همزمان با چهارمین شب عزاداری در حسینیه امام خمینی (ره)، مراسم شام شهادت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها امشب (شامگاه دوشنبه) با حضور رهبر انقلاب اسلامی و هزاران نفر از عزاداران فاطمی و اقشار مختلف مردم برگزار شد.

در این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین مسعود عالی در سخنانی با تبیین نقش معروف‌ها و منکرهای اجتماعی و تأثیرگذار در جامعه و فراتر از آن در جبهه حق، گفت: حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها با عمل و بیان خود بزرگترین معروف جبهه حق یعنی حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام را حفظ کردند و با ممانعت از وقوع بالاترین منکر یعنی انحراف از جبهه ولایت، در واقع «حافظ جبهه حق» شدند.

همچنین در این مراسم آقای محمود کریمی در رثای حضرت صدیقه سلام‌الله‌علیها مرثیه‌سرایی و نوحه‌خوانی کرد.

سحر و جادو از جمله موضوعاتی است که در طول تاریخ بشریت، همواره مورد توجه و نگرانی انسان‌ها بوده است. قرآن کریم در سوره بقره آیه ۱۰۲ به صراحت از سحر به عنوان عملی شیطانی یاد می‌کند:

«وَاتَّبَعُوا مَا تَتْلُوهُ الشَّیَاطِینُ عَلَیٰ مُلْکِ سُلَیْمَانَ ۖ وَمَا کَفَرَ سُلَیْمَانُ وَلَٰکِنَّ الشَّیَاطِینَ کَفَرُوا یُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا أُنْزِلَ عَلَی الْمَلَکَیْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ ۚ وَمَا یُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّیٰ یَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَکْفُرْ ۖ فَیَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا یُفَرِّقُونَ بِهِ بَیْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ ۚ وَمَا هُمْ بِضَارِّینَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَیَتَعَلَّمُونَ مَا یَضُرُّهُمْ وَلَا یَنْفَعُهُمْ ۗ وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِی الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ ۚ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ ۚ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ»

این آیه نشان می‌دهد که سحر می‌تواند حتی میان زن و شوهر تفرقه بیندازد – همانند طلسم محبت که امروزه نیز رواج دارد. در این مقاله جامع، با استناد به قرآن، روایات معصومین علیهم‌السلام، فتاوای مراجع عظام و منابع معتبر شیعی مانند وسائل الشیعة، بحارالانوار و مفاتیح‌الجنان، به بررسی طلسم محبت، باطل کردن طلسم، طلسم خشت سفید، دعا احتجاب، دعا باطل السحر و دعا نویسی یهودی می‌پردازیم.

معنای سحر و جادو در منابع اسلامی

در لغت، «سحر» به معنای هر امر پنهان و پوشیده است. در اصطلاح شرعی، سحر عبارت است از بهره‌گیری از نیروهای شیطانی برای تأثیرگذاری در جسم، روح یا روابط انسان‌ها. امام صادق (ع) فرمودند:

«السِّحرُ حقٌّ و هو کفرٌ»
سحر واقعیتی دارد، ولی انجام آن کفر است.

قرآن کریم نیز در سوره بقره، آیه ۱۰۲، به ماجرای هاروت و ماروت اشاره می‌کند که به مردم می‌گفتند:

«إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَکْفُرْ»
ما وسیله‌ی آزمایشیم، پس کفر نورزید.
این آیه به‌روشنی نشان می‌دهد که سحر حقیقت دارد، اما تعلیم و استفاده از آن، انسان را به کفر و انحراف می‌کشاند.

برخورد امامان(ع) با سحر و جادو

کلینی حدیثی از امام صادق(ع) نقل کرده است که در آن به کسی که عمرش را در راه سحر سپری کرده و سپس پشیمان شده بود و تقاضای راهکاری برای جبران داشت، سفارش می‌کند از این علم، برای دفع سحر استفاده کند. علامه مجلسی از این روایت برداشت کرده یادگیری سحر برای دفع آن جایز است.

حدیث دیگری از امام علی(ع) روایت شده که در آن، یادگیری سحر را کفر معرفی می‌کند و می‌گوید اگر کسی که دست به سحر می‌زند توبه نکند، حدّ آن کشته شدن است. ابن‌ادریس حلی هم روایتی از امام صادق(ع) نقل می‌کند که طبق آن، فردی نزد ایشان می‌رود و حکم مراجعه به فردی که از مکان اشیای به‌سرقت‌رفته خبر می‌دهد را می‌پرسد. امام صادق، در پاسخ او، روایتی از رسول خدا(ص) بیان می‌کند که هرکس نزد کاهن یا ساحری برود و سخن او را تصدیق کند، به آنچه از جانب خداوند نازل شده کافر است.

انگیزه‌های انسان برای گرایش به سحر

از دیرباز، انسان‌هایی که ایمان ضعیف‌تری داشته‌اند، برای رسیدن به خواسته‌های دنیوی خود به سحروجادو پناه برده‌اند. برخی از این انگیزه‌ها عبارت‌اند از:

• میل به تسلط بر دیگران و کنترل اراده‌ی آن‌ها

• دستیابی سریع به مال، مقام یا محبت دیگران

• انتقام‌جویی یا دشمنی شخصی
  در حالی که اسلام، دستیابی به خواسته‌ها را تنها از طریق دعا، تلاش مشروع و توکل بر خداوند می‌داند.

راه‌های تشخیص سحر چیست؟

از علائم احتمالی سحر می‌توان به ایجاد عشق یا نفرت شدید(بدون دلیل و به دور از انتظار)؛ ایجاد ترس‌های غیرطبیعی در خواب یا بیداری که موجب آزار و اذیت شخص می‌شود؛ یا ... اشاره کرد. البته لازم به ذکر است همه این موارد می تواند علل طبیعی هم داشته باشد لذا اینگونه نیست که صرفا با وجود این علایم، یقین به سحر شدن پیدا کنیم.

باطل کردن طلسم: روش‌های قرآنی، روایی و عملی

باطل کردن طلسم در فقه شیعه تنها با ابزارهای مشروع و با نیت خالص انجام می‌شود. هرگونه استفاده از سحر برای باطل سحر، حرام است.

روش‌های معتبر باطل کردن طلسم

1. خواندن سوره‌های چهارقلعه (کافرون، توحید، فلق، ناس)
   • امام رضا علیه‌السلام:

     «مَنْ قَرَأَ هَذِهِ السُّوَرَ الأَرْبَعَ سَبْعَ مَرَّاتٍ عَلَی مَاءٍ ثُمَّ شَرِبَهُ، بَطَلَ عَنْهُ کُلُّ سِحْرٍ» (طب الرضا، ص۴۵)

2. تلاوت سوره بقره
   • به‌ویژه آیه ۱۰۲
3. نوشتن آیات حفاظتی بر کاغذ
   • آیات ۱۱۷–۱۲۲ سوره اعراف، آیات ۱–۵ سوره یونس و سوره‌های فلق و ناس نوشته شده، در پارچه سفید پیچیده و همراه داشته شود.
4. خواندن دعا باطل السحر پس از نماز با نیت خالص
5. حضور در مکان‌های مقدس
   • مانند حرم اهل‌بیت (ع) و نذر برای سلامتی و رفع بل
6. استمرار در ذکر «لا حول و لا قوة إلا بالله»
   • که خود نوعی باطل‌کننده‌ی سحر است.
7. استفاده از آب مضمضه شده با دعا
   • آب در ظرف مسی ریخته، سوره حمد ۷۰ بار، آیه الکرسی ۷ بار و معوذتین ۱۱ بار خوانده شده و بر بدن پاشیده شود.
8. صدقه و توبه
   • امام باقر علیه‌السلام: «الصَّدَقَةُ تَدْفَعُ السِّحْرَ» (بحارالانوار، ج۹۳، ص۱۲۱)

نکات مهم در باطل کردن سحر و جادو

• از دعانویس‌های بازار پرهیز کنید.
• طلسم مکشوف شده باید سوزانده یا در آب جاری انداخته شود.

دعا باطل السحر؛ راهی قرآنی برای نجات از سحر

از منظر منابع روایی، بهترین راه برای مقابله با جادو، پناه بردن به آیات قرآن است. دعا باطل السحر عنوانی است برای مجموعه‌ای از آیات و اذکار که به اذن الهی، سحر را از بین می‌برند. از جمله این آیات:

• آیات ۱۱۷ تا ۱۲۲ سوره اعراف (روایت ماجرای سحر فرعونیان و عصای موسی)

• آیت‌الکرسی (سوره بقره، آیه ۲۵۵)

• چهار سوره معروف به چهار قل: کافرون، اخلاص، فلق و ناس

خواندن این آیات با نیت خالص، به‌ویژه پس از نماز صبح و مغرب، اثرات معنوی چشمگیری در باطل کردن طلسم دارد. علمای شیعه همواره توصیه کرده‌اند که مؤمنان هنگام احساس اضطراب، سردرگمی یا درگیری‌های غیرعادی در زندگی، این آیات را با توسل به اهل‌بیت (ع) بخوانند.

دعا احتجاب؛ سپر نور در برابر چشم‌زخم و جادو

یکی از دعاهای مهم و مجرب در میراث روایی شیعه، دعا احتجاب است. این دعا از امیرالمؤمنین علی (ع) نقل شده و به عنوان حرزی قوی در برابر سحر، چشم‌زخم و دشمنی‌ها شناخته می‌شود. مضمون دعا چنین است که:

«اللَّهُمَّ احتجبنی بعزِّکَ و عظمتِکَ عن شرِّ خلقِک...»
یعنی: خدایا! مرا در پرده‌ی عزت و عظمت خویش از شر بندگانت پنهان دار.
خواندن این دعا پیش از خروج از خانه یا در مواجهه با خطرات روحی و معنوی، انسان را در حصنی الهی قرار می‌دهد.

طلسم محبت و انحراف در نیت

در برخی جوامع، طلسم‌هایی با عنوان طلسم محبت رواج دارد که هدف آن ایجاد علاقه یا بازگرداندن شخصی است. اما این کار از نگاه شرعی، گناه و تجاوز به اراده دیگران محسوب می‌شود. پیامبر اکرم (ص) فرمودند:

«مَن تَعَلَّمَ شیئاً مِنَ السِّحرِ قَد کَفَرَ بما أُنزِلَ عَلی مُحَمَّدٍ»
هر که چیزی از سحر بیاموزد، به آنچه بر محمد (ص) نازل شده کافر گشته است.
طلسم محبت نمونه‌ای از همان سحر است که تحت عنوانی زیبا، انسان را گرفتار شرک و گناه می‌سازد.

روایات معصومین در محکومیت طلسم محبت

امام صادق علیه‌السلام فرموده‌اند:

«مَنْ عَمِلَ سِحْراً فَقَدْ أَشْرَکَ بِاللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ» (وسائل الشیعة، ج۱۲، ص۲۳۱)

همچنین پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:

«مَنْ عَقَدَ عُقْدَةً ثُمَّ نَفَثَ فِیهَا فَقَدْ سَحَرَ، وَمَنْ سَحَرَ فَقَدْ أَشْرَکَ» (بحارالانوار، ج۷۶، ص۲۶۸)

فتوای مراجع تقلید

• آیت‌الله العظمی سیستانی: استفاده از هر نوع طلسم برای تأثیرگذاری بر دل دیگران حرام و از مصادیق سحر است.
• آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی: حتی اگر طلسم محبت با آیات قرآن نوشته شود اما نیت آن کنترل غیرشرعی باشد، باطل و حرام است.
• آیت‌الله العظمی وحید خراسانی: ازدواج تحت تأثیر سحر، فاقد شرایط صحت است.

آثار دنیوی و اخروی

این طلسم نه تنها اختیار انسانی را سلب می‌کند، بلکه منجر به فروپاشی خانواده‌ها، افسردگی، وسواس و حتی خودکشی می‌شود. از نظر شیعه، عامل سحر در قیامت با هاروت و ماروت محشور خواهد شد.

طلسم خشت سفید و ریشه‌های خرافی آن

در برخی سنت‌های کهن، طلسمی با عنوان طلسم خشت سفید شناخته می‌شد که با نوشتن اسامی خاص و دعاهای ساختگی بر روی خشت انجام می‌گرفت. این کار در میان برخی پیروان ادیان تحریف‌شده، به‌ویژه در برخی شاخه‌های دعا نویسی یهودی رایج بود.
در این روش‌ها، از ترکیب نام‌های مقدس با رموز و اعداد عبری برای تأثیرگذاری بر افراد استفاده می‌شد که در حقیقت، نوعی سحر شیطانی است. اسلام این اعمال را صراحتاً باطل و گناه کبیره می‌داند.

دعا نویسی یهودی و جایگاه آن در نگاه اسلام

در منابع تاریخی، اشاره‌هایی به نوعی از دعا نویسی یهودی وجود دارد که بر اساس تعالیم تحریف‌شده‌ی «کابالا» انجام می‌شده است. در این روش، دعاها به‌جای تکیه بر خداوند، به ترکیبات رمزی و حروف اسرارآمیز وابسته بوده‌اند.
اسلام با چنین اعمالی شدیداً مخالفت کرده و آن‌ها را از مصادیق سحر و کهانت دانسته است. در مکتب اهل‌بیت (ع)، دعا زمانی مقبول است که از دل مؤمن برخیزد و بر محور توحید و ذکر الهی باشد، نه با ابزارهای شیطانی و رموز مجهول.

حکم فقهی

شیخ مفید در الإرشاد:

«کُلُّ مَا لَیْسَ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ وَسُنَّةِ نَبِیِّهِ فَهُوَ بَاطِلٌ وَمُحَرَّمٌ»

آیت‌الله خویی:

«استخدام حروف عبری یا نمادهای غیراسلامی در دعانویسی، شرک خفیف است.»

پیامدهای روحی و اخلاقی سحر

سحر تنها آسیبی جسمی نیست؛ بلکه روح انسان را آلوده و از نور ایمان دور می‌کند. کسی که برای رسیدن به مقاصدش به سحر یا طلسم متوسل می‌شود، در حقیقت به وسوسه شیطان تن داده است. قرآن کریم می‌فرماید:

«وَ ما یُعَلِّمانِ مِن أَحَدٍ حَتّی یَقُولا إِنَّما نَحنُ فِتنَةٌ فَلا تَکفُرْ»
یعنی هیچ‌کس را سحر نمی‌آموختند مگر آنکه هشدار دهند این آزمونی الهی است؛ پس کفر نورزید.
بنابراین، ایمان، توکل و پاکی نیت، سپر واقعی در برابر سحر است.

نتیجه‌گیری

از دیدگاه اسلام و اهل‌بیت (ع)، سحر و جادو حقیقتی دارد، اما ورود به آن مساوی با خروج از دایره ایمان است. مؤمن باید به جای پناه بردن به طلسم و دعا نویسی‌های انحرافی همچون طلسم محبت یا طلسم خشت سفید، با توکل بر خداوند و قرائت دعاهای باطل سحر و دعا احتجاب به مصونیت روحی برسد.
اسلام، راه رهایی از سحر را در ایمان، ذکر، دعا و پیوند قلبی با قرآن و اهل‌بیت (ع) می‌داند. در دنیای امروز نیز که جهل و خرافه در قالب‌های نوین ظاهر می‌شود، بازگشت به قرآن و معارف اهل‌بیت (ع) تنها راه نجات انسان از دام شیطان است.

آیت الکرسی، که به عنوان یکی از عظیم‌ترین آیات قرآن کریم شناخته می‌شود، بخش‌هایی از سوره بقره (آیات ۲۵۵ تا ۲۵۷) است. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «هر کس آیت الکرسی را پس از هر نماز بخواند، تنها مرگ او را از بهشت باز می‌دارد.» این آیه نه تنها نماد توحید خالص است، بلکه به عنوان دعای حفاظتی قدرتمند در کنار چهار قل (سوره‌های کافرون، اخلاص، فلق و ناس) قرار می‌گیرد.

متن، ترجمه و تفسیر آیت‌الکرسی

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ ۚ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ ۚ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ ۗ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِندَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ ۚ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۖ وَلَا یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ ۚ وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ ۖ وَلَا یَئُودُهُ حِفْظُهُمَا ۚ وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ.

این متن ایت الکرسی نمادی از یگانگی، علم بی‌پایان، قدرت مطلق و حضور دائمی خداوند در تمام هستی است.

در تفسیر این آیه آمده است که «کرسی» اشاره به قلمرو علم، قدرت و سلطه‌ی الهی دارد.
عبارت اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ یعنی خداوند یگانه‌ای که همیشه زنده است و قائم به ذات خود می‌باشد، نه خواب دارد و نه خستگی.
این مفاهیم به انسان یادآوری می‌کند که تمام هستی تحت تدبیر و علم خداوند است و هیچ‌چیز از دید و اراده‌ی او پنهان نمی‌ماند.

در بخش پایانی، عبارت وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بیانگر گستردگی بی‌نهایت قدرت خداست، به‌گونه‌ای که همه‌ی آسمان‌ها و زمین در برابر عظمت او کوچک و محو هستند.

شأن نزول

در روایات اسلامی آمده است که آیت‌الکرسی پس از آیات مربوط به توحید و ایمان در سوره بقره نازل شد تا اوج قدرت، علم و سلطنت الهی را به انسان یادآوری کند.
بنابر تفسیر مفسرانی همچون طبری و علامه طباطبایی، این آیه در زمانی نازل شد که گروهی از اهل کتاب درباره صفات خداوند از پیامبر اسلام (ص) سؤال کردند؛ از جمله اینکه آیا خدا می‌خوابد یا خسته می‌شود؟ در پاسخ به این شبهات، خداوند آیت‌الکرسی را نازل کرد تا بیان کند که:

«خداوند زنده و پایدار است، نه خواب او را می‌گیرد و نه چرت.»

این نزول بیانگر نفی هرگونه نقص از ذات خداوند است و تأکید می‌کند که اداره‌ی کل هستی در دست اوست. به همین دلیل، شأن نزول آیت‌الکرسی به عنوان پاسخی قاطع به انکارکنندگان قدرت مطلق الهی شناخته می‌شود.

فضیلت‌های خواندن سوره آیت‌ الکرسی

۱. محافظت از انسان در برابر شیطان و بلا

پیامبر اسلام (ص) فرمودند:
«هرکس آیت‌الکرسی را پس از هر نماز واجب بخواند، هیچ چیزی جز مرگ، مانع ورود او به بهشت نخواهد شد.»
خواندن سوره آیت‌الکرسی مانند سپری در برابر نیروهای شیطانی، حسد، چشم‌زخم و حوادث ناگوار عمل می‌کند.

۲. افزایش رزق و برکت

در احادیث آمده است که تلاوت مداوم آیت‌الکرسی در منزل، باعث نزول رحمت، برکت در روزی و دوری از فقر معنوی و مادی می‌شود.

۳. آرامش قلب و رفع اضطراب

هرگاه انسان دچار ترس، استرس یا نگرانی شود، با خواندن آیت‌الکرسی، احساس آرامش و اطمینان در دل او جای می‌گیرد.

۴. نورانی شدن خانه

امام باقر (ع) فرمودند: «خانه‌ای که در آن آیت‌الکرسی خوانده شود، تا سه روز شیطان در آن وارد نمی‌شود.»

چهار قل و آیت‌الکرسی؛ ترکیب نیرومند حفاظت معنوی

چهار قل شامل سوره‌های کافرون، اخلاص، فلق و ناس هستند که هرکدام با هدف دفع شر و تثبیت ایمان نازل شده‌اند.
خواندن چهار قل و ایت الکرسی در کنار هم، ترکیبی قدرتمند برای حفاظت روح و جسم در برابر خطرات، حسادت‌ها و انرژی‌های منفی است.
بسیاری از علما و بزرگان توصیه کرده‌اند:

«پیش از خواب یا هنگام خروج از منزل، چهار قل و آیت‌الکرسی را با نیت حفظ و امان بخوانید.»

بهترین زمان‌ها برای خواندن

• پس از هر نماز واجب

• پیش از خواب

• هنگام خروج از منزل

• زمان سفر

• زمان ترس یا نگرانی

• هنگام شروع کارهای مهم یا تصمیم‌گیری‌های دشوار

خواندن سوره آیت‌الکرسی در این موقعیت‌ها باعث افزایش آرامش، موفقیت و حفاظت معنوی می‌شود.

خواص شگفت‌انگیز آیت‌الکرسی در زندگی روزمره

1. حفاظت از منزل و فرزندان: نوشتن یا نصب آیت‌الکرسی در خانه موجب امنیت و برکت محیط می‌شود.

2. رفع ترس در کودکان: خواندن متن آیت‌الکرسی بر بالین کودک موجب آرامش اوست.

3. افزایش تمرکز در عبادت: با خواندن آیت‌الکرسی پیش از نماز، دل انسان متوجه خدا می‌شود.

4. یاد خدا در دل و زبان: تکرار آن در طول روز موجب حضور قلب و تقویت ایمان است.

آیت‌الکرسی در احادیث و روایات

• امام علی (ع) فرمودند: «اگر بدانید آیت‌الکرسی چه اندازه با عظمت است، هرگز آن را ترک نمی‌کنید.»

• امام صادق (ع) نیز فرمودند: «هرکس در سختی‌ها آیت‌الکرسی بخواند، خداوند برای او راه نجاتی قرار می‌دهد.»

دستورالعمل آیت‌الله قاضی برای رفع مشکلات

علاّمه انصاری لاهیجی که از شاگردان مرحوم قاضی هستند، فرمودند: روزی از ایشان پرسیدم که: در مواقع اضطرار و گرفتاری چه در امور دنیوی و چه در امور اخروی، و در بن بست کارها به چه ذکر مشغول شوم تا گشایش یابم؟

ایشان در جواب فرمودند:

پس از پنج مرتبه صلوات و آیة الکرسی ، در دل خود بدون آوردن به زبان بسیار بگو:

«اللّهُم اجعَلنی فی دِرعِکَ الحَصینَةِ الّتی تََجعَلُ فیها مَن تَشاءُ» إن شاءالله گشایش یابد.

علاّمه انصاری فرمودند: من در مواقع گرفتاری های صعب و مشکلات لاینحلّ به این دستور عمل کردم و نتیجه های عجیب گرفتم.

توصیه‌ آیت‌الله کشمیری قبل از خواب

آیت الله کشمیری می فرمودند:

توجه این نکته لازم است که سالک باید همواره خواب را برادر مرگ بداند و هر شب آمادگی این پدیده را داشته باشد.

با تجدید عهد و ایمان خود، وضو ساخته، رو به قبله با یاد و نام خدا به بستر رود ابتدا آیة الکرسی و سپس تسبیحات حضرت زهرا(سلام الله علیها) را بخواند و در آخر استغفار کند.

بهترین راه برای دفع آثار سِحر

• نمازها را اوّل وقت بخوانید.
• هر روز پنج مرتبه آیة الکرسی را بخوانید که در حفاظت انسان از مشکلات و ناملایمات اثر عجیبی دارد
• هر روز هرچند به مقدار کمی صدقه دهید.

جمع‌بندی

آیت‌الکرسی، گنجی آسمانی در دل سوره بقره است که یادآور توحید، قدرت و علم بی‌کران پروردگار است.
خواندن روزانه‌ی متن آیت‌الکرسی همراه با چهار قل می‌تواند انسان را از شرّ شیطان، ترس، حسادت و مشکلات روزمره در امان نگه دارد.
اگر به دنبال آرامش، برکت و حفاظت الهی هستید، تلاوت مداوم سوره آیت‌الکرسی را در برنامه‌ی روزانه‌ی خود بگنجانید.

در ضاحیه جنوبی بیروت امروز همزمان با سالروز شهادت جانسوز حضرت فاطمه زهرا(س) در حالی که پرچمهای زردرنگ مقاومت در خیابانها خودنمایی می کرد، تابوت‌های پیچیده در پرچم‌های زرد حزب‌الله بر دوش هزاران نفر بالا رفت و مردم مقاوم لبنان با فرمانده‌ شهیدشان «هیثم علی الطبطبائی» و یارانش وداعی باشکوه کردند.

 شیخ علی دعموش، رئیس شورای اجرایی حزب‌الله در سخنانی با تجلیل از مقام والای این شهید بزرگ مقاومت گفت: شهید طبطبائی، مرد میدان در تمام میادین و از جمله کسانی بود که آزادی و پیروزی را رقم زدند.

وی اظهار داشت: هدف از ترور سید ابوعلی(طبطبائی)، متزلزل کرن مقاومت و وادار کردن آن به عقب نشینی از مواضعش بوده است.

شیخ دعموش تاکید کرد که دشمن با ترور ابوعلی به دنبال خدشه وارد کردن به مقاومت و اراده آن است، ولی این هدفش هرگز محقق نخواهد شد.

رئیس شورای اجرایی حزب الله تصریح کرد: خون شهدا، عزم، اراده و چنگ زدن ما به گزینه مقاومت را بیشتر خواهد کرد.

وی گفت: شهادت فرمانده،ابوعلی، هرگز مقاومت را به عقب بازنخواهد گرداند و آن را به سمت تسلیم سوق نخواهد داد.

شیخ دعموش خاطر نشان کرد: دشمن اگر گمان می کند که با ترور رهبران و فرماندهان می تواند به مقاومت خدشه ای وارد کند، سخت در توهم به سر می برد، دشمن نمی داند که ما در حزب الله با شهدای خود قوی و بزرگ می شویم.

شیخ دعموش خاطر نشان کرد:  امتیازاتی که دولت لبنان به رژیم صهیونیستی داد، بی‌ثمر بوده و دشمن در حال اشغال تمام لبنان است.

وی به صهیونیستهای متجاوز هشدار داد که  صهیونیست‌ها باید همچنان نگران بمانند، زیرا مرتکب خطای بزرگی شده‌اند.

مسئله چشم‌زخم از جمله موضوعاتی است که نه تنها در فرهنگ‌های گوناگون حضور داشته، بلکه در معارف اسلامی نیز به عنوان پدیده‌ای حقیقی و تأیید شده شناخته می‌شود. وقتی انسان در منابع حدیثی شیعه و سخنان پیامبر اکرم(ص) تأمل می‌کند، درمی‌یابد که چشم‌زخم تنها یک باور عامیانه یا یک پدیده روانی نیست، بلکه ریشه در حقایق معنوی و باطنی دارد. پیامبر(ص) در جمله‌ای کوتاه اما بسیار مهم فرمودند: «العَینُ حَقٌّ»؛ چشم‌زخم حقیقت دارد.

این جمله نشان می‌دهد که نگاه انسان، برخلاف آنچه ممکن است برخی تصور کنند، تنها یک ابزار فیزیکی نیست، بلکه حامل نوعی اثرگذاری باطنی است. اثرگذاری‌ای که می‌تواند گاهی به شکل بیماری، ضعف روح، کاهش برکت یا آسیب‌های ناگهانی در زندگی افراد ظاهر شود. به همین دلیل اصلِ «چشم و نظر» در اسلام جایگاه مشخصی دارد و در کنار بسیاری از آموزه‌های اخلاقی، اجتماعی و عبادی، به عنوان یک حقیقت قابل اعتنا مورد توجه قرار گرفته است.

در این مقاله سعی شده است به سوالاتی مانند <<چشم زخم چیست>>، <<رفع چشم زخم با نمک>>،<<چه کسانی چشم زخم دارند>> و.. پاسخ داده شود.

چشم‌ زخم چیست؟ نگاهی عمیق‌تر به معنای چشم و نظر

برای فهم اینکه چشم‌زخم چیست باید از سطح باورهای عامیانه فراتر رفت و معنای آن را در نگاه اهل‌بیت(ع) بررسی کرد. در متون اسلامی، چشم‌زخم به حالتی گفته می‌شود که نگاه انسان، در اثر حسادت، شگفتی یا ترکیبی از حالات درونی، «اثری منفی» بر طرف مقابل می‌گذارد. این اثرگذاری گاهی کاملاً ناخواسته است و شخص ناظر حتی قصد بدی هم ندارد. اما در بسیاری از موارد، نگاه حسودانه و بدخواهانه موجب ایجاد یک نیروی منفی در فضای روحی طرف مقابل می‌شود.

چنین اثرگذاری‌ای را می‌توان نوعی انرژی منفی واقعی دانست که در سطح روح انسان اثر می‌گذارد و از آنجا به جسم و زندگی فرد سرایت می‌کند. دقیقاً به همین دلیل است که قرآن در سوره فلق از انسان می‌خواهد از شرّ «حاسد» به خدا پناه ببرد؛ زیرا نگاه حسودانه‌ او می‌تواند باعث تزلزل آرامش و سلامت فرد گردد.

