پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم:

رَجَبٌ شَهرُ اللّه ِ الأصَبُّ یَصُبُّ اللّه ُ فِیهِ الرَّحمَةَ عَلی عِبادِهِ

رجب ماه بارش رحمت الهی است. خداوند در این ماه رحمت خود را بر بندگانش فرو می ریزد.

عیون اخبارالرضا (علیه السلام)، ج ۲، ص ۷۱

از حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل شده که فرمودند: إِنَّ اللهَ تَعَالَی نَصَبَ فِی السَّمَاءِ السَّابِعَهِ مَلَکاً یُقَالُ لَهُ الدَّاعِی فَإِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَجَبٍ یُنَادِی [نادی] ذَلِکَ الْمَلَکُ کُلَّ لَیْلَهٍ مِنْهُ إِلَی الصَّبَاحِ: طُوبَی لِلذَّاکِرِینَ طُوبَی لِلطَّائِعِینَ وَ یَقُولُ اللهُ تَعَالَی: «أَنَا جَلِیسُ مَنْ جَالَسَنِی وَ مُطِیعُ مَنْ أَطَاعَنِی وَ غَافِرُ مَنِ اسْتَغْفَرَنِی الشَّهْرُ شَهْرِی وَ الْعَبْدُ عَبْدِی وَ الرَّحْمَهُ رَحْمَتِی فَمَنْ دَعَانِی فِی هَذَا الشَّهْرِ أَجَبْتُهُ وَ مَنْ سَأَلَنِی أَعْطَیْتُهُ وَ مَنِ اسْتَهْدَانِی هَدَیْتُهُ وَ جَعَلْتُ هَذَا الشَّهْرَ حَبْلًا بَیْنِی وَ بَیْنَ عِبَادِی فَمَنِ اعْتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إِلَیَّ» کتاب إقبال الأعمال، جلد ۲ صفحه ۶۲۸

خداوند در آسمان هفتم، ملکی را منصوب کرده که به او «داعی» می گویند. هرگاه ماه رجب فرا می رسد، آن ملک هر شب تا صبح چنین ندا می‌دهد: خوشا به حال ذاکران. خوشا به حال اهل طاعت.

همانا خداوند متعال می‌فرماید: من همنشین کسی هستم که با من همنشینی کند، و مطیع کسی هستم که از من اطاعت نماید، و آمرزنده کسی هستم که از من آمرزش بطلبد. این ماه، ماه من است و بنده، بنده من و رحمت، رحمت من است؛ پس هر کس در این ماه، من را بخواند، او را اجابت می‌کنم و هر کس از من درخواستی داشته باشد، به او عطا می‌کنم و هر کس از من هدایت بخواهد، او را هدایت می‌نمایم. من این ماه را ریسمانی میان خود و بندگانم قرار دادم که هر کس به این ریسمان چنگ بزند، به من وصل شده است.

در نام‌گذاری این ماه به «رجب الاصَبّ» و «رجب الاصَمّ» از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل است که فرمود: یُسَمَّی شَهرُ الرَّجبِ الاَصَبَّ ِلاَنَّ الرّحمةَ تُصَبُّ عَلَی اُمَّتی فیهِ صَبّاً وَ یُقالُ الاصَمُّ لِاَنَّهُ نُهِیَ فیهِ عَن قِتالِ المُشرکینَ وَ هُوَ مِنَ الشُّهورِ الحُرُم. ماه رجب را اصبّ نامیده‌اند چون در این ماه رحمت الهی بر امت من فرو می‌ریزد و ماه اصم می‌گویند چون در این ماه از جنگ با مشرکان نهی شده است و چون صدایی برای فرا خواندن به جنگ (نه فراخوانی برای جنگ و نه شیهه اسب و نه صدای کشیده شدن شمشیر از نیام) در این ماه شنیده نمی‌شود گویا این ماه از این نظر ناشنواست. کتاب وسائل الشیعه، جلد۱۰ صفحه ۵۱۱

از مجموع احادیث بالا و دیگر احادیث به خوبی روشن می‌شود که این ماه، ماه تهذیب نفوس و خودسازی و آغاز یک دوره جدید سیر و سلوک الی الله است، که از ماه رجب آغاز و به ماه مبارک رمضان منتهی می‌شود. خوشا به حال آنان که قدر و منزلت این سه ماه را بدانند و از آن بهره کافی ببرند.

«معاد» و مسایل مربوط به آن، یکی از اصول مبنایی و دینی اسلام است که همه مکاتب الهی، فرق اسلامی و مسلمانان مذاهب گوناگون، طبق آیات قرآن، آن را پذیرفته اند و به آن اعتقاد راسخ دارند، اما فروعات و بحث هایی در چگونگی معاد، حشر، شفاعت، تجسم اعمال، موقف های چندگانه، نداها و... در مطالعات کلامی این اتفاق بزرگ، طبق اسناد روایی مدقق بررسی قرار گرفته که عقلاً و نقلاً قابل ابراز و پذیرش می باشد که به اجمال و از باب: «مایُدرک کلّه لایُترک کلّه» فرادیدتان می نهیم.

