در آستانه برگزاری اجلاس اضطراری سران کشورهای اسلامی که به دنبال حمله رژیم صهیونیستی به قطر و سکوت و همراهی آشکار آمریکا تشکیل می‌شود، توجه کارشناسان و مقامات کشورهای منطقه به مواضع مستمر ایران جلب شده است؛ مواضعی که در اجلاس‌های مشابه بارها تکرار شده اما امروز بیش از هر زمان دیگری مورد توجه و پذیرش سایر کشورهای اسلامی قرار گرفته است: تهدید اصلی جهان اسلام و صلح و امنیت منطقه‌ای، رژیم صهیونیستی و حامیان غربی آن است.

از نخستین روزهای حمله همه‌جانبه رژیم صهیونیستی به غزه در اکتبر ۲۰۲۳، تهران با صراحت و پیوستگی، در نشست‌های متعدد سازمان همکاری اسلامی هشدار داده بود که اسرائیل نه تنها تهدیدی برای فلسطینیان بلکه تهدیدی وجودی برای کل جهان اسلام و منطقه است.

در نشست فوق‌العاده وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در جده، «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه وقت ایران به روشنی تأکید کرد که هرگونه تعلل در اتخاذ تصمیمات عملی علیه اسرائیل به معنای چراغ سبز برای ادامه نسل‌کشی در غزه است. همانجا ایران پیشنهاد ایجاد سازوکارهای بازدارنده، از جمله تحریم سیاسی و اقتصادی تل‌آویو و جلوگیری از هرگونه عادی‌سازی روابط، را مطرح کرد.

در ادامه و با تداوم جنایات رژیم صهیونیستی در غزه، تهران در بیانیه‌های رسمی و مواضع خود در نشست‌های بین‌المللی دیگر از جمله اجلاس وزرای خارجه در دوحه و نشست‌های شورای حقوق بشر سازمان ملل، بارها اعلام کرد که «مهم‌ترین وظیفه امت اسلامی امروز، مقابله با تجاوزگری اسرائیل و بازگرداندن اولویت فلسطین به صدر دستورکار جهانی است».

رویکرد محتاطانه مساوی است با گسترش تجاوزات اسرائیل

مواضع ایران در این دوره به‌ویژه متوجه کشورهای عربی بود که به امید حمایت آمریکا یا تحت فشار غرب، تلاش داشتند رویکردی محتاطانه و محدود اتخاذ کنند. ایران هشدار داد که چنین سیاست‌هایی نه تنها به نجات غزه کمکی نمی‌کند بلکه زمینه را برای گسترش تجاوزات اسرائیل به دیگر کشورهای منطقه فراهم می‌سازد. به مرور تجاوزات رژیم صهیونیستی به لبنان، سوریه، یمن و حتی ایران گسترش یافت.

اما برای کشورهای عربی منطقه، به خصوص آن کشورهایی که همواره به صدور بیانیه‌هایی بی‌عمل علیه اسرائیل اکتفا کرده‌اند، حمله اخیر اسرائیل به قطر شوکه کنند بود. این حمله، در ادامه تجاوزات فرامرزی رژیم صهیونیستی، نقطه عطفی در اثبات مواضع ایران بود. دوحه که سال‌ها در نقش میانجی در پرونده فلسطین ظاهر می‌شد، این بار خود با چراغ سبز آمریکا؛ متحدی که کشورهای عربی به آن چشم دوخته‌اند، قربانی تجاوز مستقیم شد.

در پی این تجاوز که به اذعان منابع عبری و آمریکایی، با چراغ سبز دولت «دونالد ترامپ» صورت گرفت، مقامات قطری به صراحت به ترامپ و کاخ سفید هشدار دادند که چنین اقداماتی روند مذاکرات برای آتش‌بس و تبادل اسرا را تخریب می‌کند.

از نگاه تحلیلگران منطقه‌ای، این تحول نشان می‌دهد که اسرائیل هیچ حد و مرزی برای تجاوزات خود قائل نیست. تهران بارها هشدار داده بود که اسرائیل مرز نمی‌شناسد؛ همان‌گونه که در سوریه، لبنان، عراق و ایران اقدام به ترور و حملات خرابکارانه کرده، حالا کشوری مانند قطر را هم هدف گرفته است. این واقعیت بسیاری از کشورهای منطقه را به این نتیجه رسانده است که امنیت آنان با اتکا به آمریکا تضمین نمی‌شود.

