌ها از داخل چوب بیرون افتاد. گفت فوراً اینها را جمع و جور کردم و به اصحاب رساندم. وقتی برگشتم امام بسیار ناراحت شد فرمود چرا چنین و چنان کردی، بعد معلوم شد که حضرت در این چوبدستی نامه‌هایی می‌گذاشته که به دست اصحابش برساند. خلاصه از بین نامه‌های فراوانی که از حضرت می‌نوشتند، بسیاری از این نامه‌ها برای قم بود. تا زمان مرحوم صدوقنامه‌ها نزد ایشان بوده اما بعد از فوت مرحوم صدوق، گم شده‌است و هیچ‌یک از این نامه‌ها فعلاً موجود نیست.

وی افزود: آخرین نامه‌هایی که امام حسن عسکری (ع) برای شهرهای عراق به وسیله نامه رسان خود نوشت این بود که به فردی از شیعیان نوشته بود ظاهراً بعد از ۱۵ روز دیگر وقتی که وارد سامرا می‌شوی، می‌بینی که مردم به داغ و مصیبت من نشسته‌اند و هم منتظر کسی هستند که بیاید و برای من نماز میت را بخواند. آن شخص می‌گوید وقتی از بصره به سمت سامرا برگشتم دیدم که مردم به سوگ امام نشسته‌اند و منتظرند که کسی بیاید بر پیکر مطهر امام حسن عسکری (ع) نماز بخواند. حضرت در نامه می‌فرماید آن کسی که جواب نامه‌ها را از تو مطالبه می‌کند و بر من نماز می‌خواند او امام بعد از من است. آن فرد می‌گوید امام را برای نماز آماده کردند جعفر کذاب برای خواندن نماز پیش‌آمد، تا خواست نماز را شروع کند کودک ۵ساله ای آمد او را کنار زد و فرمود من به خواندن نماز بر پدرم سزاوارترم.

طبسی اظهار داشت: حضرت امام حسن عسکری چند نشانه و علامت برای امام زمان بیان فرمود و آن فرد که ابوالادیان نام داشت وقتی از بصره برگشت همه این نشانه‌ها را مشاهده کرد.

وی افزود: حضرت امام هادی و امام حسن عسکری (ع) بخاطر شرایطی که داشتند همه کس را نمی‌توانستند بپذیرند زیرا دشمن آنها را اذیت می‌کرد. حتی بر کسانی که وارد بر امام می‌شدند دقت می‌کرد؛ لذا ارتباط آن حضرت با شیعیان با نامه‌ها صورت می‌گرفت و نامه‌ها رد و بدل می‌شد.
 

اما امام حسن عسکری (ع) چگونه شیعیان را برای دوران غیبت فرزند خود؛ حضرت مهدی (عج) آماده نمود؟! از آنجا که غایب شدن امام و رهبر هر جمعیتی، یک حادثه غیرطبیعی و نامأنوس است و باور کردن آن و نیز تحمل مشکلات ناشی از آن برای نوع مردم دشوار می‌باشد، پیامبر اسلام و امامان پیشین به تدریج مردم را با این موضوع آشنا ساخته و افکار را برای پذیرش آن آماده می‌کردند. این تلاش در عصر امام هادی (ع) و امام عسکری (ع) که زمان غیبت نزدیک می‌شد، به صورت محسوس‌تری به چشم می‌خورد. چنان‌که در زمان امام هادی (ع) آن حضرت اقدامات خود را نوعاً توسط نمایندگان انجام می‌داد و کمتر شخصاً با افراد تماس می‌گرفت.

این معنا در زمان امام عسکری (ع) جلوه بیشتری یافت؛ زیرا امام از یک طرف، با وجود تأکید بر تولد حضرت مهدی (ع) او را تنها به شیعیان خاصّ و بسیار نزدیک نشان می‌داد و از طرف دیگر تماس مستقیم شیعیان با خود آن حضرت روز به روز محدودتر و کمتر می‌شد، به طوری که حتی در خود شهر سامّرا به مراجعات و مسائل شیعیان از طریق نامه یا توسط نمایندگان خویش پاسخ می‌داد و بدین ترتیب آنان را برای تحمل اوضاع و شرائط و تکالیف عصر غیبت و ارتباط غیر مستقیم با امام آمده می‌ساخت.

«احمد بن اسحاق»، یکی از یاران خاص و گرانقدر امام عسکری (ع)، می‌گوید: به حضور امام عسکری (ع) رسیدم می‌خواستم دربارهٔ امام بعد از او بپرسم، حضرت پیش از سؤال من فرمود: ای «احمد بن اسحاق»! خداوند از زمانی که آدم را آفریده تا روز رستاخیز، هرگز زمین را از «حجت» خالی نگذاشته و نمی‌گذارد. خداوند از برکت وجود «حجت» خود در زمین، بلا را از مردم جهان دفع می‌کند و باران می‌فرستد و برکات نهفته در دل زمین را آشکار می‌سازد.

عرض کردم: پیشوا و امام بعد از شما کیست؟ حضرت برخاست و به اتاق دیگر رفت و طولی نکشید که برگشت، در حالی که پسر بچه‌ای را که حدود سه سال داشت و رخسارش همچون ماه شب چهارده می‌درخشید به دوش گرفته بود. فرمود: «احمد بن اسحاق»! اگر پیش خدا و امامان محترم نبودی، این پسرم را به تو نشان نمی‌دادم، او همنام و هم کنیه رسول خداست، زمین را پر از عدل و داد می‌کند. چنان‌که از ظلم و جور پر شده باشد. او در میان این امت (از نظر طول غیبت) همچون «خضر» و «ذوالقرنین» است، او غیبتی خواهد داشت، که (در اثر طولانی بودن آن) بسیاری به شک خواهند افتاد و تنها کسانی که خداوند آنان را در اعتقاد به امامت او ثابت نگه داشته و توفیق دعا جهت تعجیل قیام و ظهور او می‌بخشد، از گمراهی نجات می‌یابند.