خداوند در قرآن مجید می فرماید: «فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللّهِ عَلَی الظّالِمینَ»؛۱ در این هنگام، ندا دهنده ای در میان آن ها ندا می دهد که لعنت خدا بر ستمگران باد. همه اهل محشر این ندا را می شنوند و در حقیقت، سیطره تفوقی بر همه آنان دارد که سر برافراشته تا بدانند این ندا از کیست؟!

حاکم حسکانی از اهل سنت، از محمد حنفیه از امیرمؤمنان علی(ع) نقل می کند که فرمود: « أنا ذلِک المُؤذَّنُ؛۲ آن که این ندا را سر می دهد، منم.» و هم چنین ابن عباس می گوید که امام علی(ع) در قرآن نام هایی دارد که مردم آن ها را نمی دانند، از جمله: «مُؤذَّن» آیه یاد شده است که این ندا را در می دهد و می گوید: «أَلا لَعْنَةُ اللّهَ عَلَی الَّذِیْنَ کَذَّبُوا بِوِلایَتِی وَ اسْتَخَفُّوا بِحَقِّی؛۳ لعنت خدا بر آن ها باد که ولایت مرا تکذیب کردند و حق مرا کوچک شمردند.»

در کتاب های شیعه نیز روایات متعددی در این زمینه وارد شده است، از جمله این که: مرحوم «صدوق» با سند خود از امام باقر(ع) نقل می کند: امیرمؤمنان علی(ع) به هنگام بازگشت از میدان جنگ نهروان، مطلع شد که «معاویه» آشکارا او را دشنام می دهد و یارانش را به قتل می رساند، حضرت برخاست و خطابه ای ایراد کرد و در ضمن آن فرمود:

«ندا دهنده در دنیا و آخرت منم همان گونه که خداوند می فرماید: «فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللّهِ عَلَی الظّالِمینَ»؛ من آن مؤذن رستاخیزم، و نیز می فرماید: «وَأَذانٌ مِنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ» که به هنگام حج می بایست از طرف خدا و پیامبر این صدا به گوش همه مردم می رسید... آن مؤذن نیز من بودم.»۴

علت این که امیرمؤمنان علی(ع) به عنوان مؤذن و ندا دهنده در آن روز انتخاب می شود، دو مورد در این باره تأکید دارد:

أ) از سوی رسول مهربانی(ص) پس از فتح مکه مأموریت یافت، تا سوره برائت(توبه) را در موسم حج با صدای رسا اعلام دارد: «وَ أَذانٌ مِنَ اللّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی النّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الأَکْبَرِ...»؛۵ و این، اعلامی است از سوی خدا و پیامبرش به (عموم) مردم در روز حج اکبر (روز عید قربان) که... .

ب) امام علی(ع) در تمام زندگانی اش، توفیق مبارزه با ظلم، ستم، درگیری مدام با ظالمان، ستمگران و یاغیان را داشت، آن چنان که حمایت از مظلومان و دشمنی با ظالمان در همه فرازهای دوران زندگانی اش ـ با توجه به شرایط خاص زمانه اش ـ می درخشد.

با توجه به این دو مورد و اعتقاد به تجسم اعمال، بایستی اقرار کرد که زندگانی در جهان دیگر(معاد)، یک نوع تجسم بزرگ و تکامل یافته از زندگانی انسان ها در این جهان(دنیا) می باشد، نتیجه این که این دو مورد از فضیلت های ناشناخته و مغفول قرار گرفته امیرمؤمنان علی(ع) می باشد که در آن روز از لفافه ها برکنار و آشکار می گردد... .

از بعضی روایات نیز فهمیده می شود که در روز قیامت افراد و گروهایی نام برده شده اند که آن روز ندا می شوند که این افراد و گروه ها کجا هستند؟ و این پرسش هم درباره نیکوکاران و اهل بهشت است که پرسیده می شوند و هم کسانی که زشت کردار و اهل جهنم می باشند که به بعضی از آنان اشاره می شود:

الف) جابر از پیامبر اکرم(ص) نقل می کند که در روز محشر ندا دهنده ای صدا می زند: «أین سیّد الأنبیاء؟۶ سرور پیامبران کجاست؟» که با جلوه های خاصی مرا حاضر می کنند و هم چنین می فرماید بعد از آن، ندا داده می شود: «أین‏ سیّد الوصیّین علیّ أمیر المؤمنین؟۷ سرور اوصیا و امیر مؤمنان کجاست؟» و در نقل دیگری صدا زده می شود: «أَیْنَ‏ خَلِیفَةُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ؛۸ خلیفه خدا بر روی زمین کجاست؟»

