مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «محبت و بندگی خدا در سایه اطلاعت از اهل بیت علیهم السلام» پرداختند که متن آن بدین شرح است:

زیربنای بندگی خدا محبت است. هرچه در عالم هستی داریم، ریشه‌اش در محبت، انس، و علاقه به خداست. حتی زیر بنای خوف و رجا نیز بر اساس محبت و غضب است. محبت از معرفت نشأت می‌گیرد؛ مثلاً چون من حضرت عزرائیل را نمی‌شناسم، ترسی از او ندارم، اما اگر او را بشناسم، ترس خواهم داشت.

محبت و عمل صالح؛ کلید محبت الهی

قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَٰنُ وُدًّا»؛ یعنی کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام می‌دهند، خداوند رحمان محبت فراوانی به آنان می‌دهد.

کسانی که به مبدأ و معاد ایمان دارند، حتی اگر این ایمان را به طور اجمالی و فطری پذیرفته باشند، به این باور می‌رسند که خالقی دارند که آنها را می‌آفریند و می‌میراند. این اعتقاد، یک عمل قلبی است.

سپس در قرآن آمده است که کسانی که عمل صالح انجام می‌دهند یعنی با اعضا و جوارح خود به عمل نیکو پرداخته و واجبات را انجام داده و محرمات را ترک می‌کنند، خداوند چنین بنده‌ای را بسیار دوست می‌دارد.

واژه «وُد» در لغت به معنای محبت فراوان است؛ یعنی خداوند چنین بنده‌ای را به شدت دوست دارد و از علم و سایر صفات خود به او می‌دهد.

تعجبی ندارد که پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله فرمودند: «مَن کانَ لله کان اللهُ له»، همچنین فرمودند: «مَنْ أَخْلَصَ لِلّهِ أَرْبَعِینَ صَباحًا ظَهَرَتْ یَنَابِیعُ الْحِکْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَی لِسَانِهِ».

یعنی هر کس چهل روز گناه نکند، خداوند چشمه‌های حکمت را از قلبش به زبانش جاری می‌کند، به‌گونه‌ای که مستجاب‌الدعوه می‌شود، مانند سلمان فارسی که هر چه پیامبر می‌فرمود، عمل می‌کرد.

توسل به اهل بیت(ع)؛ راهی برای افزایش محبت

حال، ما کمی از معرفت به خدا و حقیقت‌های دینی برخورداریم و مقداری هم خوف و رجا داریم، اما سوال اینجاست که چگونه می‌توانیم محبت خود را افزایش دهیم؟ راهش این است که به خانه اهل بیت علیهم‌السلام برویم.

در زیارت جامعه کبیره آمده است: «مَنْ أَرَادَ اللّهَ بَدَأَ بِکُمْ»، یعنی هر کسی که می‌خواهد به سوی خدا برود، باید از اهل بیت آغاز کند.

خدایی که اهل بیت معرفی کرده‌اند، باید مورد پذیرش قرار گیرد تا به سعادت رسید.

امام باقر علیه‌السلام نیز فرمودند: «بِنا عُرِفَ اللّه»، یعنی خدا از طریق ما شناخته می‌شود؛ خدایی که دیگر ادیان مانند یهود و نصاری معرفی کرده‌اند، خدا نیست، بلکه مخلوق است.

این عبارت «بنا» که مقدم بر «عرف» آمده است، نشان می‌دهد که تنها از طریق اهل بیت می‌توان به سوی خدا رفت، زیرا آنها هستند که خدا را به درستی شناخته‌اند.

توبه واقعی و آغاز مسیر جدید

در برخی روایات آمده است که بعثت پیامبر صلی‌الله علیه و آله در برخی عوالم چهل و چهار هزار سال طول کشید و در تمامی آن عوالم، او معرِّف خدا بود.

در واقع، تمام حقیقت‌ها در محبت است و محبت از توسل به اهل بیت علیهم‌السلام و اطاعت از اوامر و نواهی خداوند نشأت می‌گیرد و به تدریج بیشتر می‌شود.

اگر تاکنون راه درست را نرفته‌ایم، باید دو رکعت نماز بخوانیم و توبه واقعی کنیم.

اگر توبه واقعی باشد، خداوند گناهان را می‌بخشد و پرونده جدیدی برای ما می‌گشاید. او شیاطین را از ما دور می‌کند و اگر بیشتر تلاش کنیم، گناهان با عمل صالح جبران می‌شود تا در قیامت به خاطر خالی بودن پرونده شرمنده نشویم. سزاوار است که با چنین خدایی دوست باشیم.

اهل بیت علیهم السلام؛ وجه‌الله و واسطه شناخت خدا

در اصول کافی از معصوم علیه‌السلام نقل است که اگر خدا می‌خواست خودش را بی‌واسطه معرفی کند، این کار را می‌کرد؛ اما اهل بیت را به‌عنوان واسطه معرفی کرد، چون آنها صورت خدا هستند و وجه‌الله محسوب می‌شوند.

در آیه شریفه «کُلُّ مَن عَلَیها فَان وَ یبقی وَجْهُ رَبِّک ذوالجَلاَلِ وَالإکْرَامِ»، آمده است که همه چیز از بین می‌رود و تنها وجه خدا باقی می‌ماند.

«وجه» در این آیه به معنای «صورت» است، زیرا هر کسی با صورتش شناخته می‌شود. البته خداوند جسم ندارد، بلکه وجه به معنای معرف است.

هر کسی که خدا را می‌خواهد بشناسد، باید اهل بیت را بشناسد؛ چرا که آنها وجه‌الله هستند. به‌ویژه در شب‌های مبارک، هر چه می‌خواهید، از اهل بیت بخواهید.

در پی سقوط حکومت بشار اسد و روی کار آمدن «هیئت تحریرالشام»، رهبر این گروه متعهد شده است که جناح‌های مسلح موجود را منحل کرده و این افراد را در یک «ارتش ملی» تازه تشکیل شده تحت نظارت یک وزارت دفاع متحد ادغام کند. با این حال نگرانی‌هایی در مورد هسته تشکیل‌دهنده این ارتش وجود دارد.

 «احمد الشرع» رهبر هیئت تحریرالشام که معمولا با لقب جنگی خود موسوم به «ابومحمد الجولانی» شناخته می‌شود، از چشم‌انداز سوریه پس از اسد پرده‌برداری کرده است. در پی روی کار آمدن این گروه با فروپاشی نظام بشار اسد، جولانی متعهد شده است که جناح‌های مسلح موجود را منحل کرده و این افراد را در یک ارتش ملی تازه تشکیل شده تحت نظارت یک وزارت دفاع متحد ادغام کند.