طبسی در مورد اینکه امام حسن عسکری (ع) چگونه مردم را با دوران غیبت امام زمان (عج) آماده کردند گفت: یکی از کارهای امام حسن عسکری (ع) این بود که مردم را برای پذیرفتن امام غایب آماده می‌کردند زیرا قبل از این همه امام را می‌دیدند و با امام صحبت می‌کردند و از این جهت مشکلی نداشتند اما بعد از سال ۲۶۰ ه‍.ق مردم با نبود امام کم‌کم آشنا شدند و این آشنایی قهراً و طبعاً زمینه‌سازی ای می‌خواست که حضرت این کار را انجام دادند.

طبسی در ادامه گفت: یکی از آن زمینه‌سازی‌ها این بود که حضور امام حسن عسکری (ع) در میان مردم کمتر شد. مسئله عمدی هم بود که در نبود امام نیز می‌توان با امام اتصال برقرار کرد؛ لذا بسیاری از افرادی که می‌خواستند خدمت امام عسکری (ع) برسند امام آنها را نهی می‌کرد و می‌فرمود شرایط فعلاً مناسب نیست؛ لذا بعضی از افرادی که می‌خواستند خدمت به امام حسن عسکری برسند امام در بین راه پیام رسانی فرستاد که برگردید و وارد سامرا نشوید.

وی افزود: یکی از مواردی که حضرت نسبت به آماده کردن مردم برای امامت امام زمان (عج) انجام داد همین بود که مردم کمتر با ایشان تماس پیدا کنند.

طبسی تصریح کرد: تماس‌های مردم هم این‌طور بود که بعد از امام حسن عسکری (ع) در غیبت صغری برای اتصال با امام زمان هیچ راهی نبود و این نایب‌هایی که در زمان خود امام حسن عسکری (ع) شخصیت‌های بسیار معروفی بودند، اینها را معین کردند تا در مدت زمانی با این وسیله با امام زمان (عج) ارتباط داشته باشند. آن هم با نامه و نه دیدار حضوری؛ و سپس غیبت کبری شروع شد خود امام حسن عسکری (ع) نسبت به نایبان عامشان که علما و فقهای زمان خود بودند آنها را به رشد رساندند که مردم اینها را شناختند از جمله همین ابن بابویه قمی است که حضرت امام حسن عسکری (ع) نامه مفصلی برای او می‌نویسد تا مردم او را بهتر بشناسند.

این محقق و پژوهشگر معارف دینی اظهارداشت: افرادی که در قم و غیر قم رشد پیدا کرده بودند افرادی مانند زکریا ابن آدم و دیگر شخصیت‌های عظیمی که در کنار اهل بیت (ع) بودند یا اشعری‌هایی که در کنار اهل بیت (ع) بودند شاگردان ائمه بودند اینها کم‌کم رشد پیدا کردند همه اینها زمینه ای شد برای اینکه مردم یاد بگیرند با نبود امام چگونه می‌شود زندگی کرد.
 

جلد تفسیر قرآن از امام حسن عسکری (ع)
عابدی گفت: زمان امام عسکری غیر از این فرقه گرایی که در شیعه بود فیلسوفانی شروع کردند علیه قرآن کتاب نوشتند. علت اینکه خود امام عسکری نذر کرده بود که تفسیر قرآن درس بدهد و ۲۱ جلد تفسیر قرآن نوشت به خاطر هجمه ای بود که علیه قرآن شروع شده بود.

وی افزود: زمان امام عسکری کارهای علمی مانند ساختن قمر مصنوعی صورت گرفت. یا اینکه فردی کتاب طبی نوشت و در طب خود داروهایی که حرام بودند تجویز می‌کرد. امام عسکری با اینها مقابله کرده‌است. احادیث امام عسکری را نگاه کنید نوعاً ناظر به این نوع حوادث زمان خود است.

هشت سفارش امام حسن عسکری(ع) به شیعیان
امام حسن عسکری علیه السلام ـ به شیعیان خود: شما را سفارش می کنم به تقوای الهی و پارسایی در دینتان و کار و کوشش برای خدا و راستگویی.

و ادای امانت به کسی که امانتی به شما سپرده است، نیکوکار باشد یا تبهکار.

و سجده طولانی و نیکو همسایه داری؛ زیرا محمّد صلی الله علیه و آله برای این امور آمده است.در میان عشیره هایشان، نماز بخوانید، در تشییع جنازه هایشان، شرکت ورزید، از بیمارانشان، عیادت کنید، حقوق آنان، را بگزارید.

زیرا هرگاه فردی از شما در دینش، پارسا و در گفتارش، راستگو باشد و امانت را ادا کند و با مردم خوشخویی کند، گفته شود: این شیعه است و این، مرا شاد می سازد.

از خدا پروا کنید و مایه آراستگی ما باشید، نه باعث ننگ و زشتی.

هرگونه دوستی را برای ما جلب کنید و هرگونه زشتی را از ما دور سازید؛ زیرا هر خوبی که در حقّ ما گفته شود، ما اهل آن هستیم و هر بدی که درباره ما گفته آید، نه چنانیم.

ما را در کتاب خدا، حقّی است و با رسول خدا، خویشاوندیم وخداوند، ما را پاک شمرده است و جز ما، هر کس چنین ادعایی کند، دروغ گوست.

خدا و مرگ را، فراوان یاد کنید و بسیار قرآن بخوانید و فراوان بر پیامبر صلی الله علیه و آله صلوات فرستید؛ زیرا صلوات بر رسول خدا صلی الله علیه و آله ده ثواب دارد.