خیانت آمریکا، تجربه تکراری منطقه

همزمانی حمله اسرائیل با مواضع دوگانه و متناقض دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا بار دیگر نشان داد که آمریکا نه تنها حامی امنیت کشورهای عربی نیست، بلکه عملاً شریک اسرائیل در تجاوزگری است. از یک سو کاخ سفید پس از تماس تلفنی مقامات قطری، به ظاهر بیانیه‌ای در محکومیت حمله صادر کرد، اما در همان بیانیه مدعی شد که حذف رهبران حماس می‌تواند «فرصتی برای صلح» ایجاد کند. این تناقض آشکار، خشم افکار عمومی منطقه و مقامات کشورهای عربی را برانگیخت و بار دیگر ثابت کرد که واشنگتن در عمل تنها به تقویت موقعیت اسرائیل می‌اندیشد.

برای ایران که سال‌هاست بر غیرقابل اعتماد بودن آمریکا تأکید می‌کند، این حادثه مصداقی تازه برای اثبات حقانیت مواضعش بود. تهران از نخستین روزهای جنگ غزه هشدار داده بود که «واشنگتن در ظاهر از آتش‌بس سخن می‌گوید اما در عمل ماشین جنگی اسرائیل را تغذیه می‌کند».

در همین راستا، ایران در نشست‌های متعدد در مواضع رسمی خود اعلام کرد که «امنیت منطقه‌ای تنها با قطع دست اسرائیل و خروج نیروهای خارجی از منطقه تضمین می‌شود» و امروز پس از حمله اسرائیل به قطر، اهمیت هشدارهای ایران برای کشورهای منطقه بیش از گذشته آشکار شده است.

در همین چارچوب، «علی لاریجانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در واکنش به حمله اسرائیل به قطر خطاب به کشورهای عربی بیانیه‌ای صادر کرد که بازتابی از یک نگاه راهبردی و طولانی‌مدت است. او در پیام اخیر خود ضمن هشدار دادن نسبت به تبدیل اجلاس‌های اسلامی به «محافلی پر از سخنرانی و بدون نتیجه عملی»، اعلام کرد: «چنین اجلاس‌هایی مساوی است با سفارش تجاوز جدید به رژیم صهیونیستی.»

لاریجانی توصیه کرد که حداقل تصمیم عملی، تشکیل یک «ستاد عملیات مشترک» علیه اسرائیل باشد؛ اقدامی که نه تنها می‌تواند محورهای عملیاتی کشورهای اسلامی را هماهنگ کند بلکه پیام قاطع و بازدارنده‌ای به آمریکا و اسرائیل ارسال خواهد کرد. او تأکید کرد: «برای مسلمانان گرسنه و مظلوم فلسطینی که کاری نکردید، حداقل برای جلوگیری از نابودی خودتان تصمیم مختصری بگیرید.»

راه‌حل جایگزین

با وجود نادیده گرفته شدن هشدارهای ایران دربرابر وابستگی امنیتی کشورهای منطقه به آمریکا و خطرات آن از سوی برخی از کشورهای منطقه، حمله اسرائیل به قطر ثابت کرد که حتی کشوری که روابط نزدیک و مستحکمی با آمریکا دارد، از گزند تجاوز صهیونیست‌ها در امان نیست.

در برابر این وابستگی شکننده، ایران همواره راه‌حل جایگزینی را مطرح کرده است: ایجاد یک ائتلاف منطقه‌ای مستقل علیه اسرائیل و حرکت به سوی خودکفایی امنیتی کشورهای منطقه. چنین ائتلافی می‌تواند با هم‌افزایی قدرت‌های منطقه‌ای، امنیت جمعی را تضمین کند و در عین حال مانع از مداخلات و نفوذ بی‌ثبات‌کننده قدرت‌های خارجی شود.

تشکیل یک «ستاد عملیات مشترک» علیه اسرائیل، آن‌گونه که لاریجانی پیشنهاد کرده است، می‌تواند نقطه آغاز این همکاری عملی باشد. چنین ستادی نه‌تنها هماهنگی نظامی و امنیتی کشورهای اسلامی را افزایش می‌دهد بلکه پیام روشنی به واشنگتن و تل‌آویو خواهد داد: امنیت منطقه از این پس توسط خود کشورهای منطقه تعریف و مدیریت می‌شود، نه قدرت‌های خارجی.

متخصصان تغذیه و سلامت تاکید دارند مصرف غذاهای سرشار از چربی‌های اشباع‌شده و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده‌ به‌ویژه خوراکی‌های فوق‌فرآوری‌شده‌ می‌تواند به رگ‌های خونی مغز آسیب برساند و خطر اختلال در عملکرد مغز و احتمال سکته مغزی و زوال عقل را افزایش دهد.