او تأکید کرد که این تجدید ساختار، اقتدار نظامی را متمرکز می‌کند، حاکمیت قانون را اجرا می‌کند و تضمین می‌کند که تسلیحات صرفا در دست دولت باقی بماند.

جولانی این گذار را به عنوان تغییری از طرز فکر «اپوزیسیون» به «حکومت» بیان و تصریح کرد: «ما باید ذهنیت دولت را اتخاذ کنیم، نه ذهنیت اپوزیسیون.» او همچنین متعهد شده است که بقایای دستگاه امنیتی نظام قبلی را از بین ببرد و این نشان‌دهنده یک گسست قاطع با گذشته اقتدارگرایانه سوریه و تعهد به بازسازی نهادهای آن است.

«احمد شراوی» تحلیلگر بنیاد «دفاع از دموکراسی‌ها» با این مقدمه می‌نویسد که اکنون سؤال مهم این است که چه کسی هسته اصلی این ارتش ملی جدید را تشکیل خواهد داد؟

در طول ۱۳ سال جنگ داخلی سوریه، صدها جناح شبه‌نظامی ظهور کردند که هر کدام مخالف بشار اسد بودند، اما در ایدئولوژی، چشم‌انداز آینده سوریه، وفاداری‌های خارجی و ترکیب قومی و مذهبی به شدت با یکدیگر تفاوت داشتند. با وجود این تفاوت‌ها، هدف مشترک این جناح‌ها برکناری نظام اسد بود، البته از طریق روش‌ها و استراتژی‌های مختلف.

 

 

در مراحل اولیه درگیری، «جنبش افسران آزاد» در سال ۲۰۱۱ شکل گرفت که توسط سربازان فراری از ارتش اسد تأسیس شد. این جنبش بعدا در «ارتش آزاد سوریه» (FSA)، ائتلافی از گروه‌های رادیکال سکولار و اسلام‌گرا ادغام شد. در کنار ارتش آزاد، جناح‌های افراطی ایدئولوژیک‌تر از جمله «جبهه النصره» (یکی از شاخه‌های القاعده) و «احرار الشام» یک جناح اسلام‌گرا با نفوذ قابل توجهی، برجسته شدند.

«نیروهای سوریه دموکراتیک» (قسد) هم با تشکیل یک اتحاد چند قومیتی و مذهبی به شهرت رسیدند. این گروه تحت سلطه گروه‌های کُردی مانند «یگان‌های مدافع خلق» (ی‌پ‌گ) و یگان‌های مدافع زنان (ی‌پ‌ژ)، وابسته به «حزب اتحاد دموکراتیک کُرد» (پ‌ی‌د)، شاخه سوری «حزب کارگران کردستان» (پ‌ک‌ک) است.

با تداوم جنگ، جناح‌های دیگری ظاهر شدند که اغلب از گروه‌های قبلی منشعب ‌شده یا با آنها همسو می‌شدند. این‌ها شامل «تیپ‌های ترکمن سوریه» نماینده اقلیت ترکمن سوریه بود و «ارتش آزاد سوریه» تحت حمایت ترکیه، ائتلافی از مبارزان عرب و ترکمن که از سال ۲۰۱۷ توسط ترکیه حمایت می‌شود و بعدا به‌عنوان «ارتش ملی سوریه» سازماندهی مجدد شد.

 در جنوب سوریه، «ارتش آزاد سوریه» تحت حمایت ایالات متحده ظهور کرد که عمدتا در منطقه «التنف» فعالیت می‌کرد و به‌عنوان نیروی مخالف دوفاکتو در آن منطقه فعالیت می‌کرد.

آخرین حمله مخالفان مسلح که با تسلط سراسری و فروپاشی حکومت بشار اسد به اوج خود رسید، ظهور «اتاق عملیات جنوب» را نشان داد. این ائتلاف گروه‌های مسلحی را گرد هم می‌آورد که از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ فعال بوده‌اند. بسیاری از آنها قبلا در روند آشتی با میانجیگری روسیه در سال ۲۰۱۸ شرکت کرده بودند.

از جمله مؤلفه‌های اصلی آن، «تیپ ۸» که قبلا به‌عنوان «جوانان نیروهای سنت» شناخته می‌شد و «کمیته مرکزی» هستند، که هر دو آنها در طول درگیری، بارها بیعت‌های خود را تغییر داده‌اند.

 

 

وظیفه متحد کردن این گروه‌های نامتجانس در یک ارتش ملی منسجم و حرفه‌ای، با موانع بزرگی روبرو است. فراتر از آشتی دادن و حل‌وفصل اختلافات ایدئولوژیک، قومی و سیاسی، این امر مستلزم از بین بردن وفاداری عمیق به حامیان خارجی و حل و فصل نارضایتی‌های محلی است.

هر ارتش متحد همچنین باید با میراث مدل‌های حاکمیتی رقابتی که توسط جناح‌های مختلف در سرزمین‌های مربوطه ایجاد شده‌اند، که هر یک ساختار اداری و سلسله مراتب نظامی خاص خود را دارند، مقابله کند. بدون پرداختن به این شکاف‌های اساسی و تقویت چشم‌اندازی مشترک برای آینده سوریه، تلاش‌ها برای ایجاد یک نیروی متحد در معرض خطر تداوم چندپارگی است که این درگیری را تعریف کرده است.

چالش مهم دیگر، در حضور قابل‌توجه جنگجویان خارجی غیر سوری در صفوف هیئت تحریرالشام نهفته است. برای رسیدگی به سرنوشت این افراد نیاز به یک سیاست قاطع است، زیرا مردم سوریه به طور فزاینده‌ای نسبت به خارجی‌ها بی‌تحمل شده‌اند.

در حالی که هیئت تحریرالشام بعید است استراتژی بشار اسد برای استفاده از نیروهای خارجی برای حفظ اقتدار خود را تکرار کند، حضور چنین گروه‌هایی در صفوف آن نگرانی‌های جدی در مورد نقش آینده آنها در دوران پس از اسد ایجاد می‌کند. گزارش‌ها حاکی از آن است که جولانی آماده اعطای تابعیت سوری به نیروهای خارجی است که بیش از پنج سال در این کشور اقامت داشته‌اند و این موضوع را پیچیده‌تر می‌کند.