سپهبد «شائو یوئان مینگ» General Shaoyuan Ming ، معاون روابط بین الملل ارتش چین که در صدر هیئت عالی‌رتبه نظامی برای شرکت در دومین اجلاس کمیسیون مشترک نظامی نیروهای  مسلح ایران و چین به تهران سفر کرده است ،در دیدار  با  رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران برگسترش روابط نظامی با ایران تاکید کرد‌.

روابط بلند مدت نظامی بین نیروهای مسلح ایران و چین و مقابله با تهدیدهای مشترک در آسیای غربی و دریای جنوب چین از موضوعات نشست روز سه‌ شنبه رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران و معاون روابط بین‌الملل ارتش چین بود.

سرلشکر «محمد باقری» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران در این دیدار با تاکید بر اینکه اراده دائمی دو کشور گسترش روابط است، از تدوین سند راهبردی روابط ۲۵ ساله ایران و چین خبر داد وتصریح کرد: سیاست و مواضع دیگر کشورها تاثیری در روابط تهران و پکن نخواهد داشت.

جمهوری اسلامی ایران و چین بعنوان دو کشور بزرگ آسیایی و با برخورداری از تمدنی کهن با روابطی دیرینه‌، اهداف و منافع مشترکی در بسیاری از حوزه‌ها دارند.

در این راستا امنیت خلیج فارس به دو دلیل  مورد توجه  چین  قرار دارد:

دلیل نخست؛‌ ضرورت  تامین امنیت صادرات نفت و استمرار تجارت آزاد و کشتیرانی امن در منطقه است‌.

دلیل دوم‌؛ موقعیت ژئو استراتژیک ایران در غرب آسیاست که این موضوع برای چین اهمیتی راهبردی دارد‌.

موقعیت جغرافیایی ایران به نحوی است که با ۱۵ کشور همسایه است و حلقه ارتباط این کشورها از مسیر شاهراه ترانزیتی شمال – جنوب بشمار می رود‌. لذا از نظر چین نقش و جایگاه ایران‌ در پروژه یک کمربند – یک جاده‌؛ حائز اهمیت است‌.

این در حالی است‌ که ایران از نظر منابع انرژی‌ در رتبه بالای جهانی قرار دارد.

بدیهی است که نا‌امن شدن منطقه از سوی ایالات متحده اقدامی‌ به زیان‌ منافع اقتصادی - سیاسی‌ چین و دیگر کشورهایی است که خواهان صلح و امنیت در منطقه و جهان هستند‌‌. در واقع آنچه حساسیت چین را بعنوان یک عضو دائم شورای امنیت در این زمینه بیشتر کرده است‌؛ نگرانی از پیامدهای‌ سیاست‌های  یکجانبه آمریکا و بحران سازی‌های آمریکا در منطقه پس از خروج از برجام و نقض قطعنامه شورای امنیت است‌.

«وانگ یی» Wang Yi وزیر امور خارجه چین  در دیدار اخیر ظریف از‌ پکن  گفت: چین از هر اقدامی که به کاهش تنش و افزایش ثبات و امنیت در منطقه منجر شود، حمایت می کند.

درواکنش به اقدامات بحران ساز آمریکا در منطقه‌؛ چین مصمم به حضور تاثیرگذار در حوزه‌ها و مناطق استراتژیک دریایی است و برای نقش ایران نیز به عنوان کشور بزرگ منطقه اهمیت ویژه ای قائل است. زیرا ایران از قدرت بازدارنگی لازم در مقابل تهدید‌ها برخوردار است و در عین حال معتقد به همکاری منطقه ای برای حفظ امنیت جمعی، با همکاری کشورهای مستقل است.

 از نگاه تحلیلگران مسایل سیاسی با توجه به دیدگاه‌های همسو بین‌ تهران و پکن در باره مسایل منطقه‌ای و بین المللی‌؛ این تعامل می‌تواند ثمرات فراوانی برای هردو کشور  داشته باشد‌.

نیک‌ بخش‌؛ کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به روابط دوجانبه راهبردی تهران و پکن معتقد است‌؛ برغم فشار ترامپ به کشورها با هدف قطع همکاری‌های اقتصادی و مالی با جمهوری اسلامی ایران، در حال حاضر روابط ایران و چین  در کلیه زمینه‌ها، از سطحی مناسب برخوردار است.

طبیعی است که روابط روبه گسترش ایران و چین اکنون ‌با تدوین سند همکاری 25 ساله دو کشور می تواند به تحول جدیدی در همکاری‌های نظامی ‌و امنیتی‌ تبدیل شود‌.

برگزاری اجلاس کمیسیون مشترک نظامی نیروهای‌ مسلح ایران و چین و برنامه ریزی برای اجرای مانور دریایی مشترک  با ایران در این چارچوب  قابل ارزیابی است‌.

سطح عالی از مناسبات بین ایران و چین‌،‌ بیانگراین واقعیت است که علیرغم برخی تصورات‌؛ نه تنها‌ روابط تهران - پکن، کاهش نیافته، بلکه اکنون شاهد تقویت چشمگیر روابطی هستیم که‌ راهبردی محسوب می‌شوند‌.

آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان نهاد ناظر سازمان ملل متحد بر تاسیسات و فعالیت های هسته ای کشورهای عضو آن، نقش بسیار مهمی در تضمین اقدامات هسته ای اعضا و نیز ترویج کاربردهای صلح آمیز فناوری هسته ای دارد.

"رافائل گِروسی" مدیرکل جدید آژانس روز دوشنبه پس از جلسه ویژه کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین برای تایید نهایی وی در جمع خبرنگاران از افزایش همکاری آژانس با ایران استقبال کرد و گفت: برخی می گویند در قبال ایران قاطع و منصف باشیم اما من می گویم در قبال همه باید قاطع و منصفانه رفتار کنیم.

مدیرکل جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکید کرد، بازرسی های آژانس در دوره مدیریت وی قاطعانه و منصفانه خواهد بود.