در ادامه روایت می فرماید: «...أین‏ سیّدی شباب أهل الجنّة؟... أین‏ سیّدة النساء؟... أین سیّدۀ النساءِ المُؤمِنین...؟ ابتدا سرور جوانان بهشت؛ امام حسن(ع) و امام حسین(ع) فرا خوانده می‌شوند. بعد از آن، حضرت فاطمه(س) به عنوان سرور زنان، مورد خطاب قرار می‌گیرد. در آخر از حضرت خدیجه(س) به عنوان سرور زنان مؤمن درخواست می‌شود که حضور پیدا کند.۹

ب) زُهری از اهل سنت، از این عباس و او از پیامبر(ص) نقل می کند که روز قیامت صدا زده می شود: «أَیْنَ‏ زَیْنُ الْعَابِدِینَ؟۱۰ گویا می‌بینم که آن‌گاه فرزندم، علی بن الحسین، در بین صفوف راه می‌رود.»

ج) درباره جایگاه و منزلت زوار امام حسین(ع) نیز آمده که در روز قیامت ندا داده می شود: «أَیْنَ‏ زُوَّارُ قَبْرِالْحُسَیْنِ؟۱۱ زایران قبر حسین کجا هستند؟ گروه زیادی از مردم بلند می‌شوند. به آنان گفته می شود: دست هر کس را که می‌خواهید بگیرید و با خود به بهشت ببرید.»

د) یاران مخلص معصومان و دیگر شیعیان هر کدام از چهارده معصوم(ع) که این افراد نیز به طور جداگانه فراخوانده می‌شوند، امام کاظم(ع) فرمود: «إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ نَادَی مُنَادٍ أَیْنَ حَوَارِیُّ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ ... ثُمَّ یُنَادِی‏ أَیْنَ‏ حَوَارِیُّ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ... ثُمَّ یُنَادِی الْمُنَادِی أَیْنَ حَوَارِیُّ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ... ثُمَّ یُنَادِی‏ أَیْنَ‏ حَوَارِیُّ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ فَیَقُومُ کُلُّ مَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَهُ... ثُمَّ یُنَادِی‏ أَیْنَ‏ حَوَارِیُّ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ... ثُمَّ یُنَادِی‏ أَیْنَ‏ حَوَارِیُّ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ حَوَارِیُّ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ...؛۱۲ روز قیامت می‌پرسند: حواری محمد(ص) کجا هستند؟ بعد از آن به ترتیب حواری علی بن ابی طالب و امام حسن و دیگر امامان فراخوانی می‌شوند. برای هر معصوم تعداد کمی از اصحابش به عنوان حواری حاضر می‌شوند به جز امام حسین(ع) که همه همراهانش که در کربلا به شهادت رسیده‌اند، حاضر می‌شوند... .»۱۳

هـ) دوستداران و علاقه مندان امیرمؤمنان علی(ع): ابن عباس از پیامبر(ص) نقل کرده: «...أین محبُّ عَلیّ...؟ ثم ینادی المنادی أین البقیة من محبُّ علی...؟ ثم ینادی أین‏ البقیة من محبّی عَلیّ...؟؛۱۴ روز قیامت ندا داده می‌شود: محبان علی(ع) کجا هستند؟ آن‌گاه عده‌ای از انسان‌های صالح و با تقوا بلند شده و هم خود به بهشت می‌روند و هم کثیری را از آتش نجات داده و با خود به بهشت می‌برند. سپس ندا داده می‌شود: مابقی دوستداران علی(ع) کجا هستند؟ گروهی از افراد متوسط از دوستداران او بلند می‌شوند و خواسته آنان اجابت می‌شود. برای مرتبه دوم این سؤال تکرار می‌شود و گروهی گناه‌کار بلند می‌شوند... .»

و) منسوبان به حضرت فاطمه(س): در روایتی طولانی به نقل از پیامبرگرامی اسلام(ص) آمده، پس از این‌که حضرت فاطمه وارد محشر می‌شود، به او اجازه شفاعت داده می‌شود و او از فرزندان، شیعیان و دوستدارانش شفاعت می‌کند، آن‌گاه خدا می‌فرماید: «أَیْنَ ذُرِّیَّةُ فَاطِمَةَ وَ شِیعَتُهَا وَ مُحِبُّوهَا وَ مُحِبُّو ذُرِّیَّتِهَا؛۱۵ فرزندان و شیعیان فاطمه و دوستداران او و دوستداران فرزندانش کجا هستند؟ پس از این‌که این افراد حاضر شدند، حضرت فاطمه(س) آنان را وارد بهشت می‌کند.»