همچنین مهم است که از مصرف بیش ‌از حد قند پرهیز کنیم. قند زیاد می‌تواند توانایی مغز را در تولید «آدنوزین تری‌فسفات» (ATP) که انرژی لازم برای انجام فرایندهای حیاتی سلولی را تامین می‌کند، مختل کند. علاوه بر این، قند زیاد می‌تواند باعث افزایش ناگهانی انسولین و اختلال در متابولیسم مغز شود و احتمالا بر عملکرد شناختی تاثیر بگذارد.

البته زوال شناختی معمولا برگشت‌پذیر نیست اما پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای مغز می‌تواند سرعت تخریب سلول‌های عصبی را کاهش دهد و خطر ابتلا به آلزایمر را کم کند.

نشریه «نیویورک‌پست» در همین رابطه هشت خوراکی مفید برای سلامت مغز را برشمرده است.

ماهی‌های غیرپرورشی

ماهی تازه به‌ویژه ماهی‌های چرب، سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند. این چربی‌های سالم خواص ضدالتهابی دارند.

سعی کنید ماهی را تا حد امکان تازه و از نوع غیرپرورشی تهیه کنید. ماهی‌های پرورشی اغلب از موادی تغذیه می‌کنند که ممکن است تمایلی به مصرف آنها نداشته باشید.

سبزیجات برگ‌دار

سبزیجات برگ‌دار سرشار از فیبر، فولات، لوتئین و بتاکاروتن‌ هستند.

مارچوبه یا بروکلی که بخارپز شده یا تفت‌داده‌ شده‌اند، هم انتخاب‌های مناسبی‌ هستند. البته مارچوبه برگ‌دار محسوب نمی‌شود اما مقدار زیادی فیبر دارد که می‌تواند به سلامت میکروبیوم روده که بر عملکرد مغز تاثیر مثبتی دارد، کمک کند.

گوجه‌فرنگی‌

گوجه‌فرنگی هم منبع غنی از لیکوپن است؛ یک آنتی‌اکسیدان قوی که با بتاکاروتن مرتبط است. آنتی‌اکسیدان‌ها برای سلامت مغز بسیار مهم‌ هستند زیرا با التهاب و استرس اکسیداتیو مبارزه و به پیشگیری از نورودژنراسیون (تحلیل سلول‌های عصبی) کمک می‌کنند.

گردو و انواع توت‌ها

به گزارش ایندیپندنت، همه مغزها مفیدند اما تمام آنها ارزش تغذیه‌ای یکسانی ندارند. گردو بالاترین نسبت اسیدهای چرب امگاــ۳ (چربی‌های مفید) به امگاــ۶ (چربی‌های مضر) را دارد. بلوبری هم سرشار از فلاونوئیدها است که آنتی‌اکسیدان‌های قوی و مولکول‌های ضدالتهابی‌ هستند و می‌توانند اثر استرس بر مغز را کاهش دهند.

روغن زیتون

روغن زیتون یکی از مواد خوراکی مهم برای سلامت مغز است که می‌توانید در پخت‌وپز هم استفاده کنید. روغن زیتون غنی از چربی‌های تک‌غیراشباع است که به کاهش کلسترول بد (ال‌دی‌ال) و افزایش کلسترول خوب (اچ‌دی‌ال) کمک می‌کند.

زردچوبه و زنجبیل

ترکیب فعال در زردچوبه موسوم به «کورکومین»، یک آنتی‌اکسیدان با خواص ضدالتهابی که ممکن است به سلامت مغز کمک کند زیرا احتمال دارد در شکستن پلاک‌های آمیلوئیدی که از ویژگی‌های بیماری آلزایمرند، موثر باشد.

همچنین ترکیب زردچوبه با فلفل سیاه جذب آن را برای بدن آسان‌تر می‌کند.

یکی دیگر از ریشه‌های گیاهی مفید برای مغز، زنجبیل است. زنجبیل به غذاها طعم فوق‌العاده‌ای می‌بخشد و گفته می‌شود که به شفاف‌تر شدن ذهن کمک می‌کند. علاوه بر این حاوی فیبر است.

قهوه و چای

چای‌ها در واقع گیاهان کاملا خشک‌شده‌ای‌ هستند که منبع عالی فیتونوترینت‌ها محسوب می‌شوند که می‌توانند بر متابولیسم مغز تاثیر چشمگیری داشته باشند.

