حسن خلق، کمندی است که دیگران را در دام محبت اسیر می کند. کیست که از برخورد شایسته، خوشش نیاید و جذب چنین انسانی نشود؟ از امام صادق علیه السلام پرسیدند: حد و مرز اخلاق نیک، چیست؟
فرمود: «آن است که: اخلاقت را نرم کنی، کلامت را پایزه سازی، و با چهره ای باز و گشاده با برادران دینی ات روبه رو شوی.»(1)
گشاده رویی، از بارزترین صفات رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بود، که سهمی عمده در جذب مردم به اسلام و شیفتگی آنان به شخص آن حضرت داشت. خداوند درباره این خصلت مردمی رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید:
«فبما رحمه من الله لنت لهم و لو کنت فظا غلیظ القلب لانفضوا من حولک»؛(2)
به خاطر رحمت الهی بود که برای مردم نرم شدی و اگر تندخو و خشن و سخت دل بودی، از دور تو پراکنده می شدند.
در ادامه آیه می فرماید: پس، از آنان در گذر، بر ایشان استغفار کن، و در کار با آنان مشورت نما.
گویا که «عفو»، «استغفار» و «مشورت»، نمونه های دیگری از حسن خلق و رفتار مردم دارانه و جاذب است، چرا که نوعی اعتماد به مردم و به حساب آوردن آنان است و چنین برخوردی، عامل جاذبه شخص می گردد.
حضرت محمد ابن عبدالله علیه السلام که امین وحی خدا، خاتم پیامبران، سرسلسله ی خوبان و رحمت واسعه ی الهی برای عالمیان است؛ الگوی بی نظیر خوبی ونیکی برای بندگان و بویژه سالکان برای همیشه زمان است، طبیب دورای که به طب خویش، دلها را می ربود و انسان های فرورفته در وادی سیاهی و ضلالت را به ضیافت فیض ملکوتی فرا می خواند و آنها را بر خوان نور و رحمت الهی می نشاند. او که با همه ی بزرگی و مرتبه ی بلند پیامبری، اهل مزاح با مردم بود، با یتیمان مهربانی می کرد و هرگز سائلی را از آستان مهر خویش رد نکرد، خلق نیکویش بود که دلهای خلق را واله و شیدا کرده بود.
چنانچه امیر مؤمنان علی علیه السلام در سیره و منش آن حضرت چنین فرموده است:
«هرگز نشد رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم با کسی مصافحه کند و آن حضرت جلوتر از طرف، دست خود را از دست وی بکشد، تا اینکه طرف دست آن حضرت را رها سازد و … و نشد کسی با آن حضرت سر صحبت باز کند و او قبل از طرف سکوت نماید [و زودتر صحبت را تمام نماید]. دیده نشده پیش روی کسی پای خود را دراز کند… و در ظلمی که به او می شد، به مقام انتقام در نمی آمد، مگر اینکه محارم خدا هتک شود که در این صورت خشم می کرد و خشمش هم برای خدای تعالی بود. … و چیزی از آن حضرت درخواست نشد که در جواب بگوید: «نه» … از بیهوده گویی برکنار بود و اشخاص آن جناب را به بوی خوش، که از وی به مشام می رسید می شناختند. … نگاه کردنش کوتاه بود و به کسی خیره نمی شد. با هیچ کس سخنی که مورد پسند طرف نبود ایراد نمی کرد… می فرمود: بهترین شما خوش اخلاق ترین شماست … هر کس که موفق به درک حضورش شده بود می گفت: مانند آن جناب، احدی را نه قبل و نه بعد ندیده ام».(3)

پی نوشتها:

1-معانی اخبار، صدوق، ص 253.
2-آل عمران، آیه 159.
3-طباطبائی، سید محمدحسین؛ سنن النبی (ص): ترجمه و تحقیق به قلم محمدهادی فقهی، انتشارات اسلامیه، چاپ هشتم، 1382 هجری شمسی، به نقل از مکارم، ج 1، ص 22.

اسماعیلیه، شاخه‌ای از تشیع با تاریخی پرفراز و نشیب و عقاید خاص خود. این فرقه با تأویل‌های منحصر به فرد از متون دینی و دیدگاهی متفاوت نسبت به امامت، همواره مورد توجه و بررسی محققان بوده است.

سوال:

فرقه اسماعیلیه چه عقایدی دارد؟

پاسخ:

یکی از فرقه های معروف شیعی، فرقه اسماعیلیه است. این فرقه تاریخ پرماجرائی دارد. از این روی بحث درباره عقاید و تطورات تاریخی آن پیوسته مورد توجه محققان و نحله شناسان قرار گرفته است.

اصول عقائد اسماعیلیه:

۱. از دیدگاه اسماعیلیه، اسماعیل بزرگترین فرزند امام جعفر صادق ـ علیه السلام ـ امام است و مرگ او را انکار کرده می گویند: او زنده و غایب است و روزی ظهور خواهد کرد.
۲. خدای تعالی به واسطه حقیقتی که از آن با کلمه «کن» تعبیر می شود دو عالم را آفرید:
الف: عالم باطن که عالم امر غیب است و شامل عقول و نفوس و ارواح و حقایق کلی می باشد.
ب: عالم ظاهر که عالم خلق و شهادت است و شامل اجزای علوی و سفلی و اجسام فلکی و عنصری است و بزرگترین موجودات این عالم به ترتیب بزرگی، عرش، کرسی و اجسام دیگر است. و بدین ترتیب آغاز و انجام سلسله هستی خداست.[۱]

۳. ذات باری تعالی برتر از وهم و عقل و فکر است. خداوند بالاتر از حد صفات است. با هیچ صفتی و تعین و حدی چه به سلب و چه به ایجاب از وی سخن نتوان گفت.[۲]
۴. آنها عقل کل و نفس کل را دو اصل و بن می خوانند و گاهی بنام اصل اول و ثانی از آندو نام می برند.[۳]
۵. آنان به بهشت و دوزخ جسمانی معتقد نیستند ولی برای مبتدیان این کلمات را به معنی معمول آن تفسیر می کنند و مانند غلاه به حلول، تناسخ ارواح باور داشتند از نظر آنها بهشت، همان عقل است و کلید در بهشت گفتار رسول خداست.

۶. تعالیم ظاهری آنان با معتقدات شیعه دوازده امامی چندان تفاوتی ندارد و همان احکام شرعی اسلام مانند نماز و روزه، و زکات و غیره است.[۴]
۷. مظهر عقل کل در این عالم وجود ناطق است. ناطقان همان پیغمبران اولوالعزمند که شمار آنان هفت است. هر پیغمبری وصی و جانشینی دارد که در حال حیات او از علم او بهره مند بوده است. پس از هر ناطقی هفت امام روی کار می آیند.دوره هر پیغمبری هزار سال است و چون دوره او سرآید پیغمبر و شریعت دیگری ظهور کند. و شریعت پیشین را نسخ می نماید.
۸. در روی زمین یک ناطق وجود دارد و او پیامبر صاحب شریعت است، یعنی پیامبری که قانون الهی را که بوسیله فرشته به او القاء می شود، ابلاغ می کند. ادوار نبوت از هفت دور تشکیل می شود و هر مرحله از دوره نبوت بوسیله یک ناطق و یک وصی افتتاح می گردد. و یک یا چند دسته هفت گانه از امامان جانشین آنان می گردد و سپس آن دوره بوسیله آخرین امام یعنی (قائم) یا امام رستاخیز که دوران پیشین را خاتمه می دهد، پایان می پذیرد و او امام مقیم است.[۵]

۹. در مورد امامت بر این باورند که امام مظهر عالم امر است. و حجّت او مظهر عقل اول (عقل کل) است. امام حاکم بر عالم باطن و معلم دیگران است. گرچه امام گاهی پنهان می گردد، ولی دعوت او ظاهر خواهد بود تا اینکه حجت از جانب خدا بر بندگان تمام گردد. معتقدند که علاوه بر حجت خدا، پیوسته در روی زمین دوازده نفر نقیب که حواریین و خواص حجت اند وجود دارد.[۶]
۱۰ یک امام وجود دارد که وارث امام اساس است وظیفه او ایجاد تعادل میان ظاهر و باطن که پیوستگی آنها ضروری است، می باشد.

از نظر اسماعیلیان امامت دارای مراتب چهارگانه زیر است.