ز) رجبیون: کسانی که در ماه رجب روزه گرفته و مورد قبول خدا واقع شدند، با ندای «أَیْنَ‏ الرَّجَبِیُّونَ»۱۶ دعوت شده و مورد تکریم ویژه قرار می‌گیرند.

ح) صابرون: کسانی که در مقابل مشکلات، بلاها و سختی‌ها صبر پیشه کرده‌اند، با عبارت: «أین‏ المتصبرون؟»۱۷ و یا: «أَیْنَ‏ الصَّابِرُون‏؛۱۸ صبر کنندگان کجا هستند؟» مورد خطاب قرار می‌گیرند.

ط) اهل فضل: کسانی که اهل بخشش و صله رحم بوده‌اند، ندا داده می شود: «أَیْنَ‏ أَهْلُ الْفَضْلِ؟۱۹ اهل فضل کجایند؟»

ی) همسایگان خدا: که با عبارت: «أَیْنَ‏ جِیرَانُ اللَّهِ؟۲۰ همسایگان خدا کجایند؟» فرا خوانده می‌شوند.کسانی که حُب و بغض شان برای خدا بوده و همه کارهای ‌خود را برای خشنودی خدا انجام می‌دادند.

ک) فقرا: که با ندای: «أَیْنَ‏ فُقَرَاءُ الْمُؤْمِنِینَ؛۲۱ فقرای مؤمن کجایند؟»کسانی که در دنیا فقیر بوده‌اند، دعوت می‌شوند.

گروه‌های اشاره شده، اهل بهشت بودند و برای فرستادن آنان به بهشت، احضار و ندا داده می‌شوند.

از سوی دیگر؛ گروه‌هایی هستند که برای این‌که به جهنم فرستاده شوند، ندا و فراخوانده می‌شوند. این گونه افراد، با عبارت‌هایی نظیر: «أَیْنَ‏ الصُّدُودُ لِأَوْلِیَائِی‏؛۲۲ روگردانان از دوستان من کجا هستند؟» و یا: ندا داده می شوند: «أَیْنَ‏ الظَّلَمَةُ وَ أَعْوَانُهُم‏؛۲۳ ظالمان و همکاران آنان کجا هستند؟» و هم چنین فراخوانده می شوند: «أَیْنَ‏ أَعْدَائِی‏؛۲۴ دشمنان من کجایند؟» و نیز ندا داده می شود: «أَیْنَ‏ الْمُؤْذُونَ لِأَوْلِیَائِی‏؛۲۵ کجا هستند کسانی که دوستداران مرا اذیت کرده‌اند »؛ احضار می‌شوند.

همان گونه که مطالب را مرور کردید، عبارت: «أینَ الفَاطمیُّون» در روایات یافت نشده. اما با این وجود نمی‌توان آن‌ را بدعت دانست؛ زیرا روایتی که در بخش (و) آمده، به همین مضمون ارجاع داد و می‌توان گفت که این عبارت الهام گرفته از همین روایت می باشد، والله العالم.

پی نوشت:

۱. اعراف، آیه۴۴.

۲. بحار الانوار»، ج ۲۴، ص ۲۵۴ و ج ۳۹، ص ۲۲۷.

۳. حسن بن محمد دیلمی، غررالأخبار، محقق و مصحح: ضیغم، اسماعیل، ص ۲۰۱.

۴. علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة، محقق و مصحح: رسولی محلاتی، هاشم‏، ج۱، ص ۱۴۱.

۵. توبه، آیه۳.

۶. حسن بن محمد دیلمی، همان.

۷. همان.

۸. علی بن عیسی اربلی، همان.

۹. غرر الاخبار، ص۲۰۱.

۱۰.محمدبن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی(شیخ صدوق)، علل الشرایع، تحقیق و تصحیح محمدجواد مصطفوی، ج۱، ص ۲۳۰.

۱۱. جعفربن محمد ابن قولویه، کامل الزیارات‏، محقق و مصحح: عبد الحسین امینی‏، ص۱۶۷.

۱۲. محمدبن محمد شیخ مفید، الإختصاص‏، محقق و مصحح: علی اکبر غفاری، محمود محرمی زرندی، ص ۶۱ -۶۲.

۱۳. همان.

۱۴. رجب بن محمد حافظ برسی، مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین، محقق و مصحح: علی‏ عاشور، ص ۲۴۵-۲۴۶.

۱۵. فرات بن ابراهیم کوفی، تفسیر فرات الکوفی‏، محقق و مصحح: کاظم، محمد، ص۴۰۸.

۱۶. محمدبن علی شیخ صدوق‏، الأمالی، ص ۱۸.

۱۷. محمدبن علی شیخ صدوق، فضائل الأشهر الثلاثة، محقق و مصحح: غلامرضا عرفانیان یزدی، ص۳۱.