گِروسی افزود، جمهوری اسلامی ایران قصد دارد دیدگاه ها و انتظارات خود را درباره روند اقدامات آژانس بین المللی انرژی اتمی بیان کند که من از این موضوع استقبال می کنم.

اتنخاب گروسی با توجه به وضعیت حساس برجام  اهمیت دو چندان پیدا کرده است.

تروئیکای اروپایی شامل فرانسه، آلمان و بریتانیا همراه با اتحادیه اروپا بعد از خروج آمریکا از برجام در مه 2018 وعده دادند که با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق کلیدی برای صلح و ثبات بین المللی را حفظ کنند.

اروپایی ها به رغم انتقاد از رویکرد ضد برجامی آمریکا و دادن وعده های بسیار به ایران درباره اجرای سازو کار ویژه مالی موسوم به "اینستکس"، هیچ گام موثری برای اجرای تعهدات و وعده‌های خود انجام ندادند.

در واکنش به این مساله، تهران همزمان با یک‌ سالگی خروج آمریکا از برجام در 8 مه 2019 و پس از بدعهدی و ناتوانی طرف های اروپایی در تامین منافع برجامی ایران، به صورت گام‌ به گام تعهدات خود در چارچوب این توافق را در چهار مرحله کاهش داده است.

با توجه به انتخاب نهایی گروسی به عنوان مدیر کل جدید نهاد ناظر بر فعالیت هسته ای کشورها، به نظر می رسد از مهمترین موضوعات کاری وی، توافق هسته ای برجام و آینده این توافق باشد.

جمهوری اسلامی ایران بارها بر لزوم رویکرد بی طرفانه و منصفانه آژانس در زمینه فعالیت هسته ای کشورهای عضو این نهاد از جمله ایران تاکید کرده است.

گروسی نیز روز دوشنبه تاکید کرد، درباره همه کشورهای عضو، قاطع و منصف خواهد بود.

بدین ترتیب انتظار می رود که وی تحت فشارها و اعمال نفوذها به ویژه از جانب آمریکا قرار نگیرد و درباره اقدامات برجامی ایران موضعی مبتنی بر عدالت، انصاف و بی طرفی اتخاذ کند.

با توجه به این که گروسی در سال‌های 2010 تا 2013 که به عنوان معاون سیاسی "یوکیا آمانو" مدیرکل پیشین فعالیت می کرد، درباره ایران مواضع سختگیرانه داشت، لذا تهران در موضع گیری درباره انتخاب وی به عنوان مدیرکل آژانس به صراحت دغدغه های خود را طرح کرده است.

"کاظم غریب آبادی" نماینده دائم ایران نزد سازمان های بین المللی مستقر در وین در واکنش به انتخاب "رافائل گروسی" با بیان این که جمهوری اسلامی ایران همواره بر حرفه ای گری، استقلال و بی طرفی آژانس تاکید کرده است، خاطرنشان کرد تهران انتظار دارد آژانس و مقاماتش این رویکرد را در هر شرایطی حفظ و کشورهای عضو نیز از اعمال فشار به آژانس خودداری کنند.

به گفته غریب آبادی، سیاست و رفتار ایران نیز همواره بر ترویج و رعایت این اصول استوار است و بی شک تداوم و تقویت این اصول در آژانس، از ره یافت مثبت و تعاملی ایران برخوردار خواهد شد لذا با توجه به مسئولیت آژانس در راستی آزمایی اجرای برجام، مدیرکل جدید نیز همانند سلف خود، نقش مهم آژانس را در حفظ توافق هسته ای به درستی ایفا کند.

موضع تهران در قبال مدیرکل جدید آژانس علاوه بر بیان دغدغه ها، تاکید بر ادامه مشی بی طرفانه و مستقل در برخورد با مسائل مربوط به برنامه هسته ای صلح آمیز ایران به ویژه توافق برجام است؛ به ویژه این که ایران با اقداماتش در شفاف سازی برنامه هسته ای  خود در چارچوب برجام، اصولا جایی برای بهانه جویی  باقی نگذاشته است.

این حقیقتی است که در گزارش های 16 گانه آژانس مورد تایید قرار گرفته و از جانب اعضای گروه 1+4 بر آن صحه نهاده شده است.

اکنون آژانس بین المللی انرژی اتمی باید با توجه به کارشکنی‌های آمریکا در مسیر برجام و تلاش برای نابودی کامل آن، تلاش خود را در راستای حفظ این توافق بین المللی که نقش مهمی در حفظ صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی دارد ایفا کند.

«یوسف بن علوی» وزیر خارجه عمان روز دوشنبه در سفر به تهران با مقامات کشورمان از جمله «حسن روحانی» رئیس‌جمهور، دیدار کرد.

روزنامه کویتی«الجریده» به نقل از یک منبع در دفتر ریاست‌جمهوری ایران نوشت که گفت‌وگوهای بن علوی در تهران شامل سه محور بود: طرح صلح هرمز، بحران یمن و نزاع بین واشنگتن و تهران.

این منبع که به نام آن اشاره‌ای نشده است، افزود که بن علوی طرح صلح هرمز را ستود و به مقامات ایرانی تأکید کرد که پذیرش این طرح‌ در هر کشوری جز با حل اختلافات با ایران و کشورهای عربی همسایه به خصوص عربستان، ممکن نیست.

به گفته این منبع، بن علوی همچنین بار دیگر بر پیشنهاد کشورش برای ایفای نقش در نزدیک کردن دیدگاه‌های بین تهران و ریاض تأکید کرد.