۱ ـ امام مقیم: او کسی است که پیامبر ناطق را بر می انگیزد و این عالی ترین درجه امامت است و آن را (رب الوقت) نیز گویند.
۲ ـ امام اساس: او وصی و جانشین پیامبر و امین راز و یاور او است و سلسله امامان مستقر در نسل او تداوم می یابد.
۳ ـ امام مستقر: او کسی است که امام پس از خود را تعین می کند، راه تعیین امام از نظر اسماعیلیه دو چیز است:۱ ـ وراثت، ۲ ـ نص امام مستقر.
۴ ـ امام مستودع: او به نیابت از امام مستقر به انجام امور امامت قیام می کند و حق تعیین امام پس از خود را ندارد وی را نایب الامام نیز گویند.[۷]

یکی از عقاید شاخص اسماعیلیه در معارف و احکام دینی، باطن گرائی و تاویل است به عقیده آنان شرایع الهی دارای ظاهر و باطن است و باطن آن را جز امام و جانشین او نمی داند و همه آنچه در شرایع آسمانی آمده مثالها و رموزی است برای حقایق باطنی، بنابراین در مورد احکام و معارف دینی مثل نماز و تیمم و زکات و حج تاویلاتی داشتند که چنین تاویلات موجب شد که علمای اسلام اسماعیلیه را خطر جدی برای عقاید اسلامی به شمار آورند.
مرحوم استاد شهید مطهری در این باره گفته است:
«اسماعیلیه آن قدر در اندیشه های اسلامی بر اساس باطنیگری دخل و تصرف کرده اند که می توان گفت اسلام را قلب کرده اند.»
آنان آیات قرآنی و احادیث و احکام شرع را تاویل می کنند و ظاهر آنها را درست نمی دانند بلکه به باطن آنها می گرایند.[۸]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱. فرق شیعه تالیف نوبختی، ابی محمد الحسن بن موسی.
۲. سیری در تاریخ شیعه تالیف داود الهامی.
۳. ملل و نحل تالیف ابوالفتح محمد بن عبدالکریم شهرستانی.

پی نوشت ها:
[۱] . ربانی، علی، فرق و مذاهب کلامی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ‌چاپ امیر، چاپ اول، ۱۳۷۷، ‌ص۷۳-۶۵.
[۲] . مشکور، محمد جواد، تاریخ شیعه، انتشارات اشراقی، چاپ پنجم، ۱۳۷۲، ص۲۲۶.
[۳] . مشکور، ‌محمد جواد، تاریخ شیعه و فرقه های اسلام، همان، ‌ص۲۳۱.
[۴] . طباطبایی، سید محمد حسین، شیعه در اسلام، ناشر دفتر انتشارات اسلامی، ‌۱۳۶۲، ‌ص۵۳.
[۵] . هاشم عثمان، اسماعیلیه، بیروت، انتشارات اعلمی، چاپ اول، ۱۹۹۸م، ص۶۶.
[۶] . ربانی، ‌علی، در آمدی بر علم کلام، ‌انتشارات دارالفکر، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۲۳۰.
[۷] . همان، ص۲۳۱.
[۸] . همان، ‌ص۷۵.

محمد مخبر مشاور و دستیار مقام معظم رهبری و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در مراسم اولین سالگرد شهید جمهور در میدان آئین امام حسین علیه السلام در جمع خبرنگاران، گفت: شهید رئیسی تمام ویژگی‌های شخصیتی امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری را با تمام وجودش حس کرده و در خود جای داده بود و این‌ها ویژگی‌ها و خط روشنی بودند که مسیر شهید رئیسی را بدون کوچک‌ترین انحرافی نشان می‌داد.

وی در پاسخ به اظهارات اخیر ترامپ، تاکید کرد: باید گفت این‌ها بسیار نادان هستند، زیرا زمانی که تمام دنیا علیه جمهوری اسلامی بسیج شده بود به گونه‌ای که حتی سیم خاردار هم نداشتیم، با رهبری امام (ره)، دشمنان را به ذلت کشاندیم و امروز در اوج اقتدار هستیم.

مخبر در واکنش به سخنان ترامپ، تصریح کرد: از این بی‌منطق‌تر نمی‌توان سخن گفت، به گونه‌ای که در حال حاضر پنج، شش کشور از ریزگردهای بیابان‌های عربستان آسیب می‌بینند، در این شرایط [ترامپ] ادعا می‌کند که این کشور آباد شده است. در واقع این‌ها سخنان بی‌ربطی است که گفته می‌شود و در حال حاضر جمهوری اسلامی با اقتدار پیش خواهد رفت و دشمنان خود را به ذلت خواهد رساند.

استاد قرائتی در یکی از سخنرانی های خود به موضوع «شکر نعمت های الهی» پرداخت که تقدیم شما فرهیختگان می شود.

عزیزان من، اگر ما نبودیم، خداوند متعال توانایی آن را داشت که موجودی دیگر بیافریند. انسان آفریده شد، اما می‌توانست به‌جای انسان، موجودی دیگر خلق شود.

در قرآن آمده است که خداوند می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ» (سوره بقره، آیه ۲۰). یعنی: خداوند بر هر چیزی قادر است.

اگر خداوند بخواهد، می‌تواند آب را تلخ کند. قرآن می‌فرماید: «أَفَرَأَیْتُمُ الْمَاءَ الَّذِی تَشْرَبُونَ، أَأَنتُمْ أَنزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنزِلُونَ، لَوْ نَشَاءُ جَعَلْنَاهُ أُجَاجًا فَلَوْلَا تَشْکُرُونَ» (سوره واقعه، آیات ۶۸ تا ۷۰).

یعنی: آیا آبی را که می‌نوشید دیده‌اید؟ آیا شما آن را از ابر فرود آورده‌اید یا ما نازل کرده‌ایم؟ اگر بخواهیم آن را شور و تلخ قرار می‌دهیم، پس چرا شکر نمی‌کنید؟

همچنین اگر بخواهد، می‌تواند درختان را خشک کند. در قرآن آمده است: «أَفَرَأَیْتُم مَّا تَحْرُثُونَ، أَأَنتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ، لَوْ نَشَاءُ لَجَعَلْنَاهُ حُطَامًا فَظَلْتُمْ تَفَکَّهُونَ» (سوره واقعه، آیات ۶۳ تا ۶۵). یعنی: آیا آنچه را می‌کارید دیده‌اید؟ آیا شما آن را می‌رویانید یا ما رویاننده‌ایم؟ اگر بخواهیم، آن را ریز ریز و خشک می‌گردانیم، پس تعجب می‌کنید و متأسف می‌شوید.

اگر خداوند اراده کند، حافظه را از ما می‌گیرد؛ تا جایی که حتی نام خود را نیز فراموش کنیم. این قدرت خداوند است.

خدا خواست که ما باشیم. در این بودن و نبودن، ما بودن را یافتیم. و این بودن، تنها یک حضور فیزیکی نیست. ما نه جماد هستیم، نه نبات، و نه حیوان؛ ما انسانیم. و حتی در میان انسان‌ها نیز، اگر خدا نمی‌خواست، می‌توانستیم فاقد عقل باشیم.

روزی به مرکز بهزیستی رفتم. دست جوانی را بسته بودند. پرسیدم چرا بسته‌اید؟

گفتند: «این فرد زباله می‌خورد؛ حتی وقتی به او بیسکویت یا غذای خوب می‌دهیم، زباله می‌خورد».

یعنی اگر خداوند نعمت عقل یا حافظه را از انسان بگیرد، ممکن است انسان تا جایی سقوط کند که حتی نام خود را نیز فراموش کند.

اگر کسی بگوید «من مشکل دارم»، بله، ممکن است مشکلی داشته باشد، اما باید به مشکلات از زاویه‌ای دیگر نگریست.

حتی اگر انسان با مشکلی مواجه است، می‌تواند آن را در قالب حکمت الهی ببیند.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام وقتی دندان‌درد گرفت، فرمود: «الحمدلله». گفتند: «دندانت درد می‌کند، چرا شکر می‌کنی؟» فرمود: «باز هم دردش را شکر می‌کنم». این فقط یک استخوان است. اگر همه استخوان‌ها درد بگیرند، چه خواهد شد؟ باز هم باید شاکر بود.

کسی تعریف می‌کرد: پرنده‌ای در حال پرواز بود. ناگهان فضله‌ای از شکمش خارج شد و روی صورت و لباس آن فرد افتاد.

گفت: «الحمدلله». دیگری به او گفت: «دیگر جای شکر ندارد! صورت و لباس‌هایت آلوده شده‌اند». پاسخ داد: «اگر گاوها می‌پریدند چه می‌شد؟ آن‌وقت دیگر باید خانه‌تکانی می‌کردم!»

گاهی انسان در جاده با ماشین به نرده برخورد می‌کند و زخمی می‌شود، اما باز می‌گوید: «الحمدلله».

چرا؟ چون اگر نرده نبود، ممکن بود ماشین به دره سقوط کند.

بنابراین، اگر در خانواده‌ای مشکلی وجود دارد، مثلاً کسی چهره‌اش متفاوت است، یا دچار فقر است، یا مشکل در روابط پدر و مادر دارد، نباید آن را مطلقاً تلخ دانست. بلکه باید تلخی‌ها را در کنار شیرینی‌ها دید. ضمناً آن‌هایی هم که زندگی‌شان ظاهراً شیرین است، تلخی‌هایی دارند.

شاید برخی جوانان به یاد نیاورند که زمانی در این کشور مردم فریاد می‌زدند: «جاوید شاه، زنده باد شاه»، اما مدتی بعد، همان مردم گفتند: «مرگ بر شاه».

امروز اگر از برخی بپرسید که از شعار «جاوید شاه» بیشتر لذت برده یا از «مرگ بر شاه» بیشتر اندوهگین شده، پاسخش تأمل‌برانگیز خواهد بود.

در مصر، حسنی مبارک سی سال حکومت کرد، اما ناگهان مردم به خیابان‌ها ریختند و او را نمی‌خواستند. بیست روزی که مبارک در خانه‌اش محصور شد و نهایتاً فرار کرد، آن بیست روز برایش بسیار تلخ‌تر از سی سال ریاست جمهوری بود.