۱۸. سیدهاشم بن سلیمان بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص ۷۳۱.

۱۹. الفقه المنسوب للإمام الرضا(ع)، ص ۳۶۵.

۲۰. حسین بن سعیدکوفی اهوازی، الزهد، محقق و مصحح: غلامرضا عرفانیان یزدی، ص۹۳.

۲۱. همان.

۲۲. محمدبن همام بن سهیل ابن همام اسکافی‏، التمحیص‏، محقق و مصحح: مدرسه امام مهدی، ص۴۶.

۲۳. محمدبن یعقوب، کلینی، الکافی، محقق و مصحح:‌ علی اکبر غفاری، محمد آخوندی، ج ‏۲، ص۳۵۱.

۲۴. شیخ صدوق، محمدبن علی، ‏ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏، ص۲۰۶.

۲۵. حسن بن محمد دیلمی، إرشاد القلوب إلی الصواب، ج ۱، ص۱۷۴.

شنبلیله گیاهی است که بخشی از خانواده حبوبات است. اولین بار در آسیا رشد کرد، اما اکنون در سایر نقاط جهان از جمله هند، شمال آفریقا، خاورمیانه، فرانسه، اسپانیا و آرژانتین رشد می کند.

مدت‌هاست که از شنبلیله برای فواید سلامتی آن استفاده می‌شده است (از حدود ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح) و قدیمی‌ترین گیاه از خانواده حبوبات است که در پزشکی استفاده می‌شود. دانه های آن غنی ترین مواد مغذی هستند و اغلب در پخت و پز استفاده می شوند.

فواید شنبلیله برای سلامتی

۱. برای قلب مفید است

آن داناهی، متخصص تغذیه می‌گوید که محتوای آهن شنبلیله آن را به غذایی مفید برای سلامت قلب تبدیل می‌کند. او می‌گوید: «بیشتر مردم وقتی به غذاهای غنی از آهن فکر می‌کنند به گوشت فکر می‌کنند، اما در گیاهان و دانه‌هایی مانند شنبلیله نیز وجود دارد.» داناهی توضیح می دهد که بدن برای ساختن هموگلوبین، پروتئین موجود در گلبول های قرمز که اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کند، به آهن نیاز دارد. جیمی لی مک اینتایر، دیگر متخصص تغذیه می گوید: «آهن اکسیژن را به ماهیچه ها و مغز می رساند. بدون آهن کافی، خستگی و ضعف هم از نظر جسمی و هم از نظر شناختی ایجاد می شود.»

علاوه بر این، تحقیقات علمی نشان می‌دهد افرادی که آهن کافی مصرف نمی‌کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، از جمله نارسایی مزمن قلبی هستند. به همین دلیل است، به خصوص اگر یک رژیم غذایی عمدتاً گیاهی دارید، مهم است که آجیل و دانه‌ها مانند دانه‌های شنبلیله را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

۲. به کاهش فشار خون کمک می‌کند

روش دیگری که شنبلیله از سلامت قلب حمایت می کند، تأثیر آن بر فشار خون است. داناهی می گوید که برخی تحقیقات علمی و شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد مصرف شنبلیله می تواند فشار خون و کلسترول را کاهش دهد. فشار خون بالا و کلسترول بالا دو مورد از بزرگترین عوامل خطر برای بیماری های قلبی عروقی هستند، به همین دلیل است که این مزیت خاص بسیار قابل توجه است.

۳. التهاب را کاهش می‌دهد

شنبلیله سرشار از آنتی اکسیدان است که می تواند به محافظت در برابر سطوح بالای التهاب مزمن کمک کند. شنبلیله حاوی پلی فنول ها یا ترکیبات گیاهی به نام فلاونوئیدها است که دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند، به این معنی که به مبارزه با آسیب رادیکال های آزاد در بدن کمک می کنند. شواهد علمی رو به رشدی وجود دارد که از خواص ضد التهابی فلاونوئیدها حمایت می‌کند و نشان می‌دهد که شنبلیله ممکن است به دلیل محتوای فلاونوئیدی خود به طور بالقوه به سرکوب پاسخ التهابی در بدن کمک کند. فلاونوئیدها با مسدود کردن مسیرهای التهابی و حمایت از سیستم ایمنی، از سلول ها محافظت می کنند و خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های مزمن را کاهش می دهند.