طبق گفته این منبع، بن علوی درباره بحران یمن نیز از مقامات ایرانی برای کمک به حل این بحران از طریق هدایت انصارالله به سمت نشان دادن انعطاف در مذاکرات مستقیم بین گروه‌های یمنی و ریاض در عمان، درخواست کرد اما مقامات ایرانی با این پیشنهاد او موافقت نکردند و گفتند که شروط کنونی عربستان به معنای شکست انصارالله است و بحران یمن نیز جز با مذاکرات داخلی یمنی‌ها بدون دخالت خارجی، حل نخواهد شد.

این منبع همچنین گفت که وزیر خارجه عمان درباره روابط با واشنگتن نیز به تشریح نتایج سفر خود به واشنگتن و گفت‌وگو با «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا پرداخت.

بنابر گفته این منبع، بن علوی به مقامات ایرانی گفت که از دیدگاه دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌ جمهور آمریکا، سیاست فشار حداکثری بر ایران در حال نتیجه دادن است و ایرانی‌ها دیر یا زود مجبور می‌شوند پای میز مذاکرات حاضر شوند لذا دولت آمریکا در حال حاضر عجله‌ای برای مذاکره ندارد اگر چه باب مذاکرات بسته نیست اما بستگی به اراده تهران برای گفت‌وگوی بدون پیش‌ شرط دارد.

الجریده به نقل از این منبع مدعی شد: «بن علوی به روحانی ابلاغ کرد که ترامپ پس از اعتراضات اخیر در ایران، روحانی را در عرصه سیاست داخلی ضعیف می‌داند و به همین دلیل دیدار با او یا مذاکره با ایران دیگر اولویت ترامپ نیست اما با این حال باب گفت‌وگو با ایرانی‌ها را نبسته است».

این روزنامه کویتی هفته گذشته نیز در خبری از تلاش‌های جدید اروپا برای برگزاری دیدار بین روحانی و ترامپ به ابتکار فرانسه، ایتالیا و آلمان خبر داده بود.

مسئولین وزارت خارجه پاکستان در اقدامی مثبت برای گسترش روابط با ایران هزینه صدور روادید را برای اتباع کشورمان کاهش دادند.

طبق اعلام این وزارت خانه که از مدتی قبل توسط سفارت پاکستان در تهران و کنسولگری های این کشور در مشهد و زاهدان اجرایی شده است حداقل هزینه صدور روادید برای اتباع ایرانی از 50 دلار به 25 دلار کاهش پیدا کرده است.

مسئولین وزارت خارجه پاکستان دلیل کاهش قیمت صدور روادید را تسهیل سفر اتباع ایرانی و به خصوص گردشگران به پاکستان اعلام کرده‌اند.

در حال حاضر اکثر ایرانیانی که راهی پاکستان می شوند تجار و کوهنوردانی هستند که با اهداف اقتصادی یا صعود کوه های رفیع جهان عازم پاکستان می شوند.

پیش از این دریافت ویزای پاکستان مشکلات دیگری را نیز به همراه داشت که پس از روی کار آمدن دولت عمران خان این مشکلات در حال کم شدن است.

از چندی پیش پاکستان برای تجار ایرانی ویزای فرودگاهی در نظر گرفته است و تجار ایرانی می توانند با سفر به پاکستان در بدو ورود ویزا دریافت کنند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی (مد ظله العالی) در پاسخ به گزارش ارائه شده از سوی دبیر شورای عالی امنیت ملی که چندی قبل پیرامون نحوه مدیریت وضعیت جانباختگان و مصدومین حوادث اخیر خدمت ایشان تقدیم شد، بر رافت اسلامی تاکید کردند.

حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی (مد ظله العالی) در پاسخ به گزارش ارائه شده از سوی دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی که چندی قبل پیرامون نحوه مدیریت وضعیت جانباختگان و مصدومین حوادث اخیر خدمت ایشان تقدیم شد، ضمن موافقت با پیشنهادات مطرح شده مقرر فرمودند: ... هرچه سریعتر انجام شود و نسبت به افراد مشکوک در هرگروه با جهتی که به رافت اسلامی نزدیکتر است عمل شود".

گزارش ارسالی بر اساس دستوری که بلافاصله پس از رخدادهای اخیر از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی به دبیر شورای عالی امنیت ملی برای بررسی دقیق ریشه ها، عوامل و دلایل بروز ناآرامی‌ها  و همچنین  رسیدگی سریع به وضعیت جانباختگان و خانواده های آنان ابلاغ گردید تهیه و ارائه شد.

در این گزارش پیشنهاد شد که بر اساس چارچوب‌های قانونی موجود شهروندان عادی که بدون داشتن هیچگونه نقشی در اعتراضات و اغتشاش‌های اخیر و در میانه درگیری‌ها جان باخته‌اند در "حکم شهید" محسوب شده و خانواده‌های آنان تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار بگیرند‌.

همچنین در خصوص قربانیانی که در جریان تظاهرات اعتراضی به هر نحو جان خود را از دست داده‌اند موضوع پرداخت دیه و دلجویی از خانواده های آنان پیشنهاد گردید.

در مورد آن دسته از قربانیان حوادث اخیر نیز که به صورت مسلحانه و در درگیری با نیروهای حافظ امنیت کشته شده‌اند مقرر گردید پس از بررسی وضعیت و سوابق خانواده آنان، حساب خانواده های موجه و آبرومند از فردی که اقدام به عمل مجرمانه نموده جدا شود و خانواده های آنان متناسبا مورد توجه و دلجویی قرار بگیرند.

مقام معظم رهبری در مورد نحوه مواجهه با خانواده های گروه سوم نیز که مشکوک به شرارت بوده‌اند نیز امر بر "رآفت اسلامی" و توجه به خانواده ها نمودند.

با توجه به دستور و تاکیدات رهبر معظم انقلاب از چندی قبل کار رسیدگی به پرونده های تشکیل شده برای جانباختگان و مصدومین رخدادهای اخیر در سطح استانها آغاز شده است.