یک سوال مهم بی پاسخ مانده است؛ آیا جولانی صدها هزار سرباز حکومت اسد را در ارتش ملی مورد نظر خود خواهد گنجاند یا اینکه این افراد از شرکت در آن منع خواهند شد؟

برای چندین دهه، خدمت سربازی در سوریه اجباری بود و «ارتش عربی سوریه» به شدت توسط سربازان وظیفه حمایت می‌شد. ارتش عربی سوریه توسط «نیروهای دفاع ملی» که گروهی متشکل از علوی‌ها، شیعیان، مسیحیان و دروزی‌هاست، در سال ۲۰۱۲ ایجاد و تقویت شد. نیروهای دفاع ملی به‌عنوان ستون فقرات پیاده‌نظام ارتش سوریه خدمت کرد، اما در درجه اول به نظام اسد وفادار بود تا هر هدف ملی.

از ۱۵ دسامبر، هیئت تحریرالشام روند خلع سلاح سربازان و اعضای سابق ارتش عربی سوریه (نیروهای مسلح سوریه) را آغاز کرده است و به آنها از بابت خدمت در زمان اسد، عفو می‌دهد. با این حال، گزارش‌های اولیه حاکی از آن است که این خلع سلاح سربازان وظیفه ارتش سوریه را هدف قرار می‌دهد؛ افرادی که تحت تهدید به زندان مجبور به خدمت شدند. این سربازان وظیفه، که به‌عنوان شرکت کنندگان ناخواسته در جنگ اسد تلقی می‌شدند، به طور بالقوه می‌توانند در یک چارچوب نظامی یکپارچه ادغام شوند که با اعلامیه‌های قبلی جولانی در مورد مصالحه همسو باشد.

 

 

چالش بزرگ‌تر راجع به افسران بلندپایه ارتش سوریه و نیروهای دفاع ملی است که بعید به نظر می‌رسد به دلیل تفاوت‌های ایدئولوژیکی و فرقه‌ای به نیروهای تحریرالشام بپیوندند. جهت‌گیری اسلامی هیئت تحریرالشام، تحت سلطه جناح‌های سنی، شکاف را بیشتر می‌کند، زیرا این افسران و نیروهای مذکور عمدتا از جوامع اقلیت وفادار تاریخی به نظام اسد هستند.

در حالی که جولانی بر تمایل خود برای آشتی با کسانی که سلاح‌های خود را تسلیم می‌کنند تأکید کرده است، او همچنین موضع قاطع خود را مبنی بر «مشارکت اعضای ارتش سوریه در جنایات علیه مردم» سوریه حفظ کرده است.

برای سیاستگذاران ایالات متحده، باید به مرحله بعدی روند انتقالی سوریه، به‌ویژه در مورد ادغام یک ارتش متحد، توجه دقیق شود.

«احمد شراوی» تحلیلگر بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها معتقد است: «در حالی که هیئت تحریرالشام همچنان به‌عنوان یک سازمان «تروریستی» خارجی شناخته می‌شود و علی‌رغم گزارش‌هایی که حاکی از آن است که ایالات متحده ممکن است تحت شرایط خاص آن را از فهرست مذکور خارج کند، بسیار مهم است که در مورد سایر گروه‌های «تروریستی» فعال در سوریه که ممکن است در ارتش جدید گنجانده شوند، هوشیار باشیم. علاوه بر این، تحلیلگران باید به گروه‌هایی که در حال حاضر در فهرست تحریم‌های آمریکا نیستند، اما به دلیل وفاداری خارجی‌شان تهدید هستند، مانند گروه‌هایی که با روسیه مرتبط هستند، توجه کنند.»

یکی از نگرانی‌های اخیر، نشستی است که جولانی با نمایندگان ارتش ملی سوریه تحت حمایت ترکیه در ۱۶ دسامبر برگزار کرد که شامل «محمدحسین الجاسم» معروف به «ابوامشه» هم بود. ابوامشه در سال ۲۰۲۲ توسط وزارت خزانه داری آمریکا به دلیل دخالت مستقیمش در نقض حقوق بشر، از جمله آواره کردن اجباری ساکنان کُرد از عفرین، تصرف اموال آنها و دست داشتن در آدم‌ربایی و اخاذی از غیرنظامیان محلی تحریم شد.

یحیی سریع سخنگوی نیروهای مسلح یمن لحظاتی پیش بیانیه مهمی را درباره عملیات نظامی منحصر به فرد این نیروها قرائت کرد.

متن این بیانیه به این شرح  است:

ما حمله آمریکا و انگلیس به کشورمان را با هدف قرار دادن  ناو هواپیمابر یو اس اس هری ترومن و برخی از ناوشکنهای متعلق به آنها ناکام گذاشتیم.

ناوهواپیما و تعدادی از ناوشکن های آمریکایی و انگلیسی را همزمان با آغاز حمله خصمانه آنها به کشورمان در شب گذشته هدف قرار دادیم.

نیروهای مسلح یمن یک عملیات منحصر به فرد با استفاده از هشت موشک بالدار و 17 پهپاد به یاری خداوند انجام دادند.

این عملیات به سرنگونی یک فروند جنگنده اف 18 آمریکایی هنگام تلاش ناوشکنهای آمریکایی برای مقابله با پهپادها و موشکهای یمنی انجامید.

بیشتر جنگنده های دشمن، حریم هوایی یمن را ترک و به آبهای بین المللی در دریای سرخ پرواز کردند تا از ناوهواپیمابر هنگام هدف قرار گرفتن آن دفاع کنند.

ناوهواپیمابر یو اس اس هری ترومن پس از آنکه هدف قرار گرفت، از مکان استقرار خود به سمت شمال دریای سرخ حرکت کرد.

عقب نشینی ناوهواپیمابر آمریکا پس از آن صورت گرفت که بارها هدف حملات یگان موشکی، نیروی دریایی و یگان پهپادی یمن قرار گرفت.

ما بر موفقیت خود در مقابله با تجاوز آمریکایی  انگلیسی و شکست آن به یاری خداوند تاکید می کنیم.

بار دیگر بر آمادگی خود برای مقابله با هرگونه حماقت آمریکایی انگلیسی اسرائیلی در برهه  آتی تاکید می کنیم.

به دشمنان اسرائیلی و آمریکایی خود درباره تجاوز به یمن هشدار داده و از حق کامل خود برای دفاع از کشورمان استفاده خواهیم کرد.