۴. از افزایش سطح قند خون جلوگیری می‌کند

شنبلیله اغلب برای کنترل قند خون و پیشگیری از دیابت استفاده می شود زیرا به نظر می رسد حساسیت به انسولین را بهبود می بخشد. تحقیقات علمی این موضوع را تأیید می کند: در یک مطالعه، یک گروه از شرکت کنندگان مبتلا به دیابت نوع ۲ روزانه ۱۰ گرم دانه شنبلیله را که در آب داغ خیس شده بود مصرف کردند در حالی که گروه دیگری از شرکت کنندگان مبتلا به دیابت نوع ۲ این کار را نکردند. دو گروه پنج ماه بعد با هم مقایسه شدند و گروهی که دانه‌های شنبلیله خیس‌شده را روزانه مصرف می‌کردند نسبت به گروهی که دانه‌های شنبلیله را مصرف نمی‌کردند به‌طور قابل‌توجهی سطح قند خون پایین‌تری داشتند.

۵. به جلوگیری از زوال عقل کمک می‌کند

دو دلیل عمده وجود دارد که چرا مصرف منظم دانه شنبلیله ممکن است از سلامت شناختی حمایت کند: یکی خواص ضد التهابی آن است. کاهش التهاب در بدن، به ویژه مغز، می تواند به بهبود اختلالات شناختی کمک کند. دومی به دلیل محتوای منیزیم و آهن آن است.

۶. برای روده مفید است

در حالی که هیچ مطالعه علمی به طور خاص بر روی شنبلیله و سلامت روده متمرکز نشده است، چندین ماده مغذی در این گیاه وجود دارد که نشان می دهد می تواند از هضم سالم و سلامت کلی روده حمایت کند. منیزیم، آهن و فیبر که همگی در شنبلیله یافت می‌شوند، به سلامت روده کمک می‌کنند. منیزیم به هضم غذا کمک می کند زیرا به عضلات روده کمک می کند تا شل شوند. در مورد آهن، عدم دریافت کافی می تواند باعث کاهش اسید معده شود که می تواند باعث مشکلات گوارشی شود. فیبر نیز نقش مهمی در سلامت دستگاه گوارش دارد.

۷. به افزایش شیر مادر کمک می‌کند

اگر در حال شیردهی هستید، ممکن است بخواهید شنبلیله بیشتری را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. چهار مطالعه علمی مختلف نشان دادند که مصرف منظم آن در مقایسه با دارونماها به طور قابل توجهی باعث افزایش شیر مادر می‌شود.

۸. به رشد مو کمک می‌کند

شواهد اولیه ای وجود دارد که نشان می دهد مصرف عصاره شنبلیله می تواند به رشد مو کمک کند. اما باید توجه داشت که تاکنون مطالعات علمی بسیار اندک بوده است و برای اثبات صحت این ارتباط باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

این هر دو عضو خانواده سبزیجات چلیپایی، به دلیل ویژگی‌های تغذیه‌ای و تطبیق پذیری در آشپزی هم به عنوان غذای اصلی و هم به عنوان غذایی جانبی در کنار بشقاب غذای اصلی مورد تحسین قرار گرفته‌اند. با این حال گل کلم و کلم بروکلی هر کدام دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند. کلم بروکلی که به خاطر گلچه‌های سبز زیبا و جذابش شناخته می‌شود، مانند یک نیروگاه مغذی، سرشار از ویتامین‌های C و K، فیبر و آنتی اکسیدان است. خواص ضد سرطانی بالقوه کلم بروکلی و حمایت آن از سلامت قلب این سبزی را تا حد یک منبع فوق العاده غذایی ارتقا داده است. از سوی دیگر، گل کلم، مجموعه‌ای متمایز از مواد مغذی، از جمله سطوح بالای فیبر، ویتامین C و K، و همچنین ترکیبات منحصر به فرد با خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی را ارائه می‌دهد.

در این مطلب به بررسی فواید سلامتی بروکلی در مقابل گل کلم می پردازیم و در نظر داریم به این نکته پی ببریم که کدام یک از این دو سالم‌تر است.

کلم بروکلی

کلم بروکلی، به خاطر ویژگی‌های غذایی استثنایی و فواید بالقوه سلامتی مشهور است. کلم بروکلی سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری و منبعی غنی از ویتامین C است که به‌ خاطر خواص تقویت‌کننده سیستم ایمنی و ویتامین K که در حفظ سلامت استخوان‌ها نقش مهمی دارد، شناخته شده است. این جواهر چلیپایی همچنین مقدار قابل توجهی فیبر فراهم می‌کند و سلامت دستگاه گوارش را ارتقا می‌دهد. بروکلی همچنین به دلیل آنتی اکسیدان‌های قوی خود مانند «سولفورافان» که ممکن است به کاهش التهاب و مبارزه با استرس اکسیداتیو کمک کند، مشهور است. مطالعات نشان می دهد که مصرف منظم بروکلی ممکن است اثرات محافظتی در برابر سرطان‌های خاص داشته باشد و از سلامت قلب حمایت کند. انتخاب کلم بروکلی به عنوان یک غذای اصلی می تواند یک انتخاب خوش طعم و مغذی برای ترویج سبک زندگی سالم‌تر باشد.