* آیا ولادت حضرت علی(علیه السلام) در کعبه مورد اتفاق فریقین است؟

یکی از خصوصیاتی که حضرت علی (علیه السلام) به آن ممتاز گشته است، محل و مکان ولادت است که احدی از خلایق از انبیای عظام و اوصیای گرام از آدم تا خاتم به آن ممتاز نگشته است.

موقع ولادت حضرت عیسی بن مریم علی نبینا و آله و علیه السلام در بیت المقدس ندای غیبی مریم طاهره مادر او را از مسجد خارج کرد که اخرجی عن البیت فانّ هذه بیت العباده لا بیت الولادة»، (بیرون رو از خانه بیت المقدس زیرا که اینجا خانه عبادت است نه خانه ولادت و زائیدن) ولی زمانی که ولادت با سعادت علی(علیه السلام) نزدیک شد، مادرش فاطمه بنت اسد را به داخل کعبه دعوت نمودند. آن هم نه تصادفاً مثل زنی که در مسجد باشد و دفعتاً وضع حمل نموده باشد، بلکه به عنوان دعوت رسمی او را به درون خانه دربسته بردند.

فاطمه بنت اسد در کنار کعبه مشغول به دعا شده و از خداوند خواست تا درد زائیدن را بر او آسان گرداند؛ یک مرتبه دیوار خانه کعبه شکافته شد و ندایی برخاست یا فاطمه ادخلی البیت، فاطمه داخل خانه شد و دیوار به حالت اولیه برگشت و موجب تعجب همه گردید.

جناب عباس حاضر بود وقتی این قضیه را دید فوری برادرش جناب ابوطالب را خبر دادند که کلید درب کعبه را که نزدش بود بیاورد و آنچه کردند درب کعبه باز نشد و تا سه روز فاطمه در خانه کعبه ماند و در تمام خانه های مکه صحبت از این قضیه بود.

روز سوم همان محلی که فاطمه از آن جا داخل شده بود، خارج شد و مردم هجوم آوردند و دیدند که در دست او فرزندی به زیبایی ماه است.

اسدالله در وجود آمد *** در پس پرده هر چه بود آمد

و این قضیه مورد اتفاق فریقین است [۵۵]. چنانچه حاکم در مستدرک [۵۶] و نور الدین صباغ مالکی می گویند: «و لم یولد فی البیت الحرام قبله احد سواه و هی فضیلة حضه الله تعالی بها اجلالاً و اعداءً لمرتبته و اظهاراً لتکریمه» [۵۷]. (پیش از علی احدی در خانه کعبه متولد نشد مگر خود او که این فضیلتی است خدا داده که استثناءً از جمیع افراد بشر اختصاص به آن حضرت داده است تا رتبه بلند او را مردم بشناسند و از آن تجلیل و تکریم نمایند).

و آلوسی بغدادی صاحب تفسیر روح المعانی می نویسد: تولد علی در کعبه در میان ملل جهان مشهور و معروف است و تاکنون کسی به این فضیلت دست نیافته است.

فریضه حج از آموزه های جامع، زیبا، متنوع، عمیق و پرجاذبه مکتب نورانی اسلام است که می توان آن را اردوی انسان سازی نامید.

توجه ویژه اولیاء دین به این فریضه، موقعیتهای معنوی استثنایی و منحصر به فرد موجود در آن، پیوند این فریضه در ادعیه با ماه مبارک رمضان و لیلة القدر که «خَیْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ»(1) می باشد، اهتمام همه مسلمین در طول تاریخ به این مانور بزرگ اسلامی و ابعاد معنوی، سیاسی و فرهنگی آن، بر اهمیت و میزان تأثیرگذاری آن می افزاید. رهبر معظم انقلاب نیز می فرمایند: «حج فرصتی استثنایی از نظر زمانی و مکانی است برای بازگشت انسان به حقیقت خویش.»(2)

آنچه در این مختصر بدان اشاره می شود، نکات تربیتی سیر اعمال در سفر حج است که مبلغان محترم می توانند با پردازش بیشتر در یک یا چند سخنرانی از آن استفاده کنند.

1. هجرت

اکثر قریب به اتفاق مسافران حج، به عنوان مقدمه انجام این فریضه الهی، باید هجرتی از وطن داشته باشند. و هر سالکی در سیر الی الله نیازمند هجرت است؛ هجرت از خود، از خلق، از ما سوی الله، که لازمه اینها دور شدن از تعلّقات و وابستگیها می باشد و در این پادگان سازندگی درون (حج)، این امر در قالب سفری چند روزه تمرین می شود.

2. احرام

الف. تربیت، لباس خاص می خواهد؛ چنان که در هر باشگاه ورزشی به محض ورود، باید به جای لباسهای بیرون، لباس مخصوص پوشیده شود.

ب. تربیت، واجب و حرام می خواهد. در هر تمرین علمی، ورزشی، هنری و فنی، استادان به شاگردان می آموزند که در این محیط چه کارهایی بر آنها لازم (واجب) و چه کارهایی برای آنها ممنوع (حرام) می باشد و اگر متعلّم و متربّی نپذیرد، تعلیم و تربیتی برای او نخواهد بود.

ج. تربیت، نیت و ذکر خاص داد. برای برخی نرمشها در ورزش، شعار و یا سرود خاص می خوانند.

ـ واجب اوّل در احرام با کندن لباس پَست دنیا و پوشیدن لباس احرام مرضی حق محقق می شود؛ همان لباسی که در آن خودخواهی و فخرفروشی راه ندارد، و همه را در یک شکل در محضر معبود قرار می دهد تا تنها تفاوت به تقوا باشد که «اِنَّ اَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللّهِ اَتْقکُمْ»؛(3) «به راستی که گرامی ترین شما نزد خداوند، پرهیزکارترین شماست.»