دانه‌های قهوه نیز در اصل نوعی توت‌ هستند که خشک و برشته شده‌اند. از نظر گیاه‌شناسی، دانه‌های قهوه در واقع هسته (یا دانه) میوه‌ای‌ هستند که به آن گیلاس قهوه (Coffee cherry) گفته می‌شود. این میوه نوعی توت (berry) محسوب می‌شود زیرا گوشتی در اطراف دانه است.

هم چای و هم قهوه سرشار از فلاونوئیدها هستند که می‌توانند کنترل گلیسمی (تنظیم قند خون) را بهبود ببخشند. این نوشیدنی‌ها کافئین هم دارند که می‌تواند تمرکز را افزایش دهد و به انجام دادن کارها کمک کند.

ذرت بوداده خانگی

اگر به دنبال یک میان‌وعده لذت‌بخش و سرگرم‌کننده‌ هستید، ذرت‌بوداده تازه درست‌شده، انتخاب خوبی خواهد بود. این میان‌وعده بسیار سالم‌تر و رضایت‌بخش‌تر از چیپس سیب‌زمینی است.

پوکی استخوان، به‌عنوان بیماری کاهش تراکم استخوانی و افزایش شکنندگی، یکی از چالش‌های اصلی سلامت در سنین بالا است. با افزایش میانگین سنی جمعیت، پیشگیری از این بیماری اهمیت بیشتری یافته است. ورزش‌های مقاومتی، از جمله وزنه‌برداری و تمرینات با مقاومت بدن، به‌عنوان راهکاری مؤثر در این زمینه معرفی شده‌اند.

 مکانیسم اثر ورزش بر سلامت استخوان

ورزش‌های مقاومتی با اعمال بار مکانیکی بر استخوان‌ها، استئوبلاست‌ها (سلول‌های سازنده استخوان) را تحریک می‌کنند تا تراکم معدنی استخوان (BMD) را افزایش دهند. این فشار، که از طریق انقباضات عضلانی منتقل می‌شود، به‌ویژه در استخوان‌های ستون فقرات، لگن، و ران مؤثر است. مطالعات نشان می‌دهند که این تمرینات می‌توانند BMD را تا ۱-۳ درصد در سال افزایش دهند. این اثر به دلیل تحریک تولید کلاژن و مواد معدنی در ماتریکس استخوانی است، که با افزایش سن به‌طور طبیعی کاهش می‌یابد.

 تأثیر بر پیشگیری از پوکی استخوان

پوکی استخوان اغلب با کاهش توده استخوانی پس از ۴۰ سالگی آغاز می‌شود و در زنان یائسه به دلیل افت استروژن تشدید می‌یابد. ورزش‌های مقاومتی، با انجام ۲-۳ جلسه در هفته و شدت ۷۰-۸۵ درصد یک تکرار حداکثر (۱RM)، می‌توانند ریسک شکستگی را تا ۲۰ درصد کاهش دهند. این تمرینات همچنین تعادل و قدرت عضلانی را بهبود می‌بخشند؛ که از آسیب و شکستگی محافظت می‌کند. اثرات مثبت در سنین جوانی نیز می‌تواند ذخیره استخوانی را برای سال‌های بعدی افزایش دهد.

توصیه‌ها و ملاحظات

برای بهره‌مندی از فواید ورزش‌های قدرتی، برنامه‌ای با ۸ الی ۱۲ تکرار در دو یا سه ست برای هر گروه عضلانی توصیه می‌شود. شروع با وزنه‌های سبک و افزایش تدریجی شدت ضروری است تا از آسیب جلوگیری شود. رعایت اصول علمی در طراحی برنامه و داشتن برنامه سالم تغذیه‌ای، کلید دستیابی به نتایج بهینه است. آگاهی از این فواید و اقدام زودهنگام، سلامت استخوانی را تضمین می‌کند.

افراد با شرایط خاص از پیش‌موجود، مانند آرتروز، باید تحت نظارت پزشک ورزش کنند. رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D نیز برای تقویت اثرات ورزش لازم است.

محمد بن عبدالرحمن آل ثانی نخست وزیر و وزیر خارجه قطر در سخنانی در نشست فوق العاده وزیران خارجه کشورهای اسلامی در دوحه گفت: تداوم نقض قوانین بین المللی در حمله وحشیانه اسرائیل به دوحه آشکار شد.

وی خاطر نشان کرد: تجاوز اسرائیل به  دوحه را نمی توان به جز تروریسم دولتی چیز دیگری نامید.

آل ثانی گفت: تجاوز متهورانه و خیانتکارانه اسرائیل زمانