کشور ترکمنستان دارای ذخایر عظیم گازی است و بخش مهمی از درآمدهای این کشور از منابع گازی تأمین می‌شود. نگاه به گاز در این کشور عمدتا شامل دو محور می‌شود: اولا گاز ابزاری برای ایجاد رفاه مردم است؛ بنابراین گاز در بخش خانگی ترکمنستان رایگان است.

ثانیا گاز از دو طریق پیشران توسعه کشور قلمداد می‌شود؛ از طریق فروش گاز به صورت غیرمستقیم به واحدهای صنعتی مصرف‌کننده گاز و از طریق صادرات مستقیم گاز با خط لوله با قیمت بسیار ارزان و صادرات حداکثری آن به منظور کسب درآمد بیشتر. به طور کلی از منظر تجارت گاز، راهبرد ترکمنستان عمدتا بر دو موضوع «متنوع‌سازی» سبد صادرات و «فروش در مرز خود» قرار دارد.

*صادرات گاز به ایران سودآورترین گزینه صادراتی ترکمنستان از منظر اقتصادی است

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «ملاحظات و الزامات راهبردی تجارت انرژی ایران و ترکمنستان» با اشاره به ظرفیت همکاری ایران و ترکمنستان در حوزه انرژی عنوان کرده است: بررسی گزینه‌های تجارت گاز ترکمنستان نشان می‌دهد با توجه به مشکلات ترکمنستان برای اجرای خطوط لوله تاپی و ترانس کاسپین و همچنین تمایل این کشور به تنوع بخشی به مقاصد صادرات گاز خود علاوه بر روسیه و چین، ایران گزینه‌ای مطلوب‌تر برای بازار گاز ترکمنستان خواهد بود. از طرف دیگر به دلیل نزدیکی مسافت انتقال گاز، صادرات گاز به ایران سودآورترین گزینه صادراتی ترکمنستان از منظر اقتصادی است.

همچنین از آنجا که ترکمنستان سیاست فروش گاز در مرز را دنبال می‌کند، ایران مطلوب‌ترین مقصد صادراتی ترکمنستان خواهد بود. از سوی دیگر، ترکمنستان می‌تواند از طریق ایران به دیگر بازارها نظیر ترکیه، هند، پاکستان، عراق دست یابد، این درحالی است که مسیرهای جایگزین آن بسیار پرهزینه است.

با این وجود، باید توجه داشت که ترکمنستان در حال تنوع بخشی در گزینه‌های صادراتی خود است و ایران بایستی با سرعت بیشتری در مورد تعامل با این کشور در حوزه انرژی تصمیم‌گیری کند.

بر این اساس و با توجه به اینکه راهبرد کلان ایران بایستی تبدیل شدن به قطب (هاب) انرژی منطقه باشد، پیشنهاد می‌شود راهبرد کشور تعامل حداکثری با ترکمنستان به منظور واردات گاز از این کشور باشد. گفتنی است اگرچه معاوضه (سوآپ) گازی با این کشور برای احیای روابط دو کشور ضروری بوده است؛ اما با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور، راهبرد ایران بایستی مبتنی بر خرید و فروش گاز (واردات و صادرات) قرار گیرد.

*4 محور استراتژیک برای همکاری انرژی ایران و ترکمنستان زیر ذره‌بین

در ادامه پیشنهادهایی به منظور توسعه تعاملات ایران با ترکمنستان با تکیه بر تعاملات انرژی ارائه می‌شود:

الف) واردات حداکثری گاز از ترکمنستان: یکی از الزامات راهبرد تبدیل شدن ایران به قطب (هاب) انرژی منطقه، واردات گاز از کشورهای منطقه است. در این بین با توجه به ذخایر بالای گاز در ترکمنستان و کاهش هزینه گاز دریافتی به دلیل مسافت کم انتقال، واردات گاز از این کشور اهمیت راهبردی دارد. از این رو، ایران بایستی کل گاز مازاد ترکمنستان را وارد کند.

با توجه به داده‌های بین‌المللی، میزان تولید گاز طبیعی ترکمنستان در سال 2010 معادل 40.1 و در سال 2020 معادل 66 میلیارد متر مکعب بوده است. این میزان در سال 2021 افزایش چشمگیری یافت و به 79.3 میلیارد متر مکعب رسید که بالاترین سطح نسبت به یک دهه گذشته بوده است.

مطابق پیش‌بینی‌ها میزان تولید گاز این کشور در سال 2030 به 89 میلیارد متر مکعب افزایش خواهد یافت که با فرض میزان مصرف 51 میلیارد متر مکعبی، تا سال 2030، 47 میلیارد متر مکعب ظرفیت مازاد صادرات گاز خواهد بود.