بر  ادامه پشتیبانی خود از مردم فلسطین تا توقف تجاوزات دشمن به نوار  غزه و پایان محاصره آن تاکید می کنیم.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در خجسته سالروز میلاد سیّده زنان دو عالم حضرت صدیقه کبری(س)، در دیدار هزاران نفر از مداحان و شاعران اهل بیت(ع) و قشرهای مختلف مردم، حضرت فاطمه زهرا(س) را الگوی کامل همه بشریت برای «قیام در راه حق، ایستادگی، شجاعت، صراحت و قوت منطق و استدلال» خواندند و با اشاره به تلاش دشمنان برای هراس‌افکنی، اختلاف‌افکنی و یأس‌افکنی در جامعه، تأکید کردند: خاصیت پیروان شیطان، گزافه‌گویی و دروغ‌پردازی است و چاره آن، جهاد تبیین و بیان حقایق و ارائه منطق قابل قبول.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین با اشاره به محقق نشدن هیچیک از اهداف رژیم صهیونیستی برای نابود کردن حماس و حزب‌الله، گفتند: ملت‌های شرافتمند منطقه، به فضل الهی رژیم منحوس را ریشه‌کن می‌کنند و فردایی بهتر را برای منطقه رقم خواهند زد.
رهبر انقلاب اسلامی با بیان نکاتی درباره مسائل منطقه از جمله مسئله سوریه، گفتند: یک گروه اغتشاشگر با کمک، نقشه و برنامه‌ریزی دولتهای خارجی توانست از از ضعفهای درونی سوریه استفاده کند و این کشور را به هرج و مرج بکشاند.
ایشان با اشاره به سخنان چندی قبل خود مبنی بر برنامه دوگانه آمریکا برای کشورهای منطقه یعنی «مسلط کردن یک حکومت فردیِ مستبدِ سازشگر با سلطه» و اگر ممکن نبود، «ایجاد اغتشاش و هرج و مرج در آن کشور»، افزودند: برنامه آنها در سوریه به ایجاد اغتشاش و هرج و مرج منتهی شد و اکنون آمریکا، رژیم صهیونیستی و همراهان آنها با احساس پیروزی، همچون اصحاب شیطان دچار گزافه‌گویی و حرف مفت زدن شده‌اند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، سخنان یک مقام آمریکایی را با مضمونِ پنهانِ «کمک و حمایت از هر کسی که در ایران اغتشاش کند»، نمونه‌ای از گزافه‌گویی‌های دشمنان دانستند و افزودند:‌ احمق‌ها گویا بوی کباب شنیده‌اند اما ملت ایران هر کسی که مزدوری آمریکا را در این زمینه قبول کند، زیر گام‌های خود لگدمال خواهد کرد.
ایشان در بیان نکته‌ای دیگر ناظر به تحولات منطقه، با اشاره به تظاهر عنصر صهیونی به پیروزی و رجزخوانی و گزافه‌گویی، گفتند: بدبخت‌ها، شما کجا پیروز شدید؟ آیا این پیروزی است که چهل و چند هزار زن و کودک را با بمب کشتید اما نتوانستید حتی یکی از اهداف اعلامی خود در ابتدای جنگ را محقق کنید؟ آیا حماس را نابود و اسرای خود را در غزه آزاد کردید؟ آیا با وجود به شهادت رساندن شخصیتی عظیم همچون سیدحسن نصرالله، توانستید حزب‌الله لبنان را از بین ببرید؟
رهبر انقلاب، مقاومت در منطقه اعم از حزب‌الله، حماس و جهاد اسلامی را زنده و بالنده خواندند و خطاب به صهیونیست‌ها گفتند: بنابراین شما پیروز نیستید بلکه شکست خورده‌اید.
ایشان پیشروی صیهونیستها در خاک سوریه و اشغال مناطقی از آن را ناشی از نبود مانع و مقاومت حتی یک سرباز در مقابل آنها خواندند و گفتند: این حرکتِ بدون مانع،‌ پیروزی نیست البته بدون تردید جوانان غیور و شجاع سوری شما را از آنجا بیرون خواهند کرد.
نکته سوم حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره تحولات منطقه، ناظر به جنگ روانی و تبلیغاتی علیه ایران با ادعای از دست دادن نیروهای نیابتی در منطقه بود.
ایشان با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی‌ نیروی نیابتی ندارد، گفتند: یمن، حزب‌الله، حماس و جهاد می‌جنگند چون با ایمان هستند و عقیده و قدرت ایمان، آنها را به میدان مقاومت آورده است، نه اینکه نیابتی از سمت ما داشته باشند.
رهبر انقلاب با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی اگر هم روزی بخواهد اقدامی کند احتیاجی به نیروی نیابتی ندارد، افزودند:‌ مردان مؤمن و شرافتمند در یمن، عراق، لبنان، فلسطین و ان‌شاءالله در آینده نزدیک در سوریه، در حال مبارزه با ظلم و جنایت و رژیم منحوس و تحمیلی صهیونیستی هستند، جمهوری اسلامی نیز مبارزه می‌کند و به خواست پروردگار این رژیم را از منطقه ازاله خواهیم کرد.
ایشان این سخنان را نه یک بیان سیاسی بلکه حقایقی ملموس و تجربه‌شده خواندند و با اشاره به سربرآوردن مجموعه قوی و پولادین و شرافتمندِ حزب‌الله از دل اغتشاشات و جنگ‌های داخلی دهه ۶۰ لبنان خاطرنشان کردند: از دل آن تهدیدها و ناامنی‌ها، فرصت بزرگی همچون حزب‌الله لبنان سربرآورد و اتفاقاتی همچون شهادت بزرگان آن همچون سیدعباس موسوی نیز نه تنها آن را ضعیف نکرد بلکه قوی‌تر کرد و امروز و فردای مقاومت نیز همین‌گونه خواهد بود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ایجاد فرصتها از دل تهدیدها را در گرو هوشیاری، احساس مسئولیت و عمل به وظایف دانستند و با تأکید بر اینکه فردای منطقه از امروز آن بهتر خواهد بود، گفتند: پیش‌بینی می‌کنیم مجموعه‌ای قوی و شرافتمند در سوریه نیز سربرآورد چرا که امروز جوانان سوری چیزی برای از دست دادن ندارند و مدرسه، دانشگاه، خانه و خیابان آنها ناامن است بنابراین باید با قوت اراده در مقابل طراحان و مجریان ناامنی بایستند و بر آنها فائق آیند.
ایشان همچنین در بخش نخست سخنانشان در تبیین شخصیت بانوی دو عالم، افزودند: سراسر زندگی آن حضرت بویژه مدت کوتاه حیاتشان پس از رحلت پیامبر(ص)، تبیین مستمر حقایق و مبانی محکم دین بود و این، الگو و قله‌ای است که اگرچه نمی‌توان به آن رسید اما باید مدام به سمت آن حرکت کرد.
رهبر انقلاب اسلامی در بیان معانی حدیثی از پیامبر خاتم مبنی بر اینکه «محبت و دوستی حضرت فاطمه(س) صد جا بدرد انسان می‌خورد که آسانترین آن هنگام مرگ و در قبر است»، افزودند: معنای آسان این حدیث، فواید بی‌شماری است که دوستی و ارادت به حضرت صدیقه کبری(س) به همراه می‌آورد اما معنای سخت حدیث آن است که اگر انسان کارهایی کند که محبت آن حضرت به او جلب شود، صد جا فایده و ثمره بی‌نظیر دارد.
ایشان الگو قرار دادن خصوصیات حضرت فاطمه(س) را، راه جلب محبت آن شخصیت یگانه خواندند و گفتند: یکی از مهمترین این خصوصیات، تبیین مستمر حقایق است که مداحی در حقیقت ادامه آن جهاد تبیین است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به حدیث دیگری از رسول اکرم که «مؤمن گاهی با جان یا شمشیر و گاهی با زبان جهاد می‌کند»، گفتند: جهاد زبان گاهی اهمیت و تأثیرش از جهاد با جان نیز بیشتر است. 
ایشان مداحان را جهادگرانِ با زبان دانستند و افزودند: مداحی یک رسانه تمام‌عیار و یک هنر ترکیبی است که ابعاد آن در شکل و محتوا، لفظ و معنا، شعر و آهنگ و صدا، مدیریت جمعیت و چهره به چهره شدن با مردم، نمود پیدا می‌کند.
رهبر انقلاب تبیین مسائل روز را نیازی حقیقی دانستند و با اشاره به برنامه‌ریزی پنهان و آشکار و هزینه کردن دشمن برای شبهه‌افکنی و تحریف حقایق، گفتند: مداحان از جمله کسانی هستند که می‌توانند با «جهاد تبیین، آگاهی‌بخشی، امیدآفرینی و تحرک‌آفرینی»، پاسخ مناسب و مؤثر به دشمن دهند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سه‌گانه «هراس‌افکنی، اختلاف‌افکنی و یأس‌آفرینی» را مثلث اهداف ضداسلامی-ضدایرانی دشمن دانستند و گفتند: حیله و کار اصلی شیطان، ایجاد ترس و هراس است و اصحاب ادب و شعر و تفکر باید با منطق دلنشین، «شجاعت و آگاهی و ایستادگی» را به مردم منتقل کنند.
در ابتدای این دیدار، ۸ نفر از مادحان و شاعرانِ اقصی‌نقاط کشور، به مدیحه‌سرایی و ذکر فضائل اهل بیت عصمت و طهارت(ع) پرداختند. همچنین حاضران با سرودخوانی دسته‌جمعی، مقام حضرت صدیقه طاهره(س) را ارج نهادند.