بنابراین، تصور نکنید کسانی که اکنون در قدرت هستند، یا ثروت دارند، یا رئیس‌جمهورند، دچار غم و اندوه نمی‌شوند. آمار طلاق در خانواده‌های ثروتمند کمتر از خانواده‌های فقیر نیست.

ما باید نماز بخوانیم؛ اما پیش از آن باید خدا را دوست داشته باشیم. چون خداوند ما را دوست دارد.

گاهی تلخی‌ها نیز از سر محبت الهی است. خدا زیر پای انسان را داغ می‌کند تا او را به حرکت وادارد. اگر زیر پای ما گرم نشود، ممکن است متوقف بمانیم.

مانند مادری که فرزند خود را به حمام می‌برد، به سرش صابون می‌زند، با کیسه او را می‌سابد. کودک جیغ می‌زند، اما همه این‌ها از سر محبت است. حدیث داریم: «إِذَا أَحَبَّ اللهُ عَبْدًا ابْتَلَاهُ»؛ یعنی: هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد، او را به گرفتاری می‌آزماید.

گاهی شما کارمند هستید و به شما می‌گویند باید اضافه‌کار بمانید. می‌گویید: «همه رفته‌اند، چرا من باید بمانم؟» نمی‌دانید که شاید قرار است به شما پاداشی داده شود، یا موقعیتی برای رشد فراهم شود.

گاهی مشکلاتی که انسان با آن مواجه است، نشانه آن است که خدا می‌خواهد به او «اضافه‌کار» بدهد؛ یعنی رشد، پاداش، و تعالی بیشتر.

قیام و انقلاب جهانی امام مهدی علیه السلام نشانه هایی دارد. دانستن این علائم، آثار مهمّی در پی خواهد داشت. از آنجا که این نشانه‌ها، نویدبخشِ فرجِ مهدی آل محمّد علیهم السلام است، وقوع هر یک از آنها نور امید را در دل‌های منتظران پُرفروغ‌تر خواهد کرد و برای معاندان و منحرفان نیز مایه تذکّر و هشدار خواهد بود تا از بدی و تباهی دست بردارند، همچنان که منتظران را برای درک ظهور و کسب قابلیتِ همراهی و حضور در کنار معصوم علیه السلام مهیّاتر خواهد کرد.

علاوه بر اینکه آگاهی از اتفاقاتی که در آینده رخ خواهد داد، می‌تواند ما را در برنامه ریزی مناسب برای مواجهه بهتر با آنها یاری دهد، همانگونه که این علائم، معیار خوبی برای تشخیص مدّعیان دروغین مهدویت است، بنابراین اگر کسی ادّعای مهدویت کرد، ولی قیام او همراه با این علائم نبود، به سادگی می‌توان به دروغگوبودن او پی برد.

در روایاتِ پیشوایان معصوم علیهم السلام، علائم فراوانی برای ظهور ذکر شده است که بعضی از آنها پدیده‌های طبیعی و عادی و بعضی غیر عادّی و معجزه‌آسا هستند.

ما از میان این علائم، ابتدا آنهایی را که در منابع معتبر بیشتر به صورت برجسته ذکر شده بیان می‌کنیم و در پایان تعدادی از علائم دیگر را به اختصار برمی‌شمریم.

امام صادق علیه السلام در روایتی می فرمایند:

«خَمْسٌ قَبْلَ قِیَامِ اَلْقَائِمِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ اَلْیَمَانِیُّ وَ اَلسُّفْیَانِیُّ وَ اَلْمُنَادِی یُنَادِی مِنَ اَلسَّمَاءِ وَ خَسْفٌ بِالْبَیْدَاءِ وَ قَتْلُ اَلنَّفْسِ اَلزَّکِیَّةِ.» (کمال‌الدین، ج ۲، ص ۶۴۹)

پیش از قیام قائم علیه السلام پنج نشانه است: یمانی، سفیانی، ندای آسمانی، خسف بیداء و کشته شدن نفس زکیّه.

اکنون با توجه به این روایت، علائم پنجگانه یاد شده که در روایاتِ متعدد تکرار شده است را به صورت خیلی خلاصه توضیح می‌دهیم، اگرچه تمام جزئیات حوادث مربوط به این علائم برای ما روشن نیست.

الف. خروج سفیانی

خروج سفیانی از علائمی است که در روایاتِ فراوان آمده و اینگونه توصیف شده است: سفیانی مردی از نسل ابوسفیان است که اندکی پیش از ظهور، از سرزمین شام قیام می‌کند. او جنایتکاری است که از قتل و کشتار هیچ پروایی ندارد و با دشمنان خود به شکل فجیعی رفتار می‌کند.

بر اساس بعضی از روایات، از خروج سفیانی تا کشته شدن او، پانزده ماه به طول می‌انجامد.

ب. خَسْف بَیداء

خسف به معنای فرورفتن و بیداء، منطقه‌ای میان مکه و مدینه است.

مقصود از خسف بیداء این است که سفیانی، لشگری را برای مقابله با امام مهدی علیه السلام به سمت مکّه ارسال می کند. هنگامی که لشگر او به منطقه بیداء می رسد، به صورتی معجزه آسایی در زمین فرو می‌رود.

ج. خروج یمانی

قیام سرداری از سرزمین یمن، یکی دیگر از علائم است که اندکی پیش از ظهور رخ خواهد داد. وی که مردی صالح و مؤمن است علیه بدی‌ها و انحرافات قیام می‌کند و با تمام توان با بدی‌ها و تباهی‌ها مبارزه می‌کند. البته جزئیات حرکت و اقدامات او برای ما چندان روشن نیست.

د. صیحه آسمانی

یکی دیگر از علائمی که پیش از ظهور اتفاق می‌افتد، صیحه آسمانی است. این ندای آسمانی که بر اساس بعضی از روایات، ندای جبرئیل علیه السلام است، در ماه رمضان شنیده می‌شود و از آنجا که قیام امام مهدی علیه السلام، انقلابی جهانی است و همگان منتظر وقوع آن هستند، یکی از راه‌های آگاهی مردم جهان از این رویداد، همین ندای آسمانی خواهد بود.

این صیحه، همچنان که مایه شادمانی مؤمنان است، هشداری برای بدکاران است تا از کردار زشت خود دست کشیده و به حلقه یاورانِ مصلحِ جهانی بپیوندند.

هـ. قتل نفس زکیّه

نفس زکیه به معنای شخصِ به رشد و کمال رسیده و یا انسان پاک و بی گناهی است که قتلی انجام نداده است و مقصود از قتل نفس زکیه این است که اندکی پیش از قیام امام مهدی علیه السلام، شخصیت برجسته و یا بی گناهی به دست مخالفان حضرت کشته می‌شود.

زمان این رخداد بر اساس بعضی از روایات، پانزده شب پیش از قیام امام مهدی علیه السلام است.

علائم فراوان دیگری نیز در روایات ذکر شده است که بعضی از آنها عبارتند از:

خروج دجّال (موجودی حیله‌گر و پلید که بسیاری از انسان‌ها را گمراه می‌کند)، خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی در ماه مبارک رمضان، آشکارشدن فتنه‌ها و قیام مردی از خراسان و... .

گفتنی است که توضیح و تحلیل این نشانه‌ها در کتاب‌های مفصّل بیان شده است.

نشست «کتاب و دیپلماسی» با حضور سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان در نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.

عراقچی در مقدمه این نشست گفت: یاد و خاطره وزیر شهید امیر عبدالهیان را گرامی می‌داریم و امیدواریم که علو درجات شامل حال ایشان بشود.

او که برای کتاب «قدرت مذاکره» به نمایشگاه کتاب آمده بود، گفت: امیدواریم این کتاب به دانشجویان روابط بین‌الملل و همکاران جوان من در وزارت امور خارجه کمک بکند. این کتاب ماحصل سال‌ها تجربه من در عرصه دیپلماسی است.‌

وزیر امور خارجه با اشاره به مفهوم قدرت مذاکره گفت: قدرت مذاکره دارای سه بعد است؛ بعد اول، قدرتی است که برای مذاکره نیاز است و مذاکره کنندگان به اتکای مولفه‌های قدرت در کشور پای میز مذاکره می‌نشینند و صحبت می‌کنند.‌ بعد دوم به قدرت خود مذاکره‌کننده برمی‌گردد و وابسته به هوش ذاتی اوست. بعد سوم قدرت مذاکره نیز به معنای قدرتی است که مذاکره برای کشور تولید می‌کند. خود مذاکره کردن یک توانایی است که برخی کشورها بیشتر دارند و برخی دیگر کمتر.