گل کلم

گل کلم به دلیل غنای غذایی و کاربردهای متنوع در آشپزی شناخته شده است. گل کلم سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری، منبع خوبی از ویتامین C است که به عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کند. گل کلم همچنین حاوی ویتامین K است که برای لخته شدن خون و سلامت استخوان‌ها ضروری است. محتوای کم کالری و فیبر بالا گل را به یک مکمل ارزشمند برای یک رژیم غذایی متعادل تبدیل کرده و سلامت دستگاه گوارش را ارتقا می‌دهد. فراتر از محتوای غذایی، گل کلم حاوی ترکیبات منحصر به فردی از جمله گلوکوزینولات‌ها با خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی بالقوه است. این ترکیبات ممکن است مزایای سلامتی، از جمله حمایت از سلامت قلب و کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را ارائه دهند.طعم خنثی و تطبیق پذیری گل کلم آن را به یک جایگزین محبوب برای مواد غذایی پر کربوهیدرات مانند برنج یا آرد تبدیل کرده است.

مقایسه مزایای کلم بروکلی با گل کلم؛ کدامیک سالم‌تر است؟

ارزش غذایی ۱ فنجان کلم بروکلی خام

• کالری: ۳۰
• پروتئین: ۲ گرم
• چربی: ۰ گرم
• کربوهیدرات: ۶ گرم
• شکر: ۲ گرم
• فیبر: ۲ گرم
• سدیم: ۲۹ میلی گرم

ارزش غذایی ۱ فنجان گل کلم خام

• کالری: ۲۷
• پروتئین: ۲ گرم
• چربی: ۰ گرم
• کربوهیدرات: ۵ گرم
• شکر: ۲ گرم
• فیبر: ۲ گرم
• سدیم: ۳۲ میلی گرم

  

   

کلم بروکلی و گل کلم هر دو سبزیجاتی غنی از مواد مغذی با طعم و بافت متمایز هستند که آن‌ها را به یک رژیم غذایی سالم تبدیل می‌کند. هر دوی این سبزی‌ها مزایای سلامتی منحصر به فردی را ارائه می‌دهند.

کلم بروکلی به دلیل محتوای بالای ویتامین C خود که از عملکرد سیستم ایمنی پشتیبانی می‌کند، مشهور است و همچنین منبع خوبی از ویتامین K، فیبر و آنتی اکسیدان ها است. حاوی سولفورافان است، ترکیبی که با خواص ضد سرطانی بالقوه مرتبط است.

گل کلم در حالی که ویتامین C کمی کمتر دارد، سرشار از فیبر، ویتامین K و کولین است که یک ماده مغذی ضروری برای سلامت مغز است. گل کلم همچنین حاوی آنتی اکسیدان‌ها و ترکیبات ضد التهابی است.

محققان برخی از سبک‌های زندگی را شناسایی کرده‌اند که می‌تواند خطر سرطان را تا ۳۰ درصد کاهش دهد.

رعایت بیشتر توصیه‌های پیشگیری از سرطان که سبک زندگی سالم را تشویق می‌کند، خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها و برخی سرطان‌های خاص را کاهش می‌دهد.

رفتارهای سالم می‌توانند به بهبود سلامت شما و کاهش خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها همچنین بیماری‌های قلبی، سکته، دیابت و پوکی استخوان کمک کنند و حتی تغییرات کوچک می‌تواند تاثیر زیادی داشته باشد؛ بنابراین کنترل سلامتی خود را به دست بگیرید و دوستان و خانواده خود را نیز تشویق کنید که این کار را انجام دهند.

برای شروع یک یا دو رفتار را انتخاب کنید. هنگامی که آنها را حذف کردید، به سراغ بقیه بروید. هر روز فعالیت بدنی  را وارد زندگی خود کنید. زمان حضور در مقابل تلویزیون و رایانه را محدود و سعی کنید بیشتر بایستید.

از رژیم غذایی غنی از میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنید. وعده‌های کوچکتر را انتخاب، آهسته‌تر غذا بخورید و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنید.

نتایج تحقیق جدید برخی از گزینه‌های کلیدی در سبک زندگی را شناسایی کرده است که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های خاص را تا ۳۰ درصد کاهش دهد. این موارد شامل محدود کردن مصرف گوشت قرمز به سه وعده در هفته، پرهیز از نوشیدنی‌های شیرین و حفظ رژیم‌غذایی غنی از فیبر است.

فعالیت بدنی منظم، دستیابی به وزن مناسب و به حداقل رساندن مصرف فست فود نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. نکته قابل توجه، پرهیز کامل از مصرف الکل به‌عنوان یکی دیگر از مراحل مهم در پیشگیری از سرطان خواهد بود.