بر اساس بازارهای گاز ترکمنستان، در گام اول (میان‌مدت)، ظرفیت واردات به میزان 15-20 میلیارد متر مکعب برای ایران فراهم است که به معنای استفاده از حداکثر ظرفیت دو خط لوله فعلی بین دو کشور است.

همچنین با توجه به تحولات اخیر جنگ اوکراین، امکان واردات گاز روسیه از مسیر ترکمنستان با توسعه زیرساخت خط لوله وجود دارد. در گام دوم (بلندمدت) نیز ایران بایستی با حضور در توسعه میادین گازی ترکمنستان، همانند چین راهبرد توسعه میدان و خرید گاز از این کشور را دنبال کند و بر ظرفیت وارداتی خود بیفزاید.

ب) ترانزیت و معاوضه (سوآپ) فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی و استفاده از مشارکت بخش خصوصی در حوزه فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی: با توجه به موقعیت محصور در خشکی ترکمنستان، ایران می‌تواند اقدام به ترانزیت و سوآپ این محصولات مبتنی بر موقعیت جغرافیایی خود کند.

یکی از زیرساخت‌های مهم در این حوزه، مسیر ترانزیت شمال به جنوب ایران (از بندر چابهار به سرخس) است که فرصت‌های مناسبی برای گسترش تعاملات و مبادلات تجاری میان دو کشور به ویژه فروش محصولات پتروشیمی این کشور فراهم می‌آورد. در این حوزه، می‌توان از مشارکت بخش خصوصی نیز استفاده کرد.

ج) ایجاد اتاق تسویه دوجانبه: خرید متقابل یا تجارت دوجانبه علاوه بر ایجاد تعادل در تراز تجاری، می‌تواند ریسک تجارت خارجی در شرایط چالش‌های بین‌المللی را به شدت کاهش دهد. در همین راستا و به منظور توسعه تجارت دوجانبه، تشکیل اتاق‌های تسویه در شرایط اعمال محدودیت‌های بانکی، می‎‌تواند به عنوان کانال امن و بدون ارتباط با نظام‌های مالی تحت کنترل غرب عمل کند.

علاوه بر آن، در صورت استفاده از این سیستم، تجارت بین کشورهای مختلف ارزان‌تر خواهد بود. استفاده از این روش موجب تسهیل و تنوع در روش‌های پرداخت تجارت خارجی و کاهش ریسک ارزی کشور نیز می‌شود. درحال حاضر، بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و یا در حال توسعه از اتاق‌های تسویه پایاپای تجاری در تجارت خارجی خود بهره می‌برند.

اتاق‌های تسویه پایاپای چین با روسیه، چین با گروه بریکس، ژاپن با چین، کشورهای حاشیه خلیج فارس با یکدیگر و چین، روسیه با ایتالیا، روسیه با برزیل، عربستان با چین و عربستان با هند ازجمله این اتاق‌های تسویه به شمار می‌روند. با توجه به اینکه ایران واردات گاز از ترکمنستان دارد امکان ایجاد و توسعه اتاق تسویه بین دو کشور فراهم است.

د) صدور خدمات فنی و مهندسی به ویژه مشارکت در طرح‌های پتروشیمی ترکمنستان: با توجه به کثرت منابع نفت و گاز در ترکمنستان اقتصاد این کشور به شدت در حال رشد است و طرح‌های بزرگی در آن انجام شده و یا در حال انجام است.

از جمله این موارد می‌توان به توسعه میادین نفت و گاز، توسعه صنعت پتروشیمی، توسعه خطوط لوله نفت و گاز، ساخت دهکده المپیک و فرودگاه عشق‌آباد اشاره کرد. گرچه مشارکت شرکت‌های بین‌المللی نظیر پتروناس مالزی، گازپروم روسیه و سی‌ان‌پی‌سی چین در این طرح‌ها بسیار زیاد بوده اما ایران حضور جدی و اثرگذاری در این عرصه نداشته است. با فعال شدن دستگاه دیپلماسی میان ایران و ترکمنستان، یکی از مسیرهای تعامل تجاری با این کشور، می‌تواند انتقال خدمات فنی و مهندسی باشد.

«سید مجتبی حسینی» نماینده مقام معظم رهبری در عراق با انتشار ویدئویی در یوتیوب راهپیمایی اربعین را راهپیمایی وحدت خواند و اظهار داشت: بسیاری از افراد از کشورهای مختلف جهان و از مذاهب مختلف اسلامی و حتی از پیروان دیگر ادیان در این راهپیمایی شرکت می‌کنند و این امر بیانگر این است که راهپیمایی اربعین، راهپیمایی وحدت امت اسلامی بلکه وحدت انسانی است.

وی با بیان این که ما می‌توانیم راهپیمایی اربعین را معجزه عصر حاضر بدانیم، تاکیدکرد: این راهپیمایی، نماد عزت، کرامت، بخشش، محبت و برادری است و ما همه اینها را با چشمان خود شاهد بودیم.