وی ضمن تشریح بعد اول در قدرت مذاکره گفت: مذاکره کننده وقتی پشت میز می‌نشیند به توانمندی‌های کشورش دلگرم است که قدرت درونی است. هر کشور یک قدرتی دارد؛ یکی قدرت فرهنگی دارد، یکی نظامی و دیگری علمی و کشورهایی هستند که ترکیبی از این قدرت‌ها را دارند. مذاکره کننده باید کاملا از این توانمندی‌ها و مولفه‌های قدرت مطلع باشد تا به اتکای آنها مذاکره کند. اگر او از این قدرت‌ها مطلع نباشد یا آنها را دست کم گرفته باشد، نمی‌تواند از پشت میز مذاکره پیروز بیرون بیاید. دقت داشته باشید که میدان مذاکره خود میدان نبرد است؛ نبرد پشت صحنه که روی میز تبدیل به یک مبارزه سخت و پیچیده می‌شود.‌ همه مردم، چهره دیپلمات ها در هنگام حضور خبرنگاران می‌بینند؛ در آن شرایط همه چیز خوب است و همه خندان‌اند اما بعد از خروج خبرنگاران تازه مبارزه آغاز می‌شود و دیگر خنده مطرح نیست و اراده‌هایی است که هر کس عرضه و با اتکا به مولفه‌های قدرت کشورش صحبت می‌کند.

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: باید اشاره کنم که مذاکره زمانی صورت می‌گیرد که بقیه راه‌ها یا ناشدنی باشد یا هزینه بسیار زیادی داشته باشد. علاوه بر این، مذاکره مبتنی بر بده بستان است باید چیزی بدهید تا چیزی بگیرید؛ ‌اگر کسی فکر می‌کند که در مذاکره فقط باید امتیاز داد، تصور اشتباهی است. به عبارت دیگر، اگر کشوری احساس کند که می‌تواند همه امتیازات را بگیرد اصلا وارد مذاکره نمی‌شود.‌

به عنوان مثال در همین مذاکرات هسته‌ای، اگر مذاکره کنندگان طرف مقابل قادر بودند تاسیسات هسته‌ای ما را با راهکار نظامی از بین ببرند اصلا پای میز مذاکره نمی‌آمدند. بنابراین همین عدم توانایی یک مولفه قدرت برای مذاکره‌کننده ایرانی است. در حقیقت توانمندی‌های ما و موشک‌های ما هستند که به مذاکره کننده قوت می‌دهند که پشت میز بنشیند. از سوی دیگر، اگر آمریکایی‌ها احساس میکردند که با ادامه تحریم‌ها می‌توانند ایران را به زانو بکشند، حتما پای میز مذاکره نمی‌آمدند. همین طور دانش هسته‌ای دانشمندان ما مولفه قدرت است. اگر آنها نمی‌توانستند دانش هسته ای ما را رو به جلو ببرند آنها اصلا حاضر به مذاکره نمی‌شدند.

وزیر امور خارجه با اشاره به فصل پایانی کتاب خود گفت: در فصل آخر کتاب، سبک ایرانی مذاکره را بیان کردم و یافته‌های خودم را که مختص مذاکره ایرانی است آورده‌ام.‌ خیلی از غربی‌ها سبک مذاکره ایرانی‌ها را با سبک معامله در بازار مقایسه می‌کنند که ویژگی اصلی آن چانه زنی مستمر و خستگی ناپذیر است.‌ خاطرم هست 7-8 ساله بودم که در ایام نوروز به مشهد می‌رفتیم؛ در آنجا علاوه بر زیارت، خرید هم می‌رفتیم. مادر مرحوم من خیلی زیاد چانه میزد. یکبار از او پرسیدم اگر فروشنده حداقل قیمت را بگوید، چه می‌گویید؟ پاسخ داد: می‌گویم 2 تایش را با همین رقم بده!

عراقچی در پاسخ به سوالی درباره مذاکرات غیر مستقیم علیرغم سختی‌های آن گفت: این سوال روز جامعه است؛ مذاکره غیرمستقیم اصلا چیز عجیب و غریبی نیست و در روابط بین‌الملل مسبوق به سابقه است. سابقه میانجیگری از همینجا می‌آید و بسیاری از کشورهایی که با هم مشکلات عمیق داشتند، از طریق یک میانجی مشکل خود را حل کردند. در حال حاضر، روسیه و اکران به واسطه آمریکا مذاکره غیرمستقیم می‌کنند. چند سال پیش اسرائیل و لبنان به واسطه آمریکا مذاکره کردند و حتی به توافق هم رسیدند

وی ادامه داد: البته مذاکرات غیرمستقیم مشکلات خاص خود را دارد. هم طول میکشد، هم باید مواضع خود را ابتدا به فرد دیگری بفهمانید و مطمئن بشوید که فهمیده است و .... علاوه بر این، سوءتفاهم‌ها در این روش از مذاکره زیاد است. انتخاب کشور واسط نیز سخت است و حتما او هم به دنبال اهداف خودش است. برای مثال ما به حسن نیت عمان اعتماد داریم، اما آنها هم دوست دارند در جهان به کشوری که طرفدار صلح است، شناخته شوند. با این حال، تاکید میکنم که احتمال رسیدن به توافق در مذاکرات غیرمستقیم وجود دارد؛ کمی زمانبر است اما شدنی است.

رییس دستگاه دیپلماسی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به اهمیت رسانه در مذاکرات اشاره کرد و گفت: فراموش نکنید مذاکره یک چیز است و روایتی که از آن منتقل می‌شود یک چیز دیگری است. به عبارت دیگر اینکه چه کسی به اهدافش رسیده یک چیز است و اینکه کدام طرف توانسته روایت پیروزی را منتشر کند، یک چیز است. هر دو طرف تلاش می‌کنند تا ستانده‌های خود را زیاد و داده‌های خود را کم نشان بدهند. به همین دلیل بعد از هر مذاکره یک جنگ روایت‌ها نیز شکل می‌گیرد و چه بسا که اگر کسی این جنگ روایت‌ها را ببازد، مذاکره را هم ببازد.

وی ادامه داد: البته امیدوارم در این مذاکرات طی هماهنگی بیشتر با رسانه‌ها بتوانیم مقابل این روایت هوشمند بایستیم. صحبت از میدان و دیپلماسی زیاد مطرح می‌شود اما من معتقدم در میدان دیپلماسی یک ضلع دیگر هم وجود دارد و آنهم رسانه است. البته منظورم این نیست که رسانه‌ها را با هم هماهنگ کرد چرا که آنان از کسی دستور نمی‌گیرند، بلکه منظور این است که آنها را در جریان بگذاریم.

عراقچی به مذاکرات اخیر اشاره کرد و گفت: آنچه که طرف های آمریکایی در رسانه‌ها میگویند با آن چیزی که پشت میز می‌گویند یکسان نیست. به هر حال یک جنگ رسانه‌ای هست که هر کس تلاش می‌کند آن را برنده شود. اکنون ما از آمریکا و واشنگتن مواضع ضد و نقیض زیاد می‌شنویم. حتی بعضی وقت‌ها در عرض یک روز دو سه جور روایت شنیده می‌شود. این اتفاق یا ناشی از عدم تمرکز در واشنگتن است یا اینکه یک سبک مذاکراتی است، اما سبک ما این طور نیست و سبک ما ایستادگی بر سر اصول و مبانی خودمان است. اصول بنیادی ما حفاظت از حقوق مردم به شمول غنی سازی است و هیچ کس نمی‌تواند این حق را بگیرد. ممکن است اعتماد سازی و شفاف سازی کنیم اما از حق‌مان ذره‌ای عبور نمی‌کنیم. هیچ تاسیسات غنی سازی ما جمع نخواهد شد. این موضع اصولی ماست و هم در رسانه‌ها گفته‌ایم و هم در پشت میز مذاکره. هدف ما از مذاکره غیر از تثبیت قدرت هسته‌ای ایران که از نظر ما تثبیت شده است، رفع تحریم‌هاست؛ ما مذاکره می‌کنیم که تحریم‌ها برداشته شود.

وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی درباره حضور اقتصادی آمریکا در ایران گفت: منعی برای حضور اقتصادی شرکت‌های آمریکایی در ایران نداریم و این منع را خود آمریکایی‌ها گذاشته‌اند. این که آمریکایی‌ها در صنعت نفت یا خودرو ما سرمایه گذاری کنند منعی ندارد و آنها خودشان منع گذاشتند. برای مثال خودشان در برجام گفتند که تحریم‌های اولیه که مربوط به حضور سرمایه‌گذاران آمریکایی است برداشته نمی‌شود و فقط ترحیم‌های ثانویه را برمی‌داریم.

مسعود پزشکیان صبح امروز پنجشنبه در ادامه برنامه‌های دومین روز از پنجمین سفر استانی دولت وفاق ملی، در دیدار با فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران استان کرمانشاه، با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای خدمت اظهار کرد: سالگرد آن عزیزان، به‌خصوص رئیس جمهور فقید، امام جمعه گرانقدر، وزیر امور خارجه و سایر همراهان آن حادثه تلخ را گرامی می‌داریم و از خداوند برای همه آنان رحمت واسعه مسئلت داریم.

رئیس جمهور با قدردانی از حضور فعالان اقتصادی و استفاده از دیدگاه‌های آنان تصریح کرد: از بیان مشکلات و پیشنهادات شما بهره بردیم و ان‌شاءالله در مواردی که از دست ما کاری ساخته باشد، حتماً اقدام خواهیم کرد.

پزشکیان با اشاره به شرایط دشوار پیش‌رو خاطرنشان کرد: مشکلاتی که امروز مطرح شد، بخشی از روندی است که کشور با آن روبرو شده است. رئیس جمهور آمریکا نیز دقیقاً بر همین مشکلات انگشت گذاشت و در حالی که خودشان عامل بسیاری از این چالش‌ها بوده‌اند، ادعای حل آن‌ها را دارند.