ـ واجب دیگر احرام، نیت کردن و پذیرفتن انجام اعمال واجب پس از احرام و ترک محرماتی است که شاید به اقتضای اولیه هیچ حرمتی نداشته باشند، ولی اقتضای تربیت، آنها را حرام کرده است، مثل: بوییدن بوی خوش و... .

ـ واجب دیگر، همان سرود زیبای احرام است که حاجی باید خود را در معرض دعوت حق قرار دهد و با تمام آمادگی ظاهری، نگران پذیرش از جانب محبوب باشد: «لَبَّیْکَ اللّهُمَّ لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ لا شَریکَ لَکَ لَبَّیْکَ... .»

این همان مقام خوف و رجاء است که در تربیت سهم به سزایی دارد و مانع از عجب و ناامیدی می شود. همه تلاش بندگان خدا و احرام بستگان این است که آیا با این احرام و تلاش و مجاهدت، مَحرم اسرار الهی شده اند و به خلوتگه بندگی راه یافته اند یا نه؟ چنان که گفته اند: «مُحرم که شدی، بکوش مَحرم باشی.»

3. طواف

گشتن به دور خانه خدا در معیار مشخص مکانی و عددی و جهتی، پیام آور این معناست که:

اولاً، انسان موجودی است که دارای حرکت است و ثانیا، این حرکت باید در مسیر تقویت توحید و روح عبودیت و خداپرستی باشد. ثالثا، محوریت ولایت در این حرکت و همراهی انسان با امام حق یک ضرورت است. (شاید عدد 7 کنایه از اسامی 14 نور پاک باشد که بدون تکرار هفت اسم بیشتر نیست و بیانگر این حقیقت باشد که امام رضا علیه السلام فرمودند: «... یَقُولُ اللّه ُ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ حِصْنی فَمَنْ دَخَلَ حِصْنی اَمِنَ مِنْ عَذابی، قالَ الرِّضا بِشُرُوطِها وَ اَنَا مِنْ شُرُوطِها؛<SUP>(4) خداوند می فرماید که لا اله الا اللّه قلعه من است. پس کسی که در قلعه من داخل شود، از عذاب من در امان است. امام رضا علیه السلام فرمود: [این امنیت از عذاب وابسته] به شروط آن است و من از شروط آن هستم.»

کعبه یک سنگ نشانی است که ره گم نشود        حاجی احرام دگر بند ببین یار کجاست

4. نماز طواف (پشت مقام ابراهیم علیه السلام )

نماز بالاترین ذکر و یادآوری، بهترین مظهر رابطه نگه دارنده و تقویت کننده بین خالق و مخلوق، و زیباترین صحنه عشق بازی با حضرت حق تعالی است. بنابراین، باید با انجام این فریضه، تعظیم در برابر معبود را تکرار کرد و شاید نماز در پنج نوبت در شبانه روز به همین دلیل باشد.

5. سعی بین صفا و مروه

انسان در مسیر تربیت و رشد و کمال باید سعی و تلاش داشته باشد؛ چرا که: «لَیْسَ لِلاِْنْسانِ اِلاّ ما سَعی».(5) البته دو صفت باید در هر مبدأ و مقصد تلاش انسان بروز و ظهور داشته باشد: 1. تلاش انسان باید بر مبنای صفا، پاکی، صداقت و طهارت باشد؛ 2. نتیجه و هدف این تلاش نیز باید رسیدن به فضائل اخلاقی و کمالات انسانی همانند: مروّت، مردانگی، جوانمردی، آزادگی و حریّت باشد. بنابراین، تلاش مبتنی بر نفاق، دروغ، مکر، حیله و نیرنگ و به مقصد ناجوانمردی و ظلم و خیانت، نه تنها مفید فایده ای نیست، بلکه شدیدا مضرّ می باشد.

6. تقصیر

از معیارهای عمده بندگی برای هر سالک در مسیر تربیت الهی با تمام تلاشها، عبادتها، مجاهدتها، تحمل سختیها، اعلام قصور در محضر معبود می باشد؛ لذا امام باقر علیه السلام به جابر سفارش می کنند: ای جابر! از خدا بخواه، تو را از نقص و تقصیر خارج نکند؛ «لا اَخْرَجَکَ اللّهُ مِنَ النَّقْصِ وَ التَّقْصیرِ»(6)

یعنی همیشه باید انسان خود را بدهکار حضرت معبود بداند و همه عبادتهای خود را مدیون توفیقات او بداند: «وَ ما تَوْفیقی اِلاّ بِاللّهِ»(7) و تلاش خود را در مقایسه با الطاف حضرت دوست، هیچ بداند و حتی نسبت به توفیق همین عبادات نیز شاکر باشد.

7. احرام مجدد حج تمتع

ظاهرا ورود به هر میهمانی می تواند دو مرحله داشته باشد که هر مرحله ای شرائط و آداب خاص خود را دارد؛ برای ورود به مرحله پذیرایی عمومی، احرام اوّل لازم است و بعد از نشان دادن قابلیت، نسبت به ورود به مرحله پذیرایی خصوصی، احرام دوم ضروری می باشد، با تمام آنچه در نکات تربیتی احرام گفته شد.

از امام صادق علیه السلام نیز سؤال شد که چرا خداوند بعد از اعمال عمره، به میهمانان خود امر به خروج از حرم می کند و بعد از طی مراحل عرفات و مشعر و منی، آنها را به حضور در خانه می پذیرد؟ حضرت سرّ آن را خارج شدن میهمان، تقاضای عفو و بخشش و التماس برای پذیرش و عزیز شدن او برای میزبان ذکر فرمود، تا حدّی که وقتی این همه عزیز شد و قابلیت پیدا کرد، میزبان ندا می دهد: تو را بخشیدم، تو را پذیرفتم، وارد شو که قابلیت پیدا کردی.... در مسیر تربیت نیز طی مراحل و سلوک منازل این چنین خواهد بود و هر مرحله ای، احرام خاص (لباس خاص، ذکر خاص، واجب و حرام خاص) می خواهد.

8. وقوف در عرفات

هر حرکتی نیازمند معرفت است و معرفت نیز زمینه هائی می خواهد؛ تا انسان زانو نزند، خاک نشین نشود، متواضع نباشد، سائل نباشد، وقوف نکند و زمان نگذارد (آنچه که در این عمل سفارش شده است)، چیزی به دست نخواهد آورد؛ لذا معروف این است که در وادی معرفت، اگر همه وجود خود را وقف کردی، دریافت خوبی خواهی داشت.

9. وقوف در مشعر الحرام

انسان چه بخواهد چه نخواهد، سائر الی الله است که: «یا اَیُّهَا الاِنْسانُ اِنَّکَ کادِحٌ اِلی رَبِّکَ کَدْحا فَمُلاقیهِ»؛(8) «ای انسان! تو با تلاش و رنج به سوی پروردگارت می روی و او را ملاقات خواهی کرد.» و در این سیر، هم شور لازم دارد و هم شعور؛ و اگر شور تبدیل به شعور نشود، مقطعی، سطحی و بی محتوا خواهد بود. مهم ترین معیار شعوری که از معرفت صحیح حاصل می شود، مسلح شدن برای مبارزه با دشمن دائمی درون (نفس اماره) و برون (ابلیس) می باشد و این پیام جمع کردن سنگ ریزه ها در وادی مشعرالحرام می باشد و شاید عدد هفت نیز بیانگر این اصل تربیتی باشد که در مبارزه با دشمن هم تنها راه تضمین شده، راه ولایت است. (چنانکه در مورد طواف گذشت.)

10. وقوف در منی

در منی برای تربیت باید شیاطین درون و بیرون (جنّ و انس) را رمی کرد که هم متعددند (جمره اولی، وسطی، عقبی) و هم متنوع هستند (کوچک، متوسط، بزرگ). هیچ انسانی از زمان حضرت آدم ابوالبشر علیه السلام تا قیامت از برخورد با شیطان مستثنا نشده است و تفاوت انسانها به نوع برخورد و مبارزه با شیطان است.

در این مسیر، یکی دیگر از ضرورتهای تربیتی، قربانی کردن آرزوهاست؛ آرزوهایی که به بیان امام علی علیه السلام می تواند آخرتی را به فراموشی بکشاند: «وَ اَمّا طُولُ الاَْمَلِ فَیُنْسِی الاْخِرَةَ؛<SUP>(9) و اما آرزوهای طولانی، آخرت را از یاد [انسان] می برد.»

اولاد، اموال و همه هستی انسان مظهر آرزوهاست؛ اگر توانستیم که از فرزند خود در راه خدا دل ببُریم؛ همچنان که ابراهیم علیه السلام در قربانی اسماعیل علیه السلام این چنین کرد و اگر توانستیم از مال خود با ادای واجبات (خمس و زکات) و انفاق بگذریم، نیل به مقصود ممکن خواهد بود.

ضرورت سوم این مسیر، اعلام تقصیر و حضور مجدد است که باید شدیدتر از اعلام تقصیر اوّل باشد (سر تراشیدن نسبت به ناخن گرفتن). هر چه تلاش همراه با توفیق بیشتر و سخت تر باشد، باید اعلام شرمندگی انسان بیشتر باشد؛ چون به کنه عنایات حضرت حق توجه بیشتری پیدا می کند.

11. طواف حج

طواف بر محور توحید با هدایت ولایت، گاهی به دنبال معرفت و شعور اجمالی است که تأثیر خاص خود را دارد؛ ولی هنگامی که بعد از کسب معرفت، پیدا کردن شعور لازم، رمی هوسها، قربانی کردن آرزوها و اعلام خضوع و خشوع باشد، تأثیر دیگری دارد.

12. نماز طواف

نیاز واقعی، اتصال واقعی را می طلبد و این اتصال است که به انسان نیرو می دهد و مصونیت ایجاد می کند که «اِنَّ الصَّلوةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَالْمُنْکَرِ»؛(10) «همانا نماز [انسان را] از زشتیها و گناه باز می دارد.»

13. سعی بین صفا و مروه

تکرار از اصول تربیتی است و سالک دائما باید توجه داشته باشد که تلاش ضروری است و باید هر تلاشی مبتنی بر صفا و صداقت باشد و مقصد آن نیز باید مروّت، جوانمردی و فتوّت باشد.

14. طواف نساء

حضور همراه که کفو انسان هم باید باشد، از ضروریات مسیر است؛ لذا خیلی از سالکان توفیقات خود را مدیون همراه هوشیار خود بوده اند.

15. نماز طواف نساء

برای درس استفاده کردن از لذائذ دنیا، یادآوری لذائذ معنوی، کنترل کننده خوب و زیبایی است.

عید قربان

هر تربیتی، مقصدی دارد. مقصد انسان در مسیر رشد و کمال، کشف حقیقت انسانیت اوست و حقیقت انسان چیزی جز تحقق روح بندگی و عبودیت نیست و اگر این مقصد حاصل شود، در نظام تربیتی، اعمال حق به زیبایی تحقق می یابد؛ یعنی کشف حقیقت انسان و کشف روح عبودیت و بندگی. تحقق این معنا، عید بزرگی است و عید تقرب به خالق هستی است.

1. قدر/ 3.
2. سخنرانی با کارگزاران حج، 30/9/1383.
3. حجرات/ 13.
4. روضة الواعظین، ج1، ص42.
5. نجم/ 39.
6. همان، ج1، ص96.
7. بحار الانوار، ج40، ص175، از رسول اکرم صلی الله علیه و آله .
8. انشقاق/ 6.
9. نهج البلاغه، خ42.
10. عنکبوت/ 45.