وجود چشم‌زخم از نگاه قرآن کریم

بحث «چشم‌زخم» در فرهنگ دینی مسلمانان، صرفاً یک باور عامیانه نیست؛ بلکه ریشه در آیات قرآن کریم و روایات معتبر اسلامی دارد. قرآن در چندین موضع، به نوعی از اثرگذاری نگاه‌های حسودانه و سوء‌نیت‌آلود اشاره می‌کند؛ نگاهی که می‌تواند آثار معنوی و حتی مادی بر فرد بگذارد.

۱. آیه ۶۷ سوره یوسف؛ دلالت بر آثار نگاه‌های ناسالم

حضرت یعقوب(ع) وقتی فرزندانش را برای ورود به مصر نصیحت می‌کند، می‌فرماید:

﴿یَا بَنِیَّ لَا تَدْخُلُوا مِن بَابٍ وَاحِدٍ وَادْخُلُوا مِنْ أَبْوَابٍ مُّتَفَرِّقَةٍ﴾

مفسران شیعه و سنی در ذیل این آیه گفته‌اند که یعقوب(ع) می‌ترسید پسران رشید و نیرومندش وقتی با هم وارد شهر شوند، نگاه‌های حسودانه مردم بر آنان بیفتد و چشم‌زخم متوجه‌شان شود. این تفسیر را بزرگان مانند طبرسی در مجمع‌البیان و علامه طباطبایی در المیزان نیز ذکر کرده‌اند.
این آیه نشان می‌دهد که حتی پیامبران الهی نیز به تأثیر نگاه‌های آمیخته با حسد توجه داشته‌اند.

۲. آیه ۵۱–۵۲ سوره قلم؛ اشاره مستقیم‌تر به نگاه‌های آسیب‌زننده

در سوره قلم، خداوند درباره کفار نسبت به پیامبر(ص) می‌فرماید:

﴿وَإِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ﴾

مفسران از جمله شیخ طوسی، فخر رازی و علامه طباطبایی گفته‌اند که معنای آیه این است که کفار آن‌چنان از روی خشم و حسد به پیامبر(ص) نگاه می‌کردند که گویا قصد داشتند با نگاه‌شان او را از پا درآورند.
گرچه معنای "یزلِقونک" می‌تواند تشبیهی برای شدت دشمنی باشد، اما بسیاری از مفسران این آیه را از نشانه‌های قرآنی وجود چشم‌زخم دانسته‌اند.

۳. اشاره‌های غیرمستقیم دیگر در قرآن به اثرگذاری نفسانیات بر دیگران

برخی آیات دیگر نیز به صورت غیرمستقیم قابل استناد هستند؛ زیرا قرآن تأکید دارد که:

• حسد یک نیروی مخرب است:
  ﴿وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ﴾ (فلق/۵)
  این آیه بیانگر شرّ بالقوّه‌ای است که از حسادت سرچشمه می‌گیرد؛ و روشن است که نگاه حسودانه یکی از ابزارهای بروز آن شرّ است.

• نَفْس انسانی توانایی اثرگذاری بیرونی دارد
  قرآن به اثرات روانی، معنوی و حتی ماورایی نفس اشاره می‌کند؛ و همین ظرفیت، مبنایی است که متکلمان اسلامی برای توضیح ماهیت چشم‌زخم مطرح کرده‌اند.

از مجموع این آیات و تفسیرهای معتبر آن‌ها برمی‌آید که:

1. چشم‌زخم در نگاه قرآن یک واقعیت است، نه یک توهم اجتماعی.

2. نگاه حسودانه با نیت منفی می‌تواند اثرگذاری واقعی داشته باشد.

3. قرآن برای پیشگیری از آثار آن، توجه به ذکر، استعاذه و توکل را توصیه می‌کند—همان‌گونه که پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) نیز ادعیه‌ای مانند «معوّذات» و «آیت‌الکرسی» را برای دفع آن سفارش کرده‌اند.

جایگاه چشم‌زخم در نگاه پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع)

اعتقاد به چشم‌زخم در معارف اسلامی، تنها یک باور فرهنگی نیست؛ بلکه در سخنان پیامبر اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) به‌عنوان یک حقیقت تأثیرگذار مورد تأیید قرار گرفته است. روایات فراوانی در منابع شیعه و سنی وجود دارد که نشان می‌دهد چشم‌زخم می‌تواند آثاری واقعی بر انسان برجای بگذارد و برای دفع آن باید از یاد خدا و ادعیه مأثور کمک گرفت.

۱. پیامبر اکرم(ص): چشم‌زخم حقیقت دارد

از رسول خدا(ص) نقل شده است:

«العَینُ حَقٌّ»
چشم‌زخم حقیقت دارد.

این حدیث در منابع شیعه مانند کافی و در منابع اهل‌سنت همچون صحیح بخاری آمده است و از مشهورترین نصوص درباره واقعیت داشتن چشم‌زخم است. در روایت دیگری پیامبر(ص) فرمود:

«لو کان شیء یسبقُ القَدَر لَسَبَقَتْهُ العَین»
اگر چیزی می‌توانست بر تقدیر الهی پیشی گیرد، همان چشم‌زخم بود.

پیامبر(ص) برای برخی افراد که دچار آثار چشم‌زخم شده بودند، دعا و رقیه‌خوانی می‌کرد و استفاده از معوّذات (سوره‌های فلق و ناس) را برای حفظ از این آسیب توصیه می‌نمود.

۲. امام علی(ع): چشم‌زخم قدرت اثرگذاری دارد

در نهج‌البلاغه و دیگر منابع روایی، امیرالمؤمنین(ع) نیز به این موضوع اشاره کرده‌اند. از امام علی(ع) نقل شده:

«العین حقٌّ، والرُّقیَةُ حقٌّ»
چشم‌زخم حقیقت دارد و دعا برای رفع آن نیز حقیقت دارد.

همچنین در روایت دیگری فرمودند که نگاه حسودانه می‌تواند آثار سختی بر جان انسان بگذارد و توصیه کردند که برای حفظ خود، انسان باید از حسودان پنهان بماند و بر خدا توکل داشته باشد.

۳. امام صادق(ع): چشم‌زخم می‌تواند انسان قوی را بیمار کند

در کلمات امام صادق(ع) تأکید بیشتری بر چشم‌زخم دیده می‌شود. حضرت می‌فرمایند:

«إنّ العَینَ لَتُدخِلُ الرَّجُلَ القَبرَ وَتُدخِلُ الجَمَلَ القِدرَ»
چشم‌زخم می‌تواند انسان را به قبر ببرد و شتر را داخل دیگ کند.

این تعبیر کنایی بیانگر شدت تأثیر منفی چشم‌زخم است. در روایت دیگری، امام صادق(ع) سفارش می‌کنند که هنگام مشاهده جمال یک شخص یا نعمت کسی، «ما شاء الله» و «اللهم بارک له» گفته شود تا نگاه حسودی اثر نگذارد.

۴. امام رضا(ع): برای دفع چشم‌زخم از دعا و صدقه استفاده کنید

در روایات امام رضا(ع) چشم‌زخم امری واقعی دانسته شده و ایشان بر نقش دعا، معوذات و صدقه تأکید ویژه دارند. از حضرت نقل شده:

«اِستَعینوا عَلَی دَفعِ العَینِ بِقِراءَةِ المُعوِّذَتَینِ»
برای دفع چشم‌زخم از قرائت دو سوره فلق و ناس کمک بگیرید.

امام رضا(ع) همچنین توصیه کرده‌اند که صدقه‌دادن، غیبت‌نکردن و دوری از خودنماییِ افراطی، نقش مهمی در جلوگیری از چشم‌زخم دارد؛ زیرا بسیاری از چشم‌زخم‌ها ناشی از تحریک حسادت دیگران است.

۵. دیگر ائمه اطهار(ع): چشم‌زخم آمیخته با حسد است

در روایات سایر ائمه نیز به این حقیقت اشاره شده است. امام باقر(ع) می‌فرمایند:

«العَینُ حقٌّ، ولیس کُلُّ نَفسٍ خَبیثَة تُصیب»
چشم‌زخم حقیقت دارد، اما از هر نفسی صادر نمی‌شود؛ بلکه از نفوس بیمار و حسودان قوی‌النفس پدید می‌آید.

امام هادی(ع) و امام عسکری(ع) نیز در ادعیه‌ای که برای حفاظت شیعیان نقل شده، دفع حسد و چشم‌زخم را از جمله درخواست‌های مهم ذکر کرده‌اند.

چه کسانی چشم‌زخم دارند؟ نگاهی روایی و اخلاقی

پرسشی که همواره در فضای دینی و فرهنگی مطرح است این است که چه کسانی چشم‌زخم دارند و چگونه ممکن است یک نگاه ساده چنین اثر عمیقی بگذارد؟ در پاسخ باید گفت نگاه انسان، بازتابی از باطن اوست. کسانی که درونی پر از حسادت، غضب، تنگ‌نظری یا حتی شگفت‌زدگی بی‌حد دارند، بیشتر از دیگران مستعد چشم‌زخم هستند. در برخی روایت‌ها آمده است که «چشمِ بعضی از انسان‌ها نافذتر از دیگران» است؛ یعنی تأثیر نگاه آن‌ها شدیدتر و بی‌محاباتر است.

این گروه الزاماً افراد بدطینت نیستند. گاهی انسان از روی تعجبِ زیاد، یا از سر محبتِ افراطی، ناخواسته به دیگری آسیب می‌زند. در فرهنگ عمومی ایران نیز گفته می‌شود: «فلانی چشمش شور است.» این عبارت اشاره به همان نفوذ نگاه دارد که ریشه آن در روایات اسلامی نیز دیده می‌شود. با این حال، اهل‌بیت(ع) بارها سفارش کرده‌اند که هرگاه از چیزی شگفت‌زده شدید بگویید: «ما شاء الله لا قوة إلا بالله» تا اثر منفی نگاه شما از میان برود.

علائم چشم‌زخم؛ وقتی نگاه، زندگی را متأثر می‌کند

برای شناخت علائم چشم‌زخم باید ابتدا توجه کنیم که اثر گذاری نگاه، غالباً ناگهانی و بدون مقدمه ظاهر می‌شود. شخصی که دچار چشم‌زخم شده است، معمولاً به‌طور ناگهانی دچار ضعف، بی‌حوصلگی یا حتی افسردگی ناشی از چشم‌زخم می‌شود. این افسردگی نوعی سستی در روح است و گاهی با غم‌های بی‌دلیل، گریه‌های بی‌اختیار یا احساس خستگی شدید همراه است.

در کودکان، چشم‌زخم بسیار سریع‌تر آشکار می‌شود. گریه‌های بی‌وقفه، بی‌خوابی ناگهانی، تب‌های کوتاه‌مدت و بی‌قراری‌های بدون علت، از نشانه‌هایی هستند که مادران متدین آن را نوعی چشم و نظر می‌دانند.

در بخش جسمی نیز گاهی چشم‌زخم می‌تواند زمینه‌ساز بیماری بر اثر چشم‌زخم شود؛ بیماری‌هایی که پزشکی قادر به یافتن علت دقیق آن نیست، اما با دعا، ذکر و صدقه به سرعت برطرف می‌شود.

دعا و توسل در برابر چشم‌زخم | نقش قرآن در درمان چشم و نظر

اسلام، بهترین نسخه‌های معنوی برای دفع چشم‌زخم را ارائه کرده است. مهم‌ترین آن‌ها تلاوت سوره‌هایی است که در روایات به عنوان سوره چشم‌زخم معرفی شده‌اند. سوره‌های فلق و ناس، به‌ویژه در بخش‌هایی از آیات خود، اشاره مستقیم به دفع شرّ حاسد دارند. وقتی انسان این سوره‌ها را با حضور قلب می‌خواند، در واقع حصاری معنوی پیرامون روح خود ایجاد می‌کند.

در کنار این سوره‌ها، آیه «وإن یکاد» از سوره قلم و همچنین آیت‌الکرسی، از مهم‌ترین آیات شناخته‌شده برای دفع چشم و نظر هستند. توصیه شده است این آیات نه تنها برای هنگام بروز چشم‌زخم، بلکه به صورت روزانه خوانده شوند تا فرد در برابر انرژی‌های منفی محافظت شود.

سوره‌های معروف به چهار قل برای چشم‌زخم نیز نقشی ویژه دارند؛ زیرا مجموعه‌ای از توحید، پناه‌جویی و دفع شر را به ارمغان می‌آورند و به همین دلیل در متون روایی و سیره علما جایگاه ویژه‌ای دارند.

حرز امام جواد برای چشم‌زخم؛ سپری معنوی از میراث اهل‌بیت

از میان دعاهایی که برای دفع چشم‌زخم توصیه شده‌اند، حرز امام جواد(ع) جایگاهی کم‌نظیر دارد. این حرز، با سند معتبر در کتاب‌هایی چون «مهج‌الدعوات» نقل شده و بسیاری از مراجع و علمای بزرگ شیعه، از جمله آیت‌الله بهجت، استفاده از آن را برای محافظت از چشم و نظر توصیه کرده‌اند.

حرز امام جواد(ع) تنها یک نوشته مقدس نیست؛ بلکه به‌نوعی پیمانی معنوی با خداست، پیمانی که در آن بنده از پروردگار می‌خواهد او را در برابر دشمنان آشکار و پنهان و همچنین شرّ چشم‌زخم، حسادت و بلاهای ناگهانی حفظ کند. بسیاری از خانواده‌های متدین، این حرز را به‌صورت بازوبند یا گردن‌آویز برای خود یا کودکانشان استفاده می‌کنند.

از نظر آیت الله بهجت (ره)

برای جلوگیری از چشم زخم یا باطل شدن سحر، همراه داشتن دعا حرز امام جواد (ع) مفید است.

سؤال: برای دفع حسادت از کسی که به او حسادت می‌ورزند و اذیتش می‌کنند، چه کار کنیم؟

جواب: چهار قل را در وقت خواب زیاد بخواند. اگر بتواند، حرز جواد را تحصیل بکند، به دستش ببندد، یا در بغلش بگذارد و همراه داشته باشد.

رفع چشم‌زخم با نمک و تخم‌مرغ؛ نگاهی فرهنگی و دینی

در فرهنگ ایرانی، روش‌هایی مانند رفع چشم‌زخم با نمک یا چشم‌زخم با تخم‌مرغ سابقه طولانی دارد. اگرچه این روش‌ها در برخی مناطق به عنوان شیوه‌های سنتی شناخته می‌شوند، اما از منظر دینی باید میان «باور فرهنگی» و «مبنای شرعی» تفاوت قائل شد.

نمک، در روایات اسلامی به عنوان ماده‌ای مبارک معرفی شده و مصرف آن پیش و پس از غذا توصیه شده است. برخی علما معتقدند نمک توانایی زدودن انرژی منفی دارد، اما روش‌هایی مانند چرخاندن نمک دور سر یا ریختن آن در مسیر فرد، پشتوانه قطعی شرعی ندارد و بیشتر جنبه فرهنگی دارد.

همچنین روش تخم‌مرغ—که در آن تخم‌مرغ را روی بدن فرد می‌گردانند—در متون دینی معتبر ذکر نشده است. با این حال، بسیاری از افراد معتقدند که این روش موجب آرامش روانی می‌شود، اما از نگاه علمی و دینی تأثیر اصلی، همان جنبه روانی است.

اسلام، به‌جای این روش‌ها، تأکید دارد که انسان بیشتر به دعا، صدقه و آیات قرآن توسل کند؛ زیرا اصالت و تأثیر واقعی در این‌هاست.

چشم‌زخم و بیماری‌های روحی؛ از افسردگی تا اضطراب

ارتباط میان چشم‌زخم و حالات روحی همچون افسردگی، موضوعی است که بسیاری از خانواده‌ها به آن اشاره می‌کنند. در واقع بخشی از آنچه به‌صورت چشم‌زخم و افسردگی شناخته می‌شود، ناشی از اثرات روحی است که فرد از نگاه یا نیت منفی دیگران دریافت می‌کند. در روایات آمده است که چشم‌زخم گاهی روح انسان را تضعیف می‌کند و همین ضعف، به‌تدریج بر جسم نیز فشار می‌آورد.

این تضعیف روح می‌تواند مقدمه‌ای برای اضطراب، بی‌حوصلگی، کاهش انگیزه و حتی بیماری‌های جسمی باشد. درست به همین دلیل است که اسلام همواره توصیه کرده است انسان با خواندن قرآن، توکل بر خدا، گفتن ذکر «لاحول و لا قوة إلا بالله» و صدقه دادن، روح خود را در برابر آسیب‌های بیرونی مقاوم سازد.

جمع‌بندی

چشم‌زخم نه یک افسانه است و نه یک پدیده صرفاً روان‌شناختی؛ بلکه حقیقتی تأیید شده در آموزه‌های اسلامی است. کسی که با نگاه دینی به این موضوع می‌نگرد، می‌فهمد که دعا، قرآن، توسل و حرزهای معتبر اهل‌بیت(ع) تنها سپرهای واقعی در برابر چشم و نظر هستند. شناخت علائم چشم‌زخم، فهم اینکه چه کسانی چشم‌زخم دارند، و آگاهی از روش‌های صحیح مقابله، انسان را از بسیاری از آفات اخلاقی و روحی حفظ می‌کند.

در نهایت باید گفت که بهترین راه برای مقابله با چشم‌زخم، پیوند عمیق با خداست؛ زیرا نیرویی که از یاد خدا سرچشمه می‌گیرد، هیچ نیروی دیگری توان مقابله با آن را ندارد.

پرتقال، این میوه خوش‌عطر زمستانی، نه‌تنها یکی از محبوب‌ترین میوه‌های دنیاست، بلکه یکی از غنی‌ترین منابع ویتامین C شناخته می‌شود و می تواند در درمان بسیاری از بیماری ها به بدن کمک کند. 

پرتقال؛ سپر طبیعی در برابر سرماخوردگی
پزشکان سال‌هاست بر نقش ویتامین C در تقویت سیستم ایمنی بدن تأکید دارند و پرتقال با داشتن مقادیر بالای این ویتامین، یکی از مؤثرترین مواد غذایی برای کاهش علائم سرماخوردگی و آنفلوآنزا محسوب می‌شود و این میوه باعث افزایش تولید گلبول‌های سفید شده و توان بدن را برای مقابله با ویروس‌ها بالا می‌برد.
پرتقال و سلامت قلب
تحقیقات جدید نشان می‌دهد فلاونوئیدها و فیبرهای محلول در پرتقال، نقش قابل‌توجهی در کاهش کلسترول بد خون (LDL) دارند. پتاسیم موجود در این میوه نیز به تنظیم فشار خون کمک می‌کند و خطر بروز سکته قلبی و مغزی را کاهش می‌دهد، به همین دلیل، کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند مصرف منظم پرتقال به‌ویژه در افراد بالای ۴۰ سال در برنامه غذایی روزانه گنجانده شود.
از کم‌خونی (آنمی) پیشگیری می‌کند
منظور از آنمی عارضه‌ای است که منجر به کم شدن گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین می‌شود که کاهش توانایی آن برای حمل اکسیژن را به دنبال دارد. این عارضه معمولاً به علت کمبود آهن رخ می‌دهد. اگرچه پرتقال منبع خوبی از آهن نیست، اما منبع عالی اسیدهای ارگانیک مانند ویتامین C (اسید آسکوربیک) و اسید سیتریک محسوب می‌شود.ویتامین C و اسید سیتریک هر دو می‌توانند جذب آهن از دستگاه گوارش را افزایش دهند. زمانی که پرتقال را به همراه سایر مواد غذایی سرشار از آهن میل کنید، ممکن است به جلوگیری از آنمی کمک شود.
خواص آب پرتقال برای مشکلات بینایی
مقادیر بالا ویتامین A و C ویتامین در آب پرتقال می‌تواند از تشکیل آب مروارید و سایر بیماری‌های چشمی که می‌توانند منجر به از دست رفتن بینایی شوند، جلوگیری کند. یک پرتقال متوسط تنها حدود ۶۰ کالری دارد، اما بیش از ۱۰۰ درصد نیاز روزانه بدن به ویتامین C را تأمین می‌کند.

دکتر اکاترینا لادیگینا، متخصص داخلی خاطرنشان می‌کند که هیچ پایه علمی برای این ایده که خوردن غذا بعد از ساعت ۶ عصر برای سلامتی مضر است، وجود ندارد.

به گفته این پزشک، قانون اساسی این است که حداقل سه ساعت قبل از خواب شام بخورید.

او توضیح می‌دهد: "ممکن است و حتی توصیه می‌شود که بعد از ساعت ۶ عصر غذا بخورید، اما برای عادی‌سازی هضم، توصیه می‌شود آخرین وعده غذایی خود را حداقل سه ساعت قبل از خواب میل کنید. این مهم است. با این حال، هیچ دو بدنی یکسان نیستند، بنابراین توصیه‌های غذایی اغلب فردی هستند. "

این پزشک خاطرنشان می‌کند که افراد مبتلا به اختلال تحمل گلوکز ممکن است به دلیل قند خون پایین در شب از خواب بیدار شوند، بنابراین توصیه می‌شود قبل از خواب یک میان وعده سبک، مانند یک یا دو تخم مرغ آب پز یا یک مشت آجیل، مصرف کنند. مادران شیرده نیز می‌توانند برای حفظ کیفیت شیر ​​و اطمینان از خواب آرام نوزادشان، یک میان وعده سبک در شب مصرف کنند.

دکتر لادیگینا در مورد روزه‌داری متناوب می‌گوید که این روش می‌تواند برای برخی از افراد بالای ۴۰ سال مفید باشد، البته به شرطی که هیچ منع پزشکی وجود نداشته باشد. او بر اهمیت در نظر گرفتن نیاز‌های فردی تأکید می‌کند، زیرا دوره‌های طولانی روزه‌داری می‌تواند برای افراد مبتلا به سندرم ژیلبرت، دیابت نوع ۱ یا پس از برداشتن کیسه صفرا خطرناک باشد.