شرکت‌کنندگان در اجلاس اقتصادی گروه هشت کشور اسلامی در حال توسعه در قاهره با حضور ایران با صدور بیانیه‌ای بر افزایش ۵۰۰ میلیارد دلاری تجارت خارجی کشورهای عضو تا سال ۲۰۳۰ تاکید کردند.

نقشه راه 10 ساله گروه اجرا می‌شود

تاکید بر تقویت همکاری‌های اقتصادی بین کشورهای جنوب

گام‌های عملی برای تحقق منافع مشترک برداشته می‌شود

بیستم جمادی الثانی مصادف است با ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) دختر گران‌قدر پیامبر (ص)، دختری که برای پدرشان کوثر به معنای خیر کثیر بود. در عظمت این بانوی بی‌مانند همین بس که سوره کوثر در شان ایشان نازل شد و دیگر اینکه پیامبر (ص) تسبیحاتی از سوی پروردگار به دخترشان هدیه دادند که به تسبیحات حضرت زهرا (س) معروف و مشهور است.

واقعه ولادت حضرت زهرا (س) از کرامتی خاص خداوند است که تنها به رسول گرامی اسلام اعطا شد. شرح ولادت ایشان در کتاب‌های اهل تشیع و اهل سنت به تواتر روایت شده است که در ادامه چند روایت از کتاب بحارالانوار، در خصوص ولادت حضرت زهرا (س) را در ادامه می‌خوانید:

حضرت زهرا (س) نور اهل آسمان

شیخ صدوق در کتاب امالی با چند واسطه از مفضل بن عمر نقل می‌کند که گفت: به امام صادق (ع) گفتم: ولادت فاطمه زهرا (س) چگونه بود؟
فرمود: موقعی که پیامبر اکرم (ص) با خدیجه کبری (س) ازدواج کرد، زنان مکه از آن بانو کناره‌گیری کردند، نزد او نمی‌رفتند و بر او سلام نمی‌کردند، هیچ زنی را اجازه نمی‌دادند نزد آن بانو مشرف شود. این موضوع باعث ناراحتی خدیجه کبری (س) شد، غم و اندوه وی برای پیامبر اکرم (ص) بود که مبادا آن حضرت را آسیبی برسد.

هنگامی که خدیجه (س) به حضرت زهرا (س) باردار شد، فاطمه اطهر (س) در رحم مادر با ایشان گفتگو و او را امر به صبر می‌کرد. حضرت خدیجه کبری (س) این موضوع را از پیامبر (ص) پنهان می‌داشت تا اینکه یک روز پیامبر خدا (ص)، نزد حضرت خدیجه کبری (س) آمد و شنید که آن بانو با کسی سخن می‌گوید.

پیامبر (ص) فرمود:‌ای خدیجه (س) با که سخن می‌گویی؟!

حضرت خدیجه (س) گفت: این طفلی که در رحم من است با من سخن می‌گوید و مونس من است.

پیامبر خدا (ص) فرمود: آری این جبرئیل است که به من بشارت می‌دهد و می‌گوید این فرزند دختر من است، این فرزند نسلیست طیب و طاهر و مبارک. خدای توانا نسل مرا از این دختر برقرار و پایدار خواهد کرد. به زودی امامان را از این دختر به وجود می‌آورد و آنان را پس از اینکه وحی پروردگار قطع شود در زمین خلیفه خویشتن قرار خواهد داد.

حضرت خدیجه کبری (س) دائماً در همین حال بود تا اینکه موقع وضع حمل وی فرا رسید، در این موقع حضرت خدیجه (س) نزد زنان قریش و بنی هاشم فرستاد که بیایید و مرا درباره وضع حمل یاری کنند. اما آنها به او پاسخ رد دادند و در جواب گفتند: چون تو سخن ما را نپذیرفتی و با محمد (ص) که شخصی فقیر و یتیم بود ازدواج کردی؛ لذا ما نزد تو نخواهیم آمد و متصدی هیچ گونه امر تو نخواهیم شد.

حضرت خدیجه کبری (س) از شنیدن این جواب غمگین شدد. در همان حالی که وی اندوهناک بود ناگاه چهار زن گندم‌گون و بلند بالا که مثل زنان بنی هاشم بودند نزد او حاضر شدند هنگامی که حضرت خدیجه کبری (س) آنان را دید گریان شد. یکی از آنان گفت:‌ای خدیجه (س)! محزون مباش، زیرا ما فرستادگان خداییم، ما خواهران تو هستیم، من ساره‌ام، این بانو آسیه بنت مزاحم است که در بهشت رفیق تو خواهد بود. این بانو، مریم دختر عمران (س) و آن بانوی دیگر: کلثوم خواهر موسی بن عمران (ع) است. خداوند ما را فرستاده تا متصدی امر وضع حمل تو باشیم.

یکی از آن زنان طرف راست و دیگری سمت چپ، سومی آنها مقابل حضرت خدیجه (س) و چهارمی پشت سر ایشان نشستند و حضرت خدیجه (س) حضرت فاطمه (س) را در حالی که پاک و پاکیزه بود به دنیا آورد.

آنگاه تعداد ده نفر از حورالعین نزد حضرت خدیجه کبری (س) آمدند که با هر کدام یک تشت و ابریق بهشتی بود، ابریق‌ها پر از آب کوثر بودند، آن زنی که در مقابل حضرت خدیجه کبری (س) بود ابریق‌ها را گرفت و حضرت فاطمه زهرا (س) را با آب کوثر شستشو داد، بعداً دو حوله که از شیر سفیدتر و از مشک و عنبر خوشبوتر بودند بیرون آورد و یکی از آنها را به بدن مبارک حضرت زهرا (س) پیچید و دیگری را برای آن حضرت مقنعه قرار داد، سپس آن زن از حضرت زهرا (س) خواست که سخن بگوید، زهرای اطهر (س) زبان به شهادتین گشود.

آنگاه بر آن زنان سلام کرده و هر یک را با اسامی خود نام برد، آنان برای آن نوزاد مقدس خندان شده و به یکدیگر بشارت دادند، اهل آسمان هم راجع به ولادت حضرت زهرا (س) به یکدیگر بشارت می‌دادند. در آسمان نور درخشنده‌ای پیدا شد که ملائکه قبل از آن نظیر آن را ندیده بودند.

آن زنان به حضرت خدیجه کبری گفتند: این مولود پاک و پاکیزه را که مبارک است بگیر. خود این نوزاد و نسل وی با برکت خواهند بود.

مشتاق بوی بهشت

شیخ صدوق در کتاب امالی و کتاب عیون اخبارالرضا (ع) با چند واسطه از حضرت رضا (ع) از پیامبر خدا (ص) روایت می‌کند که فرمود: فاطمه حوریه‌ای است که به شکل انسان است، هر زمان که من مشتاق بوی بهشت می‌شوم دخترم فاطمه را می‌بویم.

تسبیح و تهلیل طعام حضرت زهرا (س) قبل از خلقت

شیخ صدوق در کتاب معانی‌الاخبار با چند واسطه از امام صادق (ع) از پدران بزرگوارش از پیامبر اسلام (ص) نقل می‌کند که فرمود: نور فاطمه (س) قبل از اینکه زمین و آسمان خلق شوند آفریده شد.

بعضی از مردم گفتند: یا رسول الله (ص) پس فاطمه (س) از جنس بشر نیست؟

فرمودند: فاطمه (س) حوریه انسیه‌ای است.

گفتند: یا رسول الله (ص) چگونه می‌شود که زهرا (س) حوریه و انسیه باشد؟

فرمودند: خدای توانا قبل از خلقت حضرت آدم (ع) و ارواح خلائق، حضرت فاطمه اطهر (س) را از نور خود آفرید، سپس آدم (ع) را خلق کرد و فاطمه (س) را.

گفته شد: یا رسول الله فاطمه (س) در آن وقت کجا بود؟

فرمود: نور او در میان یک حقه در زیر ساق عرش جای داشت.

گفتند:‌ای رسول خدا (ص) طعام وی چه بود؟

فرمود: تسبیح و تقدیس و تهلیل و حمد خدا بود.

زندگانی حضرت زهرا (سلام الله علیها) (ترجمه جلد ۴۳ بحارالانوار)

راوی نقل می‌کند که از امام موسی کاظم علیه‌السلام درباره انتظار سؤال کردم. در پاسخ، حضرت فرمودند: شما باید امتحان شوید و سپس این آیه شریفه را تلاوت کردند: «أَحَسِبَ ٱلنَّاسُ أَن یُتۡرَکُوٓاْ أَن یَقُولُوٓاْ ءَامَنَّا وَهُمۡ لَا یُفۡتَنُونَ».

* امتحانات ایمان و آزمون‌های الهی

حضرت با تأکید فرمودند: «تو گمان می‌کنی که ایمان آوردن کافی است؟ خیر! باید آزمایش شوید».

همه را امتحان می‌کنند و هر کس را به شیوه‌ای خاص می‌آزمایند. دو نوع امتحان وجود دارد: یک امتحان فردی و یک امتحان جمعی.

ایشان ادامه دادند: «اگر تحولاتی که در جهان رخ داده از علائم ظهور باشد، پس منتظر امتحان باشید. از خداوند متعال درخواست کنید که ایمان مستقر و پایدار به شما عنایت کند، نه ایمانی عاریتی مانند کسانی که در صدر اسلام ولایت را رها کردند».

حضرت کاظم علیه‌السلام در ادامه فرمودند: آن‌قدر امتحانات زیاد و سخت خواهند بود که بیش از شش هزار روایت در این زمینه موجود است. مؤمنین را به طلا تشبیه می‌کنند؛ زمانی که می‌خواهند ناخالصی‌های طلا را بگیرند، آن را در حرارت بالا قرار می‌دهند تا طلا آب شود و ناخالصی‌ها مشخص و جدا شوند.

همانند این فرآیند، مؤمنین نیز باید با بلا و گرفتاری خالص شوند.

*روایت تمثیلی از ارزش طلا

در روایتی تمثیلی آمده است که روزی فلزات کنار هم جمع شدند و گفتند: «ما همگی از یک سنگ استخراج می‌شویم، پس چرا باید طلا از همه گران‌قیمت‌تر باشد و ما کم‌ارزش باشیم»؟

چند نماینده از میان آنها انتخاب شدند تا نزد طلا روند. طلا در پاسخ گفت: «آتش‌های سوزان و فشارهای زیادی را تحمل کرده‌ام که هیچ‌یک از شما تحمل نکرده‌اید تا به این درجه رسیده‌ام. هر کس به درجه‌ای رسیده، امتحانش را پس داده است و با خوشی و راحتی نمی‌توان به مقامی رسید».

حضرت تأکید کردند: اگر به امید خدا ظهور حضرت نزدیک باشد، باید آماده بلاهای مختلف باشیم.

برخی روایات بیان می‌کنند که از هر هفت نفر، تنها دو نفر باقی می‌مانند؛ یعنی دو سوم جمعیت از بین می‌روند و شاید منظور این است که از دین خارج می‌شوند.

* علائم عامه و خاصه ظهور

علائم ظهور به دو قسم تقسیم می‌شوند: علائم عامه و علائم خاصه. یکی از علائم عامه، سستی مردم در دین است.

در این زمانه، با کوچک‌ترین فشاری، برخی منکر همه چیز می‌شوند. برای سستی در دین، بیست علامت ذکر شده است:

بدعت در دین که بیست علامت دارد

غفلت از حق که هشت نشانه دارد

امر به معروف که منتفی می‌شود و بیست علامت دارد

وضع مردم در طاعت خدا که بیست و چهار علامت دارد

حال مؤمنین که سی و دو نشانه دارد

مساجد که یک علامت دارد (مساجد دیگر مانند مساجدی که اهل بیت آباد کردند نیستند)

پنجاه و یک رقم مسجد در آخرالزمان

پنجاه و هفت طایفه‌ای که ادعای عمل به قرآن می‌کنند

وضعیت قاریان قرآن

کسب مردم که سی و پنج علامت دارد

ظهور فواحش که بیست و دو علامت دارد

موسیقی و غنا که ده علامت دارد

این علائم جهانی هستند و مختص مؤمنین نیستند. پس از این علائم، نوبت به علائم خاصه می‌رسد که قطعی هستند.

* ضرورت یاران مخلص برای قیام

در روایتی دیگر، شخصی محضر امام صادق علیه‌السلام رسید و گفت: یا بن رسول الله، چرا نشسته‌اید؟

بنی‌امیه ظلم کردند و بنی‌عباس هم ظلم می‌کنند. پس چرا قیام نمی‌کنید؟، اگر امیرالمؤمنین علیه‌السلام این همه ناصر و یاور داشت، قیام می‌کرد.

حضرت فرمودند: من چند یار دارم؟

آن شخص گفت: صد هزار، بلکه دویست هزار، بلکه نصف دنیا.

حضرت فرمودند: بنشین.

سپس فرمودند: می‌خواهم به فلان مزرعه بروم، می‌آیی؟

آن شخص گفت: بله.

حضرت به غلام خود دستور دادند تا مرکب را بیاورند، سوار شدند و با هم به راه افتادند؛ رسیدند به کسی که بره می‌چراند.

حضرت به آن مرد فرمودند: این بره‌ها چند عدد هستند؟

مرد پاسخ داد: هفده عدد.

حضرت فرمودند: «به خدا قسم، اگر به همین تعداد یاور مخلص داشتم، قیام می‌کردم».

در جواب باید بگویم که از همان دوران کودکی این مسئله باید شروع شود؛ البته از لحاظ مبانی دینی ما، تربیت باید قبل از تولد شروع شود.

وقتی بچه به دنیا می‌آید، تربیت به صورت رسمی آغاز گردد.

در حال حاضر پژوهش‌ها نشانگر این هستند که بچه‌هایی که تازه به دنیا می‌آیند، دارای احساس هستند و به شدت احساسات را درک می‌کنند و قبلا این مسئله اثبات نشده بود. بنابراین بچه هایی که در سال‌های اول زندگی نیازهایشان برآورده شود، شخصیت سالم‌تری خواهند داشت و حس دلبستگی بهتری نسبت به خانواده، جامعه و محیط در او شکل خواهد گرفت.

چیزی که بسیار حائز اهمیت است این است که باید همین روند فضای امن و محبت‌آمیز در خانواده حاکم باشد.

اصل و اساس تربیت در خانواده شکل می‌گیرد و خانواده باید نیازهای بچه را تأمین کند و نهایتا نیازهای اصلی در سال های اول، فیزیکی و زیستی هستند؛ مثل گریه بچه ها به هنگام گرسنگی و یا نیاز به خواب که در همان لحظه باید برطرف شوند.

در اثر برطرف شدن نیاز بچه، احساس امنیت و آرامش برای بچه منتقل می‌شود و این همان شکل‌گیری پایه تربیت سالم شخصیت فرزند است.

زمانی که شخصیت بچه به صورت سالم شکل می‌گیرد، بقیه موارد تربیتی به راحتی در بچه پیاده خواهد شد؛ همانند پی ساختمان که وقتی خوب شکل می‌گیرد، به راحتی بقیه موارد و مصالح ساختمانی شکل خواهد گرفت.

در صورت عدم شکل‌گیری درست پایه شخصیتی فرزند، هر مناسکی که بعدا بر روی او پیاده شود، به تربیت درست و سالم منجر نخواهد شد.

امام سجاد علیه‌السلام در دعای مکارم الاخلاق از خدا می‌خواهد: «وَ أَتَضَرَّعُ إِلَیکَ عِنْدَ الْمَسْکِنَهِ»، خدایا توفیق ده تا در وقت درماندگی به تو متوسل شوم. پیام این دعا این است که در مشکلات و بلایا باید به خدا پناه ببریم.

* اعتماد به خدا، تنها راه حل مشکلات

در اصول کافی محمد بن علوان نقل می‌کند که با جمعی مسافر بودیم و یکی از همراهان گفت: خرجی سفرم تمام شده است. دیگری پرسید: امیدت به کیست؟

پاسخ داد: یکی از دوستانم که نزدیک است. آن شخص گفت: والله مشکلت حل نخواهد شد. سپس توضیح داد که امام صادق علیه‌السلام فرمودند: خداوند می‌فرماید، به عزت و جلالم سوگند، کسی که در رفع مشکلات به غیر من امید ببندد، امیدش را قطع می‌کنم و او را خوار می‌سازم.

کلید حل مشکلات نزد من است و چه کسی بوده که به من پناه آورده و ناامید بازگشته است؟

* توسل به خدا از طریق اهل بیت (ع)

ملجأ و پناهگاه ما باید خدا باشد، اما از طریق اهل بیت علیهم‌السلام. در زیارت جامعه کبیره آمده است: «مَنْ أَرَادَ اللَّهَ بَدَأَ بِکُمْ».

این یعنی، کسی که می‌خواهد به خدا برسد، باید از طریق ولایت به سوی او برود. خداوند که این همه نعمت به ما داده، قبل از اینکه ما او را بشناسیم، ما را دوست داشته است.

قرآن می‌فرماید: «یُحِبُّهُم وَ یُحِبّونَهُ». پس از خدا بخواهید و دعا کنید؛ او دوست دارد بندگانش از او طلب کنند و در دعا اصرار ورزند.

* اهمیت دعا و راز اجابت آن

اگر حاجتی از خدا طلب کردید و برآورده نشد، ناامید نشوید. امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: «اِنَّ اللّه َ عزّوَجَلَّ یُحِبُّ أَنْ یُسْأَلَ وَ یُطْلَبَ ما عِنْدَهُ».

حتی بعد از نمازها دعا کنید، زیرا اثر دعا پس از نماز سریع‌تر از تجارت و کارهای دیگر است. اما شرط اجابت دعا این است که با خدا نجنگیم؛ گناه کردن، جنگ با خداست.

* نماز و ذکر، کلید برآورده شدن حاجات

در روایتی از ابوحمزه ثمالی آمده است که امام باقر علیه‌السلام فرمودند: اگر حاجتی داری، در خانه خود دو رکعت نماز بخوان و بعد از آن هفتاد بار بگو:

«یا أَبْصَرَ النّاظِرینَ، وَ یا أَسْمَعَ السّامِعینَ، وَ یا أَسْرَعَ الْحاسِبینَ، وَ یا أَرْحَمَ الرّاحِمینَ»، سپس حاجتت را بخواه تا مستجاب شود.

* تنها امید به خدا، رمز موفقیت

محمد بن عجلان نقل می‌کند که زمانی در مدینه به خاطر ورشکستگی طلبکاران مرا محاصره کردند. در خانه مخفی شدم تا اینکه تصمیم گرفتم نزد حاکم مدینه بروم.

در مسیر، محمد بن عبدالله، نوه امام باقر علیه‌السلام مرا دید و پرسید: امیدت به چه کسی است؟ گفتم: به حاکم.

او گفت: عمویم امام صادق علیه‌السلام فرموده که خداوند هر کس امیدش به غیر او باشد، امیدش را ناامید خواهد کرد.

* قسم به خون مظلوم برای اجابت دعا

از این روایات نتیجه می‌گیریم که برای رفع حاجات باید به خدا توکل کنیم، دو رکعت نماز بخوانیم، ذکر مخصوص را بگوییم و اول و آخر دعا صلوات بفرستیم.

همچنین، خدا را قسم بدهیم: «أللهمَّ بِدَمِ المَظلوم اقضِ حاجَتی». مراد از مظلوم برخی، حضرت علی‌اصغر و برخی دیگر، حضرت محسن علیه‌السلام را ذکر کرده‌اند.

توسل به خداوند از طریق اهل بیت علیهم‌السلام، کلید موفقیت در زندگی و رفع مشکلات است. دعا، نماز و توبه واقعی، درهای رحمت خدا را به روی ما می‌گشایند.

به یاد داشته باشیم که خداوند از ما خواسته است تنها به او امید ببندیم و هیچگاه از رحمتش ناامید نشویم.

یکی از سوالات پیرامون حضرت ولی عصر (عج) این است که «امام زمان(عج)، چند سال حکومت می‌کند؟» که در این مطلب به انتشار پاسخ آن خواهیم پرداخت:

مدت زمان حکومت امام زمان(ع) مشخص نیست؛ اما در برخی روایات مربوط به این موضوع، زمان‌های مشخصی برای آن ذکر شده است:

- ۷ سال.[۱]

- ۸، ۹، ۱۰ سال.[۲]

- ۱۹ سال.[۳]

- ۲۰ سال.[۴]

- ۴۰ سال.[۵]

- ۳۰۹ سال.[۶] (مقدار توقف اصحاب کهف در غار) ذکر شده است.

عدد ۷ سال، هم در منابع روائی اهل‌سنت[۷] و هم در منابع شیعه بیشترین روایات را دارد ولی در اکثر موارد هر سال آن را مساوی با ۱۰ سال ذکر نموده است به معنی هفتاد سال (۷=۷۰).

در توجیه و جمع میان این اختلاف اعداد، نظرات مختلفی ارائه شده است:

- صاحب کتاب «الشیعه و الرجعه» روایات هفت سال مساوی با ۷۰ سال را بخاطر کثرت روایات آن ترجیح داده است.[۸]

- بعضی مثل سید صدرالدین صدر زمان حکومت حضرت را در هفت سال منحصر نموده است و این را از ویژگی‌های حکومتی حضرت دانسته که در مدت اندک جهان را پر از عدل و داد می‌کند که از کس دیگری ساخته نمی‌باشد.[۹]

- علامه مجلسی، برخی از این روایات را ناظر به آغاز شکل‌گیری قیام، برخی را مربوط به پیاده شدن اوائل حکومت حضرت دانسته است و برخی از روایات مثل ۳۰۹ سال را مربوط به دوران نهائی حاکمیت و استقرار نظام حضرت حمل نموده است.[۱۰] از جمله کسانی که این نظر را پذیرفته‌اند آیت‌الله مکارم در کتاب «مهدی انقلابی بزرگ» است.[۱۱]

منابع

1. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، مطبعه الاسلامیه، ۱۳۸۴ش، ج۵۲، ص۲۹۱.
2. ↑ طبسی، محمدرضا، الشیعه و الرجعه، مطبعه الآداب النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۲۲۴.
3. ↑ الغیبه نعمانی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، مطبعه الصدوق، بی‌تا، ص۳۳۲.
4. ↑ العمده، ابن الطریق. قم، تحقیق و نشر مؤسسه النشر الاسلامی، (جامعه مدرسین)، طبع اول، ۱۴۰۷ق، ص۴۳۹.
5. ↑ عقد الدرر، ص۲۴۰، به نقل از جهان بعد از ظهور، محمد خادمی شیرازی، چاپ دوم، مؤسسه الغدیر، ص۱۷۴.
6. ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰.
7. ↑ سنن ابن ابی‌داوود، بیروت، دار ابن حزم، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۳۰۷.
8. ↑ الشیعه و الرجعه، ج۱، ص۲۲۵.
9. ↑ صدر، سید صدرالدین، المهدی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۹، ص۲۳۹.
10. ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰.
11. ↑ مهدی انقلابی بزرگ، ص۳۱۴.