نماینده مقام معظم رهبری در عراق اظهار داشت: راهپیمایی ما در اربعین، باید همان ثمراتی را به همراه داشته باشد، که حرکت حضرت زینب(س) و امام زین‌العابدین(ع) از کربلا به کوفه و از کوفه به شام به دنبال داشت.

وی در این باره توضیح داد: اهل بیت پیامبر (ص) در این حرکت توانستند عزت اسلام و خیانت و ذلت دشمنان را به تصویر کشند و پیام ما نیز امروز باید همان پیام باشد. پیام تولی و تبری. تبری از دشمنان خداوند و مستکبران و یزید زمان و تولی به اولیای خداوند و هر آنکه جمله لاإله الا الله را بر زبان رانده و از خداوند عز و جل عزت انسانیت را خواستار است. 

«سید مجتبی حسینی» در پایان از جانب خود و مقام معظم رهبری از مردم عراق تشکر و قدردانی و برای آنان آرزوی توفیق کرد.

1. مصرف ماست کم‌ چرب و پاستوریزه، لیموترش و یا آبلیمو همراه با وعده های غذایی می تواند از مسمومیت جلوگیری کند.

2. به دلیل گرمی هوا و جلوگیری از گرمازدگی از دوغ های پاستوریزه بسته بندی استفاده کنید. مقداری نعنا و پونه خشک به دلیل خاصیت ضدعفونی کننده به همراه داشته باشید و به همراه دوغ میل کنید.

3. از مصرف لبنیات غیرپاستوریزه به ویژه پنیر، کره و شیر محلی که به صورت فله است خودداری کرده و از لبنیات دارای بسته بندی بهداشتی استفاده کنید.

4. بهتر است هنگام سفر، شیر مصرف نشود، چرا که علاوه بر فاسد شدن سریع آن سبب نفخ و مشکلات گوارشی می‌شود. بنابراین بهتر است به جای آن برای تامین نیازهای بدن به کلسیم از دوغ، ماست و پنیر استفاده شود.

5. از خوردن سالاد و سبزی های خام خودداری شود، اما استفاده از سبزی های پخته شده مثل سیب زمینی، کدو و هویج در کنار غذای می تواند از یبوست در طول سفر پیشگیری کرده و توصیه می شود که مورد استفاده قرار گیرد.

6. غذاهای پخته شده نباید بیش از دو ساعت در دمای محیط نگهداری شود و بیشتر از یک بار نباید گرم شود. از نگهداری غذای پخته شده برای وعده های بعدی پرهیز شود و غذای مانده حتی پس از گرم شدن، به هیچ وجه خورده نشود.

7. به جای مصرف تخم مرغ نیمرو، بهتر است تخم مرغ آب پز و سفت شده مصرف شود تا علاوه بر هضم بهتر، امکان آلودگی کمتری نیز داشته باشد.

8. برای پیشگیری از گرمازدگی از شربت های خاکشیر و تخم شربتی که در موکب های بین راه ارائه می شود، تهیه و میل کنید.

9. به دلیل گرمی هوا بهتر است روزانه تا 6 لیوان آب بنوشید، اما از سلامت آب آشامیدنی خود اطمینان داشته باشید.

10. میوه ها را قبل از مصرف با دقت با آب سالم شست و شو دهید و  پوست آن را جدا کنید.

11. مصرف چای را فراموش نکنید، از نوشیدن چای و مایعات داغ در لیوان های یک بار مصرف شفاف خودداری و سعی کنید لیوان شخصی به همراه داشته باشید.

12. برای جلوگیری از یبوست مواد غذایی ملین مثل انجیر و آلو به همراه خود داشته باشید.

13. در طول راه، به عنوان تنقلات، مقداری آجیل مثل نخودچی، کشمش، خرما، توت خشک، انجیر خشک، انواعی از مغزهایی که بسته بندی بهداشتی دارد، به همراه داشته باشید.

14. به دلیل گرمی هوا از مصرف غذاهای حاوی نمک زیاد خودادری شود، چرا که مصرف نمک زیاد باعث افزایش تشنگی و از دست دادن آب بدن می شود و می تواند فرد را مستعد گرمازدگی کند.

15. تا حد امکان از مصرف غذا‌های پرچرب و شور خودداری کرده تا خطر ابتلا به بیماری‌های گوارشی کاهش یابد.

16. اگر فرد زائر مبتلا به دیابت است توصیه می شود در مصرف مواد قندی و شیرینی در طول مسیر خودداری شود.

17. اگر فرد زائر مبتلا به فشارخون بالا است، توصیه می شود از خوردن غذاهای شور و پرنمک خودداری شود.

پیاده روی‌های طولانی مانند پیاده روی اربعین در هوای گرم، مشکلات شایعی مانند آفتاب سوختگی و عرق سوز شدن را به همراه دارد. خیلی‌ها ممکن است با آن ها مواجه شوند. برای این امر می‌توان با چند توصیه ساده کمتر دچار این مشکلات شد.

از لباس‌های لطیف با الیاف طبیعی استفاده کنید. لباس‌هایی که الیاف نایلونی و مصنوعی دارند این مشکل را تشدید می‌کنند. نکته بعدی آن است که تا حد امکان در سایه حرکت کنید و کمتر در آفتاب قدم بردارید. می‌توانید از کلاه‌های لبه دار و شال استفاده کنید.

استفاده از ضد آفتاب نیز می‌تواند برای جلوگیری از آفتاب سوختگی مهم باشد و این درباره کودکان بسیار مهم‌تر است.

نکته دیگر استفاده از کرم‌هایی است که حاوی عصاره بابونه و یا گیاه همیشه بهار هستند که تاثیر خوبی در سوختگی‌ها دارند.

مدیر کل اتباع و مهاجرین خارجی استانداری خراسان رضوی گفت: برای شرکت اتباع افغانستانی مقیم ایران در سفر اربعین، این اتباع باید در دفاتر کفالت ثبت نام کنند و پس از آن برای آن‌ها دفترچه ویژه اربعین صادر می‌شود.

سید علی قاسمی افزود: طبق توافقات صورت گرفته مطابق سال‌های قبل، دولت عراق دفترچه‌های یاد شده را به عنوان مجوز سفر این اتباع دارای اقامت مجاز در ایران قبول می‌کند و به آن‌ها اجازه سفر به عتبات را می‌دهد.

وی گفت: هم اکنون دولت عراق به دلیل وجود پاره‌ای مشکلات و همچنین ازدحام زائران در مرز‌ها زائران افغانستانی را با سختی پذیرش می‌کند و این افراد در مرز شلمچه به عنوان تنها مرز عبوری اتباع افغانستانی با مشکل مواجه هستند، از این رو از اتباع افغانستانی مقیم خراسان رضوی می‌خواهیم فعلا به سمت این مرز نروند.

قاسمی افزود: ۲۱ هزار نفر از اتباع افغانستانی مقیم خراسان رضوی برای سفر اربعین در سامانه سماح ثبت نام کرده اند، اما به دلیل ازدحام جمعیت و مشکلات ذکر شده، روند ثبت نام از اتباع مقیم استان متوقف شده است.

مدیر کل اتباع و مهاجرین خارجی استانداری خراسان رضوی گفت: در سال ۹۸ حدود ۲۵ هزار نفر از اتباع افغانستانی مقیم خراسان رضوی برای سفر اربعین به عتبات عالیات نجف و کربلا مشرف شدند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در اجرای بند یک اصل 110 قانون اساسی، سیاست‌های کلی برنامه هفتم را که پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام و با اولویت پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت تعیین شده است، به سران سه قوه، رئیس مجمع تشخیص مصلحت و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ابلاغ کردند.

رهبر انقلاب اسلامی با تشکر از فعالیت فشرده اعضاء و دبیرخانه مجمع در ارائه نظرات و مشارکت فعال قوای سه‌گانه و سایر ارکان نظام، تهیه و تصویب قانون برنامه هفتم بر پایه این سیاستها را گامی دیگر در تحقق اهداف نظام خواندند و بر نظارت فعال بر حسن اجرای سیاستها تأکید کردند.

سیاستهای کلی برنامه هفتم در 7 سرفصل «اقتصادی»، «امور زیربنایی»، «فرهنگی و اجتماعی»، «علمی، فناوری و آموزشی»، «سیاسی و سیاست خارجی»، «دفاعی و امنیتی»، «اداری، حقوقی و قضایی» و در 26 بند تصویب شده است.

متن نامه رهبر انقلاب اسلامی و سیاست‌های ابلاغی برنامه پنج‌ساله هفتم به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

سیاست‌های کلی برنامه هفتم که با اولویت اصلی «پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت» تعیین شده است، ابلاغ می‌گردد:
از اعضای محترم بویژه رئیس مکرّم مجمع تشخیص مصلحت نظام و نیز دبیرخانه‌ی آن که با فعالیت فشرده و کوشش فراوان در جلسات صحن مجمع و کمیسیون ذی‌ربط، پیش‌نویس سیاست‌های کلی برنامه هفتم را مورد بررسی قرار دادند و نظرات خود را در این زمینه به اینجانب ارائه کردند، تقدیر و تشکر می‌کنم.

مشارکت فعال و مؤثر دولت و مجلس و قوه قضائیه و سایر ارکان نظام نیز شایسته‌ی تقدیر است. تهیه و تصویب قانون برنامه هفتم بر پایه این سیاست‌ها و اجرای دقیق و مسؤولانه‌ی آن، گامی دیگر در تحقق اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران خواهد بود؛ همچنان که نظارت فعال هیأت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت، به حُسن اجرای سیاست‌های کلی برنامه، کمک خواهد کرد.

شایسته‌ است برخی از راه‌های تحقق سیاست‌ها و الزامات مالی و شاخص‌های کمّی که در پیشنهادهای مجمع است و در مجموعه‌ی سیاست‌های ابلاغی مذکور نیست، در حد وسع و امکانات دولت در تهیه‌ی لایحه مورد توجه و عمل قرار گیرد.

سیّدعلی خامنه‌ای
20 شهریور 1401

بسم الله الرّحمن الرّحیم

سیاست‌های کلی برنامه پنج ساله هفتم

اقتصادی:

1ـ هدف کلی و اولویت اصلی برنامه هفتم با رعایت سیاست‌های کلی مصوب، پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت با نرخ رشد اقتصادی متوسط 8 درصد در طول برنامه تعیین می‌شود با تأکید بر افزایش بهره‌وری کل عوامل تولید (منابع انسانی، سرمایه، فناوری و مدیریت).

2ـ ایجاد ثبات در سطح عمومی قیمت‌ها و نرخ ارز و تک‌رقمی کردن تورم طی پنج‌سال و جهت‌دهی به نقدینگی و اعتبارات بانکی به سمت فعالیت‌های مولد و جذابیت‌زدایی از فعالیت‌های غیرمولد.

3ـ اصلاح ساختار بودجه دولت از طریق:
ـ احصاء و شفاف سازی بدهی‌ها و تعهدات عمومی دولت و مدیریت و تأدیه بدهی‌ها.
ـ واقعی کردن منابع و مدیریت مصارف دولت و اجتناب از کسر بودجه.
ـ تعیین تکلیف طرح‌های عمرانی نیمه تمام با واگذاری از طریق مشارکت دادن بخش‌های خصوصی و عمومی غیردولتی در طرح‌های عمرانی انتفاعی.
ـ شفاف سازی و ضابطه‌مند نمودن درآمدها و هزینه‌های شرکت نفت و سایر شرکت‌های دولتی در بودجه.

4ـ ایجاد تحول در نظام مالیاتی با رویکرد تبدیل مالیات به منبع اصلی تأمین بودجه جاری دولت، ایجاد پایه‌های مالیاتی جدید، جلوگیری از فرار مالیاتی و تقویت نقش هدایت و تنظیم‌گری مالیات در اقتصاد با تأکید بر رونق تولید و عدالت مالیاتی.

5 ـ استقرار نظام جامع تأمین اجتماعی مشتمل بر حوزه‌های امدادی، حمایتی و بیمه‌ای در سطوح پایه، مازاد و مکمل به منظور ارائه عادلانه خدمات.

امور زیربنایی:

6ـ تأمین امنیت غذایی و تولید حداقل 90 درصد کالاهای اساسی و اقلام غذایی در داخل، همراه با حفظ و ارتقاء ذخایر ژنتیکی و منابع آبی و افزایش سطح سلامت و ایمنی مواد غذایی.
اصلاح الگوی کشت با توجه به مزیت‌های منطقه‌ای و منابع آبی و با اولویت‌بخشی به تولید کالاهای راهبردی کشاورزی.

7ـ استقرار نظام مدیریت یکپارچه منابع آب کشور و افزایش بهره‌وری حدود پنج درصدی آب کشاورزی.
کنترل و مدیریت آب‌های سطحی و افزایش منابع زیرزمینی آب از طریق آبخیزداری و آبخوان‌داری.
برنامه‌ریزی برای دستیابی به سایر آب‌ها و بازچرخانی آب‌های صنعتی و پسآب.

8 ـ افزایش حداکثری تولید نفت خام و گاز طبیعی در میادین مشترک.
افزایش ضریب بازیافت در میادین مستقل.
افزایش ارزش‌افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز.

9ـ اجرای چند طرح عظیم اقتصادی ملی، پیشران، زیرساختی، روزآمد و مبتنی بر آینده‌نگری.

10ـ فعال‌سازی مزیت‌های جغرافیایی ـ سیاسی و تبدیل جمهوری اسلامی ایران به مرکز مبادلات و خدمات تجاری، انرژی، ارتباطات و حمل و نقل با روان‌سازی مقررات و ایجاد و توسعه زیرساخت‌های لازم.

11ـ تحقق سیاست‌های کلی آمایش سرزمین با توجه به مزیت‌های بالفعل و بالقوه و اجرایی ساختن موارد برجسته آن با توجه ویژه بر دریا، سواحل، بنادر و آب‌های مرزی.

12- ارتقاء نظام سلامت براساس سیاست‌های کلی سلامت.

فرهنگی و اجتماعی:

13ـ اعتلاء فرهنگ عمومی در جهت تحکیم سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی، تقویت همبستگی و اعتماد به نفس ملی، ارتقاء هویت ملی و روحیه مقاومت، کار و تلاش در جامعه با بسیج تمامی امکانات و ظرفیت‌های کشور، دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و مردمی و افراد و شخصیت‌های اثرگذار علمی و اجتماعی و حمایت و پشتیبانی مؤثر دولت از آن.

14ـ تقویت کارآیی و اثربخشی رسانه ملی در گسترش و تعمیق فرهنگ اسلامی ـ ایرانی و مواجهه مؤثر با جنگ روانی و تهاجم فرهنگی و سیاسی دشمنان.

15ـ تحکیم نهاد خانواده و رفع موانع رشد و شکوفایی بانوان.

16ـ افزایش نرخ باروری و موالید به حداقل 5/2 طی پنج سال با حمایت همه جانبه از فرزندآوری و رفع موانع و ایجاد مشوق‌های مؤثر و اصلاح فرهنگی.

17ـ توسعه صنعت گردشگری و ترویج صنایع دستی.

18ـ ارتقاء سلامت اجتماعی و پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی به ویژه اعتیاد، حاشیه‌نشینی، طلاق و فساد بر اساس شاخص‌های معتبر و بهره‌گیری حداکثری از مشارکت مردم و با زمان‌بندی متناسب.
علمی، فناوری و آموزشی:

19ـ برقراری حاکمیت ملی و صیانت از ارزش‌های اسلامی ـ ایرانی در فضای مجازی با تکمیل و توسعه شبکه ملی اطلاعات و تأمین محتوا و خدمات متناسب و ارتقاء قدرت سایبری در تراز قدرت‌های جهانی با تأکید بر مقاوم‌سازی و امنیت زیرساخت‌های حیاتی و کلان داده کشور.

20ـ افزایش شتاب پیشرفت و نوآوری علمی و فناوری و تجاری سازی آن‌ها به ویژه در حوزه‌های اطلاعات و ارتباطات و زیست فناوری و ریزفناوری و انرژی‌های نو و تجدید پذیر.

روزآمدسازی و ارتقاء نظام آموزشی و پژوهشی کشور.

سیاسی و سیاست خارجی:

21ـ کنش‌گری فعال در دیپلماسی رسمی و عمومی با ایجاد تحول و ظرفیت‌سازی ارزشی و انقلابی در نیروی انسانی در دستگاه دیپلماسی و همکاری هدفمند و مؤثر سازمان‌ها و نهادهای مسؤول در امور خارجی.

22ـ تقویت رویکرد اقتصاد محور در سیاست خارجی و روابط منطقه‌ای و جهانی و تقویت پیوندهای اقتصادی با اولویت همسایگان.
دفاعی و امنیتی:

23ـ تقویت بنیه دفاعی به منظور ارتقاء بازدارندگی و اکتساب فناوری‌های اقتدار آفرین مورد نیاز صنایع دفاعی و امنیتی با تأکید بر خودکفایی کشور در سامانه‌ها، تجهیزات و خدمات اولویت‌دار با تخصیص حداقل 5 درصد بودجه عمومی کشور.

24ـ تقویت زیرساخت‌ها و بهینه‌سازی ساز و کارهای عمومی و دستگاهی برای مصون‌سازی و ارتقاء تاب‌آوری در قبال تهدیدات، به ویژه تهدیدات سایبری، زیستی، شیمیایی و پروتویی با اولویت پدافند غیرعامل.

اداری، حقوقی و قضایی:

25ـ تحول در نظام اداری و اصلاح ساختار آن مبتنی بر سیاست‌های کلی نظام اداری با تأکید بر هوشمندسازی و تحقق دولت الکترونیک، حذف تشکیلات موازی و غیرضرور، به روز رسانی قوانین و مقررات، اصلاح روش‌ها و رفع فساد و زمینه‌های آن در مناسبات اداری.

26ـ روزآمد سازی سند تحول قضایی و اجرای آن با تأکید بر:

ـ پیشگیری از وقوع جرم و دعاوی.
ـ هوشمندسازی فرآیندها و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در ارائه خدمات قضایی.
ـ اجرای 100 درصدی حد نگار.
ـ حمایت حقوقی و قضایی از سرمایه‌گذاری، امنیت اقتصادی و بهبود محیط کسب و کار.
ـ استفاده از ظرفیت‌های مردمی و توسعه روش‌های مشارکتی و غیرقضایی در حل و فصل دعاوی.
ـ تقویت و تثبیت سهم قوه قضائیه از منابع بودجه عمومی دولت و تأمین نیازهای مالی و استخدامی قوه قضائیه.
ـ بالا بردن سطح علمی و شایستگی اخلاقی ضابطان دادگستری.
ـ بازنگری در قوانین در جهت کاهش عناوین جرائم و کاهش استفاده از مجازات زندان.

چهل و نه سال پیش، یعنی زمانی که هنوز مراسم اربعین، به شکوه امروز شکل نگرفته بود، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۱۳۵۲ مصادف با روز جمعه ۲۰ صفر سال ۱۳۹۴ هجری قمری در جریان سلسله جلساتی در مسجد امام حسن (ع) در مشهد مقدس که به شرح و تفسیر خطبه‌های نهج‌البلاغه اختصاص داشت، به‌مناسبت تقارن با شب اربعین حسینی، تحلیلی تاریخی و جامع از چرایی اهمیت زیارت اربعین ارائه دادند. این بیانات را به شرح زیر می‌خوانیم:

می‌دانید یکی از علائم ایمان زیارت اربعین است؟ بنده نمی‌دانم این روایت چقدر صحیح است، اصراری هم ندارم که بگویم معنای این روایت همین است که من گمان کرده‌ام، واقعش هم این است که احتمال می‌دهم معنایش یکی از شقوق و احتمالات دیگری باشد که در این زمینه بیان می‌شود؛ امّا اگر این احتمال هم که من می‌گویم باشد، مؤیّد فراوانی دارد؛ «زیارة الاربعین».

شیعه یک جمع متفرقی بود. یک جامعه‌ای بود که در یک جا، در یک مکان زندگی نمی‌کردند. در مدینه بودند، در کوفه بودند، در بصره بودند، در اهواز بودند، در قم بودند، در خراسان بودند، اطراف و اکناف بلاد. اما یک روح در این کالبد متفرق و در این اجزا متشتت در جریان بود.

مثل دانه‌های تسبیح یک رشته و یک نخ همه این‌ها را به هم وصل می‌کرد. چه بود آن رشته؟ رشته اطاعت و فرمانبری از مرکزیت تشیع، از رهبری عالی تشیع یعنی امام. همه این رشته‌ها به آنجا متصل می‌شد. قلبی بود که به همه اعضا فرمان می‌داد. و به این ترتیب تشیع یک سازمان و یک تشکیلاتی بود. ممکن بود دو نفر از حال هم خبر نداشته باشند اما بودند کسانی که از حال همه با خبر بودند. اطاعت و فرمانبری آنها به حساب بود، فریاد زدنشان از روی دستور بود، سکوتشان بر طبق نقشه بود.
همه چیزشان با حساب بود. فقط یک عیبی کار آنها داشت و آن اینکه همدیگر را کمتر می‌دیدند. اهل یک شهر، شیعیان یک منطقه البته یکدیگر را می‌دیدند. اما یک کنگره جهانی لازم بود برای شیعیان روزگار ائمه (ع).

این کنگره جهانی را معین کردند. وقتش را هم معین کردند. گفتند در این موعد معین در آن کنگره هر کس بتواند شرکت کند. آن موعد روز اربعین است و جای شرکت، سرزمین کربلا است. چون روح شیعه روح کربلایی است‌، روح عاشورایی است. در کالبد شیعه تپش روز عاشورا مشهود است. شیعه هر جا که هست دنباله‌روی عاشورای حسین است. این هم که می‌بینی همه جا این تپش‌هایی که در شیعه مشهود شده‌، از آن مرقدِ پاک ناشی شده. این شعله‌هایی بوده که از آن روح مقدس و پاک و از آن تربت عالی مقدار سرکشیده. به جان‌ها و روح‌ها رسیده. انسان‌ها را به گلوله‌های داغی تبدیل کرده و آنها را به قلب دشمن فرو برده.

بنابراین مسئله اربعین یک مسئله مهمی است‌، اربعین یعنی میعاد شیعیان در یک کنگره بین‌المللی و جهانی برای سرزمینی که خودش خاطره‌انگیز است آن سرزمین‌. سرزمین خاطره‌ها است‌، خاطره‌های باشکوه‌، خاطره‌های عزیز، سرزمین شهدا، مزار کشته‌شدگان راه خدا، اینجا جمع بشوند تشیع‌، پیروان تشیع و دست برادری و پیمان وفاداری هر چه بیشتر بدهند.

اگر امروز هم بتوانند شیعیان آن سرزمین پاک و مقدس را یک چنین میعادی قرار بدهند. البته بسیار کار بجا و جالبی خواهد بود و همین دنباله‌گیری از راهی است که از ائمه هدی (ع) به ما ارائه دادند.

سخنرانی در مسجد امام حسن مجتبی (ع) / مشهد ۲۴ اسفند ۱۳۵۲

در حالی به روز اربعین نزدیک می‌شویم که هر لحظه بر شمار زائران و دلدادگان حسینی که خود را از سراسر جهان به عتبات رسانده‌اند، افزوده می‌شود.

تعداد زیادی از این دلدادگان حسینی به‌ویژه زائران ایرانی، نقطه شروع حرکت خود در مسیر پیاده‌روی را حرم مولای متقیان انتخاب می‌کنند. بسیاری از زائران در مدت اقامت در شهر نجف که خانه پدری تمام شیعیان محسوب می‌شود، صحن و شبستان حضرت زهرا (س) را در حرم امیرالمومنین (ع) برای اقامت انتخاب می‌کنند.

چند شاخص عمرانی و مذهبی سبب شده تا طرح توسعه حرم مطهر علوی به عنوان یک پروژه منحصر به‌فرد در جهان اسلام مطرح شود. نخستین ویژگی این طرح، ارتقا سطح خدمات رفاهی و زیارتی است. پیش‌بینی و اجرای فضاهای مختلف برای برپایی مراسم و مناسک و حتی اقامت چندین هزار نفری زائران در ایامی مانند اربعین حسینی فضای معنوی مناسبی را برای محبان اهل بیت علیهم السلام فراهم کرده است. در کنار این، فضاهای بهداشتی نیز جهت رفاه زائران ساخته شده است.

ویژگی دوم صحن حضرت زهرا (س)، ابعاد آن است. حرم مطهر علوی معروف به حرم عتیق حدود ۲۰۰ سال به شکل کنونی یعنی بدون هیچ توسعه‌ای مانده بود. با اجرای این طرح، حرم مولای متقیان بیش از ۲۰ برابر گسترش یافت.

نام‌گذاری ویژه طرح توسعه حرم مطهر علوی به نام صحن و شبستان حضرت زهرا (س) شاخص سوم آن است که به تعبیر شهید حاج قاسم سلیمانی، سبب اتصال و احیا نام مبارک حضرت فاطمه (س) در جوار حرم مطهر علوی شده است تا یادمانی از بانوی مظلوم و بی‌نشان مدینه باشد.

ویژگی دیگر این طرح این است که کمک‌های مردمی اهدا شده و نذر خیران طی سال‌های اجرای این طرح از کشور خارج نشده بلکه برای خرید بهترین مصالح با کمترین هزینه از داخل ایران استفاده شده است. به این ترتیب، برکت نذر خیران دوباره به چرخه اقتصاد کشور برگردانده شد.

ترویج فرهنگ و هنر ایرانی اسلامی، دیگر ویژگی طرح توسعه حرم مطهر علوی است. صحن و شبستان حضرت زهرا (س) که در آینده نزدیک به محل عبادت میلیون‌ها زائر از سراسر جهان تبدیل خواهد شد، موزه‌ای ماندگار از هنر معماری ایرانی و اسلامی و توان مهندسان ایرانی در اعتاب مقدسه است.

صحن حضرت زهرا (س) با زیربنایی در حدود ۲۲۰ هزار متر مربع یکی از مهمترین بخش‌های توسعه و ساماندهی فضای حرم مطهر علوی به شمار می‌رود؛ ساختمان پروژه شامل ۴ طبقه و دارای چندین رواق بزرگ است. علاوه بر این، فضاهای روباز و سبز نیز در این طرح در نظر گرفته شده است.
گزارش تصویری اقامت زائران اربعین حسینی را در ادامه می‌بینید:

از روز گذشته مرزهای زمینی شاهد حجم انبوه زائران ایرانی بود و چنین جمعیتی، مشکلاتی در حوزه حمل‌ونقل ایجاد کرده است که مردم و دولت عراق برای بهبود وضعیت انتقال زائران از مهران و چزابه در حال تلاش هستند.

مردم عراق برای رفع مشکل با خودروهای خود به‌سمت مرزها حرکت کرده‌اند اما با وجود آنکه هفت روز تا اربعین باقی مانده است جمعیت حاضر پشت مرزهای ایران نسبت به سال‌های گذشته رشد قابل‌توجهی داشته است.

می‌توان گفت امسال همه مردم عراق در میزبانی از زائران مشارکت دارند و با تمام توان و ظرفیت وارد میدان شده‌اند.

امسال علاوه بر مسیرهای اصلی و فرعی منتهی به کربلای معلی، حتی مسیرهای غیررسمی و منازل شهرهای اطراف کربلا و نجف نیز به موکب‌های استقبال از زائران تبدیل شده است و همراهی عراقی‌ها و ایرانی‌ها در راهپیمایی اربعین به مانور وحدت تبدیل شده است.

صبح امروز، برخی دانشجویان و طلاب ایرانی با حضور در موکب‌های عراقی از آن‌ها به‌دلیل میزبانی قابل تحسین، قدردانی کردند.

طبق آمار، در سال‌های گذشته تا 7 روز مانده به اربعین حدود یک تا یک نیم میلیون نفر از مرزهای زمینی و هوایی کشور به‌سمت عراق خارج می‌شدند اما امسال این آمار تا امروز که هفت روز مانده به اربعین است، حداقل 2 میلیون نفر است.