ارتباط مصرف فست فود با سرطان به نقش آن در چاقی نسبت داده شد که می‌تواند باعث تغییرات هورمونی شود و رشد تومور را تقویت کند.

گوشت قرمز و فرآوری شده به دلیل داشتن ترکیبات بالقوه مضر مورد توجه قرار گرفتند، در حالی که الکل مرتبط با آسیب دی ان ای و سرطان‌های مختلف مورد توجه قرار گرفت.

با این حال، یافته‌های منتشر شده در مجله BMC Medicine بر اهمیت انتخاب سبک زندگی در پیشگیری از سرطان تاکید می‌کند.

محققان برخی از غذاهایی که ممکن است به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد التهابی و غنی از مواد مغذی، خطر سرطان را کاهش دهند را در ذیل معرفی کردند:

سبزیجات با برگ سبز مانند اسفناج و کلم که مملو از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند.

توت‌ها، به ویژه زغال اخته، توت فرنگی و شاه توت، سرشار از آنتی اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها هستند.

سبزیجات چلیپایی مانند کلم بروکلی، گل کلم و کلم بروکسل حاوی سولفورافان هستند که تصور می‌شود خواص ضد سرطانی دارد.

غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای و جو دوسر فیبر رژیمی دارند که با کاهش خطر سرطان روده بزرگ مرتبط است.

گوجه فرنگی منبع خوبی از لیکوپن، آنتی‌اکسیدانی با کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات است.

سیر و پیاز ترکیبات گوگردی دارند که ممکن است اثرات ضد سرطانی داشته باشد.

آجیل، به ویژه گردو و بادام، سرشار از مواد مغذی مفید و چربی‌های سالم هستند.

زردچوبه، ادویه‌ای حاوی کورکومین، به دلیل خواص ضد التهابی آن شناخته شده است.

ماهی‌های چرب مانند سالمون و ساردین سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که اثرات ضد التهابی دارند.

چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که ممکن است از آسیب سلولی جلوگیری کرده و خطر سرطان را کاهش دهد.

گنجاندن این غذاها در رژیم غذایی متعادل، همراه با فعالیت بدنی منظم، می‌تواند به سلامت کلی کمک کند و به‌طور بالقوه خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد.

خطر ابتلا به سرطان را می‌توان به‌طور قابل‌توجهی تحت تأثیر عوامل مختلف سبک زندگی قرار داد.

سیگار کشیدن شاید شناخته‌شده‌ترین و مهمترین عامل خطر برای بسیاری از انواع سرطان ازجمله سرطان ریه، گلو، دهان و مثانه باشد.

به‌طور مشابه، مصرف الکل با افزایش خطر ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان کبد، سینه و مری مرتبط است.

رژیم غذایی

رژیم غذایی نیز نقش مهمی دارد. رژیم‌های غذایی سرشار از گوشت‌های فرآوری شده و میوه‌ها و سبزیجات کم می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. به ویژه، گوشت‌های فرآوری شده و قرمز با سرطان روده بزرگ مرتبط هستند. چاقی یکی دیگر از عوامل خطر مهم است که خطر ابتلا به چندین سرطان ازجمله سرطان سینه، روده بزرگ و کلیه را افزایش می‌دهد.

فعالیت بدنی

عدم تحرک بدنی به‌طور غیرمستقیم با افزایش احتمال چاقی در خطر ابتلا به سرطان نقش دارد اما ممکن است تأثیر مستقیمی نیز داشته باشد. فعالیت بدنی منظم برای کاهش خطر برخی سرطان‌ها ازجمله سرطان سینه و روده بزرگ شناخته شده است.

ترکیبات مضر؛ اشعه ماوراء بنفش

قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش از خورشید یا برنزه به‌طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان‌های پوست ازجمله ملانوم را افزایش می‌دهد. اقدامات ایمن در برابر آفتاب، مانند استفاده از کرم ضد آفتاب و پوشیدن لباس‌های محافظ، اقدامات پیشگیرانه مهمی هستند.

آلاینده‌ها و مواد شیمیایی

سایر عوامل سبک زندگی شامل قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های محیطی و مواد شیمیایی است که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. این شامل قرار گرفتن در معرض آزبست، مواد شیمیایی خاص در محل کار و آلودگی هواست.

عفونت‌ها

علاوه بر این، برخی عفونت‌ها مانند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و هپاتیت B و C با سرطان مرتبط هستند. واکسیناسیون و سایر اقدامات پیشگیرانه می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با این ویروس‌ها را کاهش دهد.

نتایج بررسی نشان می‌دهد که پیروی از توصیه‌های پیشگیری از سرطان مبتنی بر سبک زندگی با کاهش خطر ابتلا به سرطان مرتبط است.