رئیس جمهور با اشاره به اقدامات دولت در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر گفت: یکی از موضوعاتی که مورد تأکید قرار دارد، تولید برق از منابع خورشیدی است. در حال ایجاد نزدیک به 30 هزار مگاوات ظرفیت تولید برق خورشیدی هستیم که تلاش داریم بخشی از آن را تا پایان امسال به شبکه وارد کنیم.

پزشکیان با انتقاد از مصرف بالای برق اظهار کرد: در گفت‌وگو با استاندار متوجه شدیم بسیاری از فضاهای اداری تا حد افراطی از روشنایی استفاده می‌کنند. اگر هر اتاق نیمی از لامپ‌های خود را خاموش کند، مشکل برق نخواهیم داشت. این در حالی است که ایران شش برابر اروپا برق مصرف می‌کند.

رئیس جمهور افزود: بخشی از مشکل به مصرف نادرست بازمی‌گردد و بخش دیگر نیز به تأمین برق مرتبط است. دولت با قدرت در حال حرکت به سوی توسعه تولید انرژی‌های پاک است و موانع موجود را یکی‌یکی پشت سر خواهد گذاشت.

پزشکیان ادامه داد: هم‌اکنون دولت به‌صورت مستقیم در حال کارسازی 7 هزار مگاوات برق خورشیدی است. تمامی وزارتخانه‌ها موظف شده‌اند که ظرف یک ماه آینده پنل‌های خورشیدی را نصب کنند. معاونت علمی ریاست جمهوری نیز مسئولیت اجرای این طرح را پذیرفته و قرار است پنل‌ها از منابع داخلی تأمین و نصب شود.

رئیس جمهور با اشاره به اقدامات وزارت نیرو در این زمینه تصریح کرد: ایجاد حدود 7 هزار مگاوات ظرفیت تولید برق خورشیدی توسط وزارت نیرو در حال پیگیری است که بخشی از تجهیزات در مسیر تأمین است، بخشی به کشور رسیده و بخش‌هایی نیز در حال نصب و راه‌اندازی هستند. همچنین شرکت‌های خصوصی نیز به‌صورت مستقل در حال نصب پنل‌های وارد شده هستند.

پزشکیان خاطرنشان کرد: در حوزه انرژی بادی نیز پیشرفت‌های خوبی حاصل شده است. در خراسان جنوبی ظرفیت تولید برق بادی تا 20 هزار مگاوات برآورد شده و در حال حاضر حدود 2 هزار مگاوات آن در حال اجرا و کارسازی است.

رئیس جمهور با اشاره به روند سریع حل مشکلات در کشور اظهار کرد: با سرعت در حال کار روی نارسایی‌ها و کمبودها هستیم. نباید کسی خواب ببیند که با این مشکلات، بتواند جمهوری اسلامی را ناتوان جلوه دهد. ایران سرزمین توانمندان، دانشمندان و نخبگانی است که در جای‌جای آن، برای حل مشکلات، توان و اراده وجود دارد.

پزشکیان با تأکید بر اینکه بسیاری از چالش‌ها در مسیر حل شدن است، افزود: برخی از خاموشی‌های اخیر ناشی از ناترازی برق بوده که ان‌شاءالله با برنامه‌ریزی‌های گسترده در حال رفع شدن است و به سرعت نیز کنترل خواهد شد.

رئیس جمهور در ادامه سخنان خود به موضوع پتروشیمی پرداخت و گفت: درباره پروژه پالایشگاه که آقای دکتر قائم‌پناه اشاره کردند، اکثر مراحل آن انجام شده است.

پزشکیان با بیان تجربه‌ای از دوران ریاست بر دانشگاه اظهار کرد: بارها تأکید کرده‌ام که بسیاری از کارها را می‌توان در سطح استان انجام داد، بدون آنکه نیاز به نگاه به تهران باشد. در ابتدای کارم به‌عنوان رئیس دانشگاه، تصور می‌کردم باید از مرکز بودجه بگیریم، اما پس از شش ماه دوندگی و وعده 40 میلیون تومان، حتی یک ریال هم پرداخت نشد.

رئیس جمهور ادامه داد: همان زمان به این باور رسیدم که اگر روزی مرکز کشور حمایت مالی نکند، نباید از تأمین نیازهای مردم باز بمانیم. آیا باید در نبود حمایت از تهران، مردم استان دچار بحران سلامت شوند؟ این‌گونه نگاه، ناشی از ضعف است. ما باید به توان داخلی خود تکیه کنیم.

پزشکیان تأکید کرد: زمانی که نگاهم را از تهران برداشتم و به مردم، اساتید، دانشگاهیان و سرمایه‌گذاران استان خود متکی شدم، موفق شدم هر آنچه اراده کردم در همان استان انجام دهم. با همان ظرفیت‌های بومی، کارهایی پیش رفت که تصور نمی‌کردند ممکن باشد.

رئیس جمهور با بیان اینکه وابستگی جناحی و حزبی ندارم، گفت: نه وابسته به قوم و خویش بوده‌ام، نه حزبی پشت من بوده. در دولت آقای خاتمی، علی‌رغم نداشتن وابستگی جناحی، به دلیل عملکردم در استان، وزیر شدم. باور نمی‌کردند کسی بدون تکیه به حزب یا جریان خاص بتواند به چنین جایگاهی برسد.

پزشکیان خطاب به حاضران گفت: امروز نیز شما می‌توانید همان مسیر را طی کنید. اگر به خودتان اعتماد کنید، کارهای بزرگی می‌توانید انجام دهید. ما نیز در دولت هر کمکی بتوانیم ارائه دهیم، انجام خواهیم داد. آقای دکتر قائم‌پناه را وزیر یا وکیل خود بدانید. اگر نیاز به حضور داشت، هر روز وقت خواهد گذاشت. آقای دکتر مصری نیز می‌توانند جلسات منظمی برای هماهنگی برگزار کنند. ما نیز در کنار شما خواهیم بود. فقط کافی است نگاه خود را از تهران بردارید و به ظرفیت درونی خود بنگرید.

رئیس جمهور با اشاره به ظرفیت‌های گسترده استان کرمانشاه اظهار کرد: آنچه امروز در اینجا مشاهده کردم، نشان‌دهنده پتانسیل بالای استان در حوزه‌های مختلف است؛ چه از نظر نیروی انسانی، چه موقعیت مرزی، چه ظرفیت‌های هوایی و چه در بخش معدن و منابع طبیعی.

پزشکیان با تاکید بر توانمندی‌های استان در عرصه تجارت و کارآفرینی گفت: می‌توانید با اتکا به همین ظرفیت‌ها، حرکت‌های بزرگ اقتصادی را آغاز کنید. اگر قرار است پایلوت کشاورزی شوید، چه مانعی بر سر راهتان هست؟ باید آغاز کنید. هیچ‌کس شما را متوقف نکرده است.

رئیس جمهور با اشاره به ابتکارهای صورت‌گرفته در حوزه محیط زیست خاطرنشان کرد: کاری که عنوان شد یکی از بانوان استان در زمینه محیط زیست انجام داده، می‌تواند به‌عنوان یک الگوی ملی مطرح شود. از این ایده‌ها باید بهره گرفت و آن‌ها را در سطح کشور توسعه داد.

پزشکیان تصریح کرد: اگر در ما اراده و عزم وجود داشته باشد، که هست و اگر به جای تکیه بر دیگران، به توانمندی‌های خودمان نگاه کنیم، بدون تردید قادر خواهیم بود مشکلات را حل کنیم.

رئیس جمهور در بخش دیگری از سخنان خود با انتقاد شدید از سیاست‌های دوگانه آمریکا اظهار کرد: ترامپ تصور می‌کند می‌تواند ما را تحریم کند، تهدید کند و سپس بنشیند و دم از حقوق بشر بزند؛ در حالی که همه جنایات منطقه زیر سر همین سیاست‌ها و همین افراد است.

پزشکیان با اشاره به جنایات رژیم صهیونیستی در غزه تصریح کرد: چه کسانی 60 هزار انسان را در غزه به خاک و خون کشیدند و زیر خروارها آوار مدفون کردند؟ آب، نان، دارو و غذا را بر مردم بی‌پناه غزه بسته‌اند، آن وقت همین‌ها مدعی حقوق بشر هستند.

رئیس جمهور ادامه داد: اگر در ایران برای یک فرد، به‌خاطر اشتباه ما یا حتی بدون اشتباه، مشکلی پیش بیاید، زمین و زمان را به هم می‌ریزند و فریاد می‌زنند که حقوق بشر زیر پا گذاشته شده؛ اما خودشان در برابر چشمان جهانیان دست به نسل‌کشی می‌زنند و با وقاحت از صلح و آرامش سخن می‌گویند.

پزشکیان تاکید کرد: شخصاً با ظلم به هیچ انسانی موافق نیستم، اما چطور می‌توان باور کرد که کسی که آشکارا بمب و موشک و سلاح تولید می‌کند و به آن افتخار می‌کند، مدعی امنیت و صلح باشد؟ با کدام منطق می‌گویند ما تهدید هستیم در حالی که خودشان برای کشتار انسان‌ها به شکل انبوه تسلیحات می‌سازند؟

رئیس جمهور با اشاره به تجارت جنگ‌افزارها توسط قدرت‌های جهانی گفت: این کشورها با فروش اسلحه و موشک به منطقه، جنگ‌افروزی می‌کنند. اگر جنگی در کار نباشد، بازار فروش آن‌ها از بین می‌رود. آن‌ها نیاز دارند تنش ایجاد کنند تا بتوانند تجهیزات نظامی خود را بفروشند.

پزشکیان با تأکید بر روابط صمیمانه جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه اظهار کرد: ما با همسایگان خود برادریم؛ از آذربایجان تا ترکمنستان، از بلوچستان تا دیگر مناطق مرزی، دو سوی مرز، مردمانی از یک ریشه و یک فرهنگ هستند. هیچ دلیلی ندارد که با هم درگیر شویم و دیگران از این اختلافات سود ببرند.

رئیس جمهور با اشاره به ظرفیت‌های همگرایی منطقه‌ای گفت: اگر بتوانیم مرزها را با همکاری یکدیگر باز کنیم و میان کشورهای اسلامی تجارت برقرار کنیم، یک بازار عظیم خواهیم داشت. امنیت و صلح را نیز خود ما می‌توانیم در این منطقه ایجاد کنیم. این منطقه متعلق به ماست، نه دیگران.

پزشکیان با اعلام آمادگی دولت برای تسهیل مسیر سرمایه‌گذاری خاطرنشان کرد: به حول و قوه الهی، با همراهی شما و استفاده از ظرفیت‌های قانونی و اجرایی، هر آنچه از دست دولت برآید برای باز کردن راه سرمایه‌گذاران انجام خواهیم داد. این فقط نظر من نیست، بلکه روسای دیگر قوا نیز با همین نگاه در جلسات هفتگی همراه هستند. آقای اژه‌ای، آقای قالیباف، همه مصمم به کمک هستند.

رئیس جمهور با تاکید بر ضرورت تدوین نقشه جامع توسعه کشور اظهار کرد: ما هنوز برای آب، خاک، منابع معدنی، روش‌های آبیاری و حتی نوع کشت، نقشه نداریم. هرکسی طبق سلیقه خود عمل می‌کند. این وضع باید اصلاح شود. هر استان باید بر اساس ظرفیت‌ها و اولویت‌های خود، یک نقشه توسعه دقیق داشته باشد.

پزشکیان با اشاره به چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران گفت: اگر قرار است بهتر از دیگران باشیم، باید نگاه بلند داشته باشیم. مقام معظم رهبری همواره بر این نگاه تأکید داشته‌اند. مشکل آنجاست که برخی اصلاً این چشم‌انداز را نمی‌بینند، وقتی افق را نبینی، به آن هم نخواهی رسید.

رئیس جمهور ادامه داد: کسی که در پی گوهر است، با کسی که دنبال لقمه نان است، تفاوت دارد. ما هر روز در نمازمان می‌گوییم «الله اکبر»، «ربی الأعلی»، «ربی العظیم»؛ خدای ما برترین است. چگونه ممکن است انسانی که خدای برتر را می‌پرستد، خود را پست و ناتوان بداند؟

پزشکیان با اشاره به آیات سوره شمس تصریح کرد: نگاهی که خداوند در این سوره به آفرینش دارد، از آسمان و زمین گرفته تا نفس انسان، همه نشانه آن است که انسان قدرت تزکیه، رشد و عظمت دارد. روح خدا در وجود انسان‌ها دمیده شده است، بنابراین هر یک از ما می‌توانیم به جایگاهی برسیم که حتی تصورش هم دشوار باشد.

رئیس جمهور افزود: نماز، فقط تشکر از خدا نیست، بلکه بیدارباشی است برای خود ما؛ تا یادمان نرود که بالاتریم، ارزشمندیم، و باید برای رسیدن به آن بلندای انسانی تلاش کنیم. اگر این نگاه در درون ما شکل بگیرد، آنچه را که ببینیم و بخواهیم، حتماً خواهیم ساخت.

پزشکیان تاکید کرد: خداوند ما را آفرید تا ببیند چه کسی بهترین عمل را انجام می‌دهد. ما برای رقابت در عرصه‌ی کار، خلاقیت، بهره‌وری و توانمندی آفریده شده‌ایم. این میدان رقابت، متعلق به ماست. باید پویایی، عزت، سربلندی و خلاقیت را از همین‌جا بسازیم.

رئیس جمهور خاطرنشان کرد: ایران را باید با همه ایرانیان ساخت، نه با یک جناح یا حزب. همه کسانی که در این سرزمین زندگی می‌کنند، باید و می‌توانند برای عزت و پیشرفت این کشور تلاش کنند. موانعی که بر سر راه توسعه وجود دارد را تا جایی که بتوانیم، از میان برخواهیم داشت.

پزشکیان با اشاره به نقش نخبگان و سرمایه‌های انسانی کشور اظهار کرد: به حول و قوه الهی، شما عزیزان نعمت این کشور، سرمایه این سرزمین و خلاقان جامعه هستید. نخبگانی که دیروز در دانشگاه با آنان دیدار داشتیم، همگی از چهره‌های برجسته علمی جهان بودند؛ برخی از آن‌ها جزو صد نفر یا هزار نفر نخست دنیا هستند. آیا با وجود چنین انسان‌هایی، سزاوار است که کشور در وضعیت کنونی باقی بماند؟

رئیس جمهور با تاکید بر ضرورت همبستگی برای حل مشکلات گفت: باید دست به دست هم دهیم و با وحدت و انسجام، به چشم‌اندازی که برای کشور ترسیم شده، برسیم. ما تلاش خود را خواهیم کرد و اقدامات عملی در جریان است.

پزشکیان با اشاره به برنامه‌ریزی دولت برای اصلاح الگوی مصرف انرژی خاطرنشان کرد: طرح‌هایی در دست تدوین است که براساس آن‌ها، گاز به‌تدریج از منازل خارج شده و مصرف صرفاً بر پایه برق باشد. هنوز به مرحله اجرا نرسیده‌ایم، اما نقشه‌ریزی‌ها در حال انجام است. نمی‌خواهیم قبل از اجرای کامل، وعده‌ای بدهیم که مردم آن را شعار تلقی کنند.

رئیس جمهور تاکید کرد: وقتی پروژه‌ها به نتیجه رسید و کلید آن زده شد و مردم از آن بهره‌مند شدند، آن‌گاه اعلام خواهیم کرد که چه کرده‌ایم. قول می‌دهم هیچ‌گاه وعده‌ای نداده‌ام که شعار باشد. حتی در انتخابات نیز حرفی نزدم که بعدها عمل نشود. امروز نیز همین مسیر را با جدیت دنبال می‌کنیم و ان‌شاءالله با قدرت آن را به سرانجام می‌رسانیم.

پزشکیان با صمیمیت خطاب به حاضران اظهار کرد: دست تک‌تک شما را می‌بوسم، دستانتان را با گرمی می‌فشارم، و اطمینان می‌دهم که هر کاری از دست ما برآید، با کمک و همدلی شما انجام خواهیم داد. با هم از بحران‌ها عبور خواهیم کرد.

رئیس جمهور مجدداً با اشاره به اظهارات اخیر رئیس جمهور آمریکا تصریح کرد: ترامپ خواب ببیند که ما با تهدید و فشار عقب‌نشینی کنیم. ما به‌دنبال صلح هستیم، نه جنگ. چه در داخل کشور و چه در روابط با همسایگان، همواره خواهان زندگی در آرامش و احترام متقابل بوده‌ایم.

پزشکیان با اشاره به روابط دوستانه با کشورهای منطقه گفت: با آذربایجان، روسیه، افغانستان، پاکستان، عراق، عربستان سعودی و سایر کشورهای اسلامی، هدف ما تعامل، همزیستی مسالمت‌آمیز و همکاری است. مگر ممکن است با کشوری که مهد پیامبر و امامان است، وارد دشمنی و جنگ شویم؟ دشمنان می‌خواهند میان ما تفرقه بیندازند، اما قبله‌ ما یکی است و ما برادرانه در کنار یکدیگر خواهیم ماند.

رئیس جمهور در ادامه افزود: ایجاد آرامش در منطقه هدف جمهوری اسلامی است و حتی اگر برخی به‌دنبال بی‌ثباتی باشند، ما راه دیگری را انتخاب کرده‌ایم.

پزشکیان در پایان این نشست، با قدردانی از همه فعالان اقتصادی و نخبگان حاضر اظهار کرد: ان‌شاءالله با کمک و همراهی شما، همه مشکلات را پشت سر خواهیم گذاشت. آقای دکتر قائم‌پناه نیز مأمور شده است که هر زمان شما خواستید، در خدمتتان باشد و مسائل را پیگیری کند. ایشان از همین خطه است و با تمام وجود در مسیر خدمت حضور دارد. امیدوارم بتوانیم با هم، طرحی نو دراندازیم و آینده‌ای روشن برای مردم عزیزمان رقم بزنیم.

پیش از آغاز سخنان رئیس جمهور در نشست با فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران استان کرمانشاه، چهار پروژه بزرگ صنعتی، زیربنایی و کشاورزی با حضور وزرای صمت، نیرو و جهادکشاورزی به‌صورت ویدئوکنفرانسی افتتاح شد و سه تفاهم‌نامه مهم اقتصادی نیز با هدف توسعه صنعتی و اشتغال‌زایی در استان به امضا رسید.

در نخستین افتتاح، کارخانه تولید ایمپلنت‌های زیستی شرکت «دانش بافت البرز» با مشارکت 40 درصدی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و 60 درصدی بخش خصوصی به بهره‌برداری رسید. این کارخانه با ظرفیت تولید سالانه صدها هزار ایمپلنت استخوانی، قلبی- عروقی و بافت نرم، نقش مؤثری در ارتقای نظام سلامت کشور ایفا خواهد کرد و با ایجاد اشتغال مستقیم برای 100 نفر، به یکی از صنایع نوپای دانش‌بنیان استان تبدیل می‌شود.

در ادامه، زیست پالایشگاه بیواتانول سوختی شرکت «گسترش سوخت سبز زاگرس» به‌عنوان نخستین زیست پالایشگاه کشور با سرمایه‌گذاری بیش از 6 هزار میلیارد تومان و مشارکت مردمی در شهرک صنعتی بیستون به بهره‌برداری رسید. این مجموعه با تولید روزانه 200 هزار لیتر بیواتانول و 66 هزار تن کنجاله دام، در کاهش مصرف سوخت فسیلی و حمایت از صنایع دامداری نقش مهمی خواهد داشت. این پروژه برای 230 نفر اشتغال‌زایی کرده است.

در بخش زیرساختی، پست 400 کیلوولت شهدای بازی‌دراز و توسعه خطوط انتقال برق در شهرستان سرپل ذهاب با سرمایه‌گذاری 1540 میلیارد تومان افتتاح شد. هدف این طرح، افزایش پایداری شبکه برق غرب کشور، تأمین برق پایدار برای طرح‌های گرمسیری، و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه حمل‌ونقل و صنعت است. همچنین فاز اول پروژه شبکه آبیاری و زهکشی سنگ‌تنگ حمام نیز با پوشش 2454 هکتاری اراضی کشاورزی و سرمایه‌گذاری 1327 میلیارد تومان به بهره‌برداری رسید.

در چهارمین افتتاح، فاز دوم بزرگ‌ترین باغ سایبان کشور در کرمانشاه با مساحت 40 هکتار، مجهز به سیستم هوشمند سنجش دما و رطوبت، آغاز به‌کار کرد. این باغ با تولید سالانه 2 هزار تن محصولات باغی، گامی مؤثر در راستای کاهش مصرف آب و توسعه کشاورزی صادرات‌محور استان است.

در کنار این پروژه‌ها، سه تفاهم‌نامه‌ مهم با حضور استاندار کرمانشاه و مدیران عامل بانک‌ها و شرکت‌های خصوصی در حوزه‌های مختلف به امضا رسید. تفاهم‌نامه نخست برای احداث کارخانه تولید لاستیک رادیال سنگین و سبک و تولید دوده صنعتی با ظرفیت‌های 60 هزار و 20 هزار تن بود که با مشارکت شرکت پتروباسکار کلهر، بانک صنعت و معدن و سازمان گسترش صنایع کشور به امضا رسید.

در ادامه، تفاهم‌نامه توسعه فاز دوم پتروشیمی بیستون میان بانک رفاه کارگران و هیئت‌مدیره این شرکت امضا شد. همچنین تفاهم‌نامه احداث سومین کارخانه قند استان نیز با حضور شرکت قند و شکر سالار باختر و بانک صادرات نهایی شد. مقرر شده است که مفاد این تفاهم‌نامه‌ها به صورت شفاف و مستمر در جلسات شورای برنامه‌ریزی استان پیگیری و هر شش ماه گزارش پیشرفت آن‌ها ارائه شود.

 این یادداشت، با تکیه بر سرفصل‌های تحلیلی، به واکاوی این سخنرانی مهم می‌پردازد؛ از پیام حضور میلیونی مردم تا شاخص‌های حکمرانی شهید رئیسی در منظومه فکری رهبرانقلاب، با الهام گرفتن از بیانات مقام معظم رهبری در مراسم سالگرد ارتحال امام خمینی(ره) در 14 خرداد 1403

پیام‌های حضور میلیونی مردم

رهبر معظم انقلاب ، حضور پرشور و میلیونی مردم در تشییع پیکر شهید رئیسی و همراهانش را حماسه‌ای کم‌نظیر خواندند که حامل چند پیام روشن بود:

نشانه پویایی ملت:
«ملت ایران پرانگیزه است، خسته‌نشو است، ایستاده است، زنده است.»

اعتماد عمومی به مسئولان خدمت‌گزار:
«مردم قدردان خدمتگزاران خودشان هستند.»

استمرار روح انقلاب اسلامی:
«مردم طرف‌دار شعارهای انقلابند؛ چون مرحوم رئیسی صریحاً شعارهای انقلاب را می‌داد، مظهر شعارهای انقلاب بود.»

 حضور مردم در مراسم تشییع  ، نشانه پایبندی مردم به اصالت‌های انقلاب است و مردم وقتی صداقت و اخلاص را در مسئول ببینند، به میدان می‌آیند؛ ولو با هزار گلایه.

شهید خدمت؛ الگویی برای مدیران آینده

رهبر انقلاب، آیت‌الله رئیسی را «مرد کار، مرد عمل، مرد خدمت، مرد صفا و صداقت» خواندند و تصریح کردند:

«در خدمتگزاری به کشور، یک نصاب تازه‌ای را به وجود آورد... نه با این حجم، نه با این کیفیت، نه با این صداقت، نه با این پرکاری و شب و روز نشناختن؛ یک نصاب جدیدی را آقای رئیسی در باب خدمتگزاری به ملت ایجاد کرد.»

شهید رئیسی در سخنان خود بارها تأکید کرده بود:

«ما برای انجام وظیفه آمده‌ایم، نه برای کسب قدرت... خدمت به مردم افتخار ماست.»

رهبر انقلاب، این رویکرد را نمونه‌ای موفق از مدیر انقلابی معرفی کردند؛ مدیریتی مردمی، پرتلاش، اخلاقی و متمرکز بر نتایج.

مرزبندی صریح با دشمنان و کرامت در برخورد با منتقدان

یکی از ویژگی‌های برجسته شهید رئیسی که مورد تأکید رهبری قرار گرفت، جمع میان اقتدار در برابر دشمن و ادب در برابر منتقد بود:

«در مقابل دشمنان، صریح صحبت می‌کرد، مرزبندیِ صریح داشت؛ به لبخند دشمن اعتماد نمی‌کرد... اما به کسانی که به خود او بدی کرده بودند، با کرامت برخورد می‌کرد؛ پاسخ تند، زشت، عصبی نمی‌داد.»

این خصیصه بارها در دوران ریاست جمهوری‌اش آشکار شد؛ از حضور شجاعانه در مجامع بین‌المللی گرفته تا مواجهه متین و آرام با تخریب‌های داخلی.

میدان سیاست خارجی و ارتقای جایگاه ایران

رهبر معظم انقلاب در سخنان خود بر نقش فعال شهید رئیسی در سیاست خارجی تأکید کردند:

«این‌همه تحرک خارجی و سفر خارجی آثار ارزشمند و بابرکتی برای کشور داشت... ایران را در چشم رجال سیاسی دنیا بزرگ‌تر و برجسته‌تر کرد.»

برخی از دستاوردهای مهم در این زمینه که تحلیل‌گران به آن اشاره دارند:

عضویت ایران در بریکس و شانگهای؛

تقویت روابط با کشورهای همسایه و منطقه؛

پیگیری دیپلماسی متوازن با شرق و غرب؛

تمرکز بر دیپلماسی اقتصادی.

به گفته شهید رئیسی در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل:

«ما اهل تعامل با جهانیم، اما هرگز عزت و منافع ملت ایران را معامله نمی‌کنیم.»

آرامش کشور پس از فقدان رئیس‌جمهور

حضرت آیت الله خامنه ای ، با اشاره به مدیریت بحران پس از حادثه تلخ سقوط بالگرد، بر بلوغ نظام جمهوری اسلامی در حفظ ثبات کشور تأکید کردند:

«کشور با [وجود] از دست دادن رئیس‌جمهور توانست آرامش و امنیت خود را به‌طور کامل حفظ کند.»

این ثبات، هم نتیجه ساختار مستحکم قانونی کشور و هم اعتماد عمومی به رهبری نظام بود؛ اعتماد و آرامشی که مردم با حضور خود آن را تثبیت کردند.

 شهادتی که مایه برکت شد

سخنان رهبر انقلاب، نه فقط شرح فقدانی تلخ، بلکه تبیین الگویی الهام‌بخش از حکمرانی اسلامی بود. الگویی که مؤلفه‌هایی چون:

خدمت بی‌وقفه و بی‌منت؛

مردم‌باوری عمیق و واقعی؛

مرزبندی صریح با دشمن و رفتار کریمانه با مخالف؛

تلاش برای عزتمندی ایران در عرصه جهانی؛

را به‌صورت مجسم در آیت‌الله رئیسی نمایان کرد.

رهبر انقلاب در پایان با نگاهی امیدوارانه فرمودند:

«خداوند متعال از این فقدان، مایه برکت خواهد ساخت... باید الهام گرفت.»

اکنون وظیفه ماست که شهادت را مبدأیی برای بیداری، اصلاح، و بازگشت به معیارهای اصیل انقلاب بدانیم. آیت‌الله رئیسی رفت، اما مسیر او در حافظه مردم و تاریخ انقلاب زنده ماند.

ظهور امام مهدی علیه السلام شرایط و نشانه هایی دارد که از آنها به عنوان زمینه‌ها (شرایط) ظهور و علائم آن یاد می‌شود. تفاوت این دو آن است که زمینه‌ها در تحقق ظهور تأثیر واقعی دارند، به گونه‌ای که با فراهم شدن آنها ظهور امام اتفاق می‌افتد و بدون آنها ظهور نخواهد بود، ولی علائم در وقوع ظهور نقشی ندارند، بلکه تنها نشانه هایی هستند که به وسیله آنها می‌توان به اصل ظهور و یا نزدیک شدن آن پی برد.

با توجه به تفاوت یاد شده به خوبی می‌توان دریافت که زمینه‌ها و شرایط نسبت به علائم و نشانه‌ها از اهمیت بیشتری برخوردارند؛ بنابراین لازم است که بیش از آنکه به دنبال علائم باشیم به زمینه‌ها توجه کنیم و در حد توان خود در تحقق آنها بکوشیم. به همین جهت ما ابتدا زمینه‌ها و شرایط ظهور را توضیح می‌دهیم.

زمینه‌های ظهور

هر پدیده‌ای در جهان با فراهم آمدن شرایط و زمینه‌های آن به وجود می‌آید و بدون تحقق زمینه‌ها، امکان وجود برای هیچ موجودی نخواهد بود. هر زمینی قابلیت پرورش دانه را ندارد و هر آب و هوایی مناسب با رشد هر گیاه و نباتی نیست. وقتی کشاورز می‌تواند انتظار برداشت خوب از زمین داشته باشد که شرایط لازم برای به دست آمدن محصول را تهیه کرده باشد.

بر این اساس هر انقلاب و رویداد اجتماعی نیز به زمینه‌ها و شرایط آن بستگی دارد. قیام و انقلاب جهانی امام مهدی علیهم السلام که بزرگترین حرکت جهانی است نیز پیرو همین اصل است و بدون تحقق زمینه‌ها و شرایط آن به وقوع نخواهد پیوست.

مقصود از این سخن آن است که تصور نشود امر قیام و حکومت امام مهدی علیه السلام از روابط حاکم بر جهان آفرینش مستثنی است و حرکت اصلاحی آن بزرگوار از راه معجزه و بدون اسباب و عوامل عادی به سرانجام می‌رسد، بلکه بر اساس تعالیم قرآن و پیشوایان معصوم علیه السلام، سنّت الهی بر این قرار گرفته که امور عالم از مجرای طبیعی و علل و اسباب عادی انجام گیرد.

امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند:

«أَبَی اَللَّهُ أَنْ یُجْرِیَ اَلْأَشْیَاءَ إِلاَّ بِأَسْبَابٍ.» (کافی، ج ۱، ص ۱۸۳)

خداوند امتناع دارد از اینکه امور را جز از راه اسباب (آن) فراهم آورد.

البته سخن فوق بدین معنی نیست که در قیام بزرگ مهدوی، امدادهای غیبی و آسمانی وجود نخواهد داشت، بلکه مقصود آن است که در کنار امدادهای الهی، زمینه‌ها و عوامل و شرایط عادی نیز باید فراهم شود.

مهمترین زمینه‌های قیام و انقلاب جهانی امام مهدی علیه السلام چهار چیز است که هر یک را جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم:

الف. طرح و برنامه

روشن است که هر قیام و حرکت اصلاحی به دو برنامه نیاز دارد:

۱. برنامه‌ای جامع برای مبارزه با ناهنجاری‌های موجود از طریق سازماندهی نیروها.

۲. قانونی کامل و متناسب با همه نیازهای جامعه که ضامن تمام حقوق فردی و اجتماعی در یک نظام عادلانه حکومتی باشد و حرکت رو به رشد اجتماع را برای رسیدن به وضعیت آرمانی، ترسیم کند.

تعالیم قرآن کریم و سنّت معصومین علیهم السلام که همان اسلام ناب است به عنوان بهترین قانون و برنامه در اختیار امام عصر علیه‌السلام است و آن حضرت بر اساس این منشور جاوید الهی عمل خواهد کرد. کتابی که آیات آن توسط خداوند بزرگ که آگاه به تمام زوایای حیات آدمی و نیازهای مادی و معنوی اوست نازل گشته است؛ بنابراین انقلاب جهانی او از نظر برنامه و قانون حکومتی، دارای پشتوانه‌ای بی نظیر است و با هیچ حرکت و جنبش اصلاحی دیگری قابل مقایسه نیست. شاهد این ادّعا آن است که جهان امروز پس از تجربه قوانین بشری به ضعف و سستی آنها اقرار و اعتراف کرده است و به تدریج آماده پذیرش قوانین آسمانی می‌گردد.

ب: رهبری

در همه قیام ها، نیاز به رهبر از ابتدایی ترین ضرورت‌های قیام شمرده می‌شود و هر چه قیام وسیع‌تر و دارای اهداف بلندتری باشد، نیاز به رهبری توانا و متناسب با آن اهداف، بیشتر احساس می‌شود.

در مسیر مبارزه جهانی با ظلم و ستم و حاکمیت عدالت و مساوات در کره زمین، وجود رهبری آگاه و توانا و دلسوز که از مدیریتی صحیح و قاطع برخوردار باشد، رکن اصلی و اساسی انقلاب است. حضرت مهدی علیه السلام که عصاره انبیاء و اولیاء است به عنوان رهبرِ قیامِ بزرگ، زنده و حاضر است. او تنها رهبری است که به دلیل ارتباط با عالَم غیب، به همه هستی و روابط موجود در آن آگاهی کامل دارد و داناترین انسانهای زمان خویش است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمود:

«أَلَا إِنَّهُ وَارِثُ کُلِّ عِلْمٍ وَ الْمُحِیطُ بِکُلِّ فَهْمٍ.» (خطبه غدیر)

آگاه باشید! او (مهدی) وارث تمامی دانش‌هاست و به همه علوم تسلط و احاطه دارد.

ج. یاران

یکی دیگر از زمینه‌ها و شرایط لازم برای تحقق ظهور، وجود یاورانی شایسته و لایق برای پشتیبانی از قیام و انجام کارهای حکومت جهانی است. بدیهی است وقتی انقلابی جهانی به وسیله رهبری آسمانی روی می‌دهد، یاورانی متناسب با آن می‌خواهد و اینگونه نیست که هر کس ادّعای یاوری کند بتواند در آن میدان حضور یابد.

د: آمادگی عمومی

در مقاطع مختلف تاریخِ امامان معصوم علیهم السلام، این حقیقت مشاهده می‌شود که مردم آمادگی لازم برای استفاده بهتر از حضور امام را نداشتند. آنان در زمان‌های گوناگون فیض محضر معصوم را قدر ندانستند و از زمزم جاری هدایت های او آنچنان که بایسته بود بهره نبردند. خداوند متعال آخرین حجّت حق را پنهان کرد تا هر زمان که آمادگی عمومی برای پذیرش او فراهم شد ظاهر شود و همگان را از سرچشمه معارف الهی سیراب سازد.

بنابراین وجود آمادگی از شرایط بسیار مهم برای ظهور مصلح موعود است و به وسیله آن حرکت اصلاحی آن حضرت به نتیجه مطلوب خواهد رسید. امر ظهور زمانی رخ خواهد داد که همگی از عمق جان، خواهان عدالتِ اجتماعی، امنیتِ اخلاقی و روانی، و رشد و شکوفایی معنوی باشند.

بدیهی است که شوق درک حضور امام، زمانی به اوج می‌رسد که بشریت با تجربه کردن دولت‌ها و نظام‌های مختلف بشری به این حقیقت برسد که تنها نجات دهنده عالم از فساد و تباهی، خلیفه و جانشین خدا در زمین حضرت مهدی علیه السلام است و یگانه برنامه‌ای که حیات پاک و طیبه را برای انسان‌ها به ارمغان می‌آورد، قوانین الهی است؛ بنابراین با همه وجود، نیاز به امام را درک می‌کنند و به دنبال این درک، برای فراهم شدن زمینه‌های ظهور او تلاش می‌کنند و موانع را از سر راه او بر می‌دارند و در این زمان است که فرج و گشایش فرا می‌رسد.

حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم در روایتی می فرمایند:

«... حَتَّی لاَ یَجِدُ اَلرَّجُلُ مَلْجَأً یَلْجَأُ إِلَیْهِ مِنَ اَلظُّلْمِ، فَیَبْعَثُ اَللَّهُ رَجُلاً مِنْ عِتْرَتِی... .» (اثبات الهدی، ج ۵، ص ۲۴۴)

[زمانی می رسد] که انسان مؤمن هیچ پناهگاهی نمی ‌یابد که از شرّ ظلم به آن پناه برد؛ پس [در آن زمان]، خداوند مردی از خاندان مرا بر می ‌انگیزد.