این پزشک اضافه می‌کند که یک شام ایده‌آل که سه ساعت قبل از خواب خورده شود، باید سرشار از پروتئین و کربوهیدرات به شکل سبزیجات غیرنشاسته‌ای باشد. به عنوان مثال، یک تکه ماهی با سالاد سبز یا یک تکه گوشت سفید با سبزیجات پخته شده، با حجمی که بسته به ظرفیت معده، بیش از ۳۵۰ گرم نباشد.

این پزشک همچنین توصیه می‌کند که پس از مصرف شیرینی یا فست فود پیاده‌روی کنید تا از ذخیره شدن انرژی گلوکز به عنوان چربی جلوگیری شود.

وبگاه گاردین در گزارشی آورده است: سه مقاله منتشرشده در نشریه معتبر لَنسِت/ Lancet نشان می دهد غذاهای فوق‌فرآوری‌شده به‌سرعت درحال گرفتن جای غذاهای تازه در رژیم غذایی کودکان و بزرگسالان در سراسر جهان هستند.

مصرف این غذاها شامل فست‌فودها، غلات صبحانه، پروتئین‌بارها، غذاهای منجمد آماده و نوشابه‌های گازدار، با افزایش خطر ابتلا به ۱۲ بیماری از جمله چاقی، دیابت نوع ۲، بیماری قلبی و افسردگی مرتبط است.

• آمارهای هشداردهنده

در انگلیس و آمریکا، بیش از نیمی از رژیم غذایی معمول را غذاهای فوق‌فرآوری‌شده تشکیل می‌دهد. برای برخی، به‌ویژه جوانان، کم‌درآمدها و ساکنان مناطق محروم، سهم این غذاها به ۸۰ درصد می‌رسد.

• هشدار دانشمندان: بدن انسان با این غذاها سازگار نیست

پروفسور کارلوس مونتیرو (Carlos Monteiro)، استاد تغذیه سلامت عمومی دانشگاه سائوپائولو و از نویسندگان این مجموعه مقالات هشدار می‌دهد: شواهد به‌وضوح نشان می‌دهند که انسان از نظر زیست‌شناختی با مصرف این غذاها سازگار نیست. این غذاها به همه اندام‌های اصلی بدن انسان آسیب می‌رسانند.

• سامانه طبقه‌بندی نُوا: راهنمای تشخیص غذاهای سالم

پروفسور مونتیرو و همکارانش در برزیل، سامانه طبقه‌بندی نوا (Nova) را توسعه داده‌اند که غذاها را بر اساس سطح فرآوری از گروه یک تا چهار دسته‌بندی می‌کند: گروه یک را غذاهای فرآوری‌نشده یا کم‌فرآوری‌شده (مانند میوه‌ها و سبزیجات تازه) و گروه چهار را غذاهای فوق‌فرآوری‌شده (مانند محصولات صنعتی، حاوی طعم‌دهنده‌های مصنوعی، امولسیفایرها و رنگ‌های مصنوعی) تشکیل می دهد.

• تأثیرات مخرب بر سلامت

بررسی ۱۰۴ مطالعه بلندمدت نشان می‌دهد که ۹۲ مورد ارتباط معنادار بین مصرف این غذاها با بیماری‌های مزمن و مرگ زودرس را گزارش کرده‌اند. غذاهای فوق‌فرآوری‌شده با پرخوری، کاهش کیفیت تغذیه‌ و افزایش مواجهه با مواد شیمیایی مضر مرتبط هستند.

• مقاومت شرکت‌های جهانی

نویسندگان این مقالات تأکید می‌کنند که شرکت‌های جهانی با تبلیغات گسترده و طراحی محصولات اعتیادآور، مصرف این محصولات را افزایش می‌دهند؛ همچنین از مواد شیمیایی مانند امولسیفایر برای بهبود بافت و ماندگاری استفاده می‌کنند. همچنین لابی‌گری سیاسی مانع تصویب سیاست‌های سلامت عمومی مؤثر می‌شود. وضعیت کنونی کنترل این محصولات، مشابه کنترل تنباکو در دهه‌های گذشته است.

• راه‌حل‌های پیشنهادی

برچسب‌گذاری واضح روی بسته‌بندی‌ها؛

محدودیت‌های بازاریابی به‌ویژه تبلیغاتی که کودکان را هدف گرفته‌اند؛

ممنوعیت عرضه در مدارس و بیمارستان‌ها؛

الگوسازی از برنامه موفق برزیل که تا سال ۲۰۲۶ میلادی ۹۰ درصد غذاهای مدارس را تازه یا کم‌فرآوری‌شده خواهد کرد؛

• هشدار نهایی

پروفسور مونتیرو هشدار می‌دهد: مصرف فزاینده غذاهای فرآوری‌شده در حال تغییر الگوهای غذایی جهانی و جایگزینی غذاهای تازه و سنتی است. این تغییر را شرکت‌های قدرتمند جهانی که با اولویت‌دادن به محصولات فوق‌فرآوری‌شده سودهای کلانی به‌دست می‌آورند تقویت می‌کنند.

این یافته‌ها زنگ خطر را برای سیاستگذاران و مصرف‌کنندگان در سراسر جهان به‌صدا درآورده است.

دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در پاسخ به یکی از باورهای نادرست مبنی بر اینکه «مصرف سبزیجات در افراد دارای فشارخون بالا باعث افزایش فشارخون می‌شود»، اعلام کرد: سبزیجات نه‌تنها موجب افزایش فشارخون نمی‌شوند بلکه نقش مهمی در کاهش و کنترل آن دارند.

براساس این گزارش، سبزیجات برگ‌سبز منبع غنی از پتاسیم، منیزیم، پلی‌فنل‌ها و ویتامین C هستند؛ عناصری که هر یک در فرآیند تنظیم فشارخون نقش کلیدی دارند.

به گفته کارشناسان این دفتر، پتاسیم با افزایش ساخت پروتئین کالیدین موجب مهار انقباض دیواره عروق و کمک به کاهش فشارخون می‌شود و همچنین اثرات منفی مصرف نمک بر بدن را کاهش می‌دهد. منیزیم موجود در سبزیجات نیز به‌عنوان یک بازدارنده طبیعی انقباض عضلات صاف و گشادکننده عروق، در پیشگیری و کنترل پرفشاری خون نقش مؤثری دارد.

این گزارش می‌افزاید: پلی‌فنل‌های گیاهی موجود در سبزی‌ها دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی و گشادکنندگی عروق هستند و مصرف آن‌ها در حفظ سلامت سیستم قلب و عروق اهمیت دارد. همچنین ویتامین C با افزایش سنتز اکسید نیتریک و بهبود عملکرد اندوتلیال، در کاهش فشارخون مؤثر گزارش شده است. مطالعات بالینی نشان می‌دهد دریافت کافی این ویتامین می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی فشارخون سیستولیک و دیاستولیک را کاهش دهد.

دفتر بهبود تغذیه جامعه تأکید کرد: مصرف منظم سبزیجات بخش مهمی از الگوی غذایی سالم برای بیماران مبتلا به پرفشاری خون است و حذف سبزیجات نه‌تنها کمکی به کنترل فشارخون نمی‌کند، بلکه فرد را از دریافت مواد مغذی ضروری محروم خواهد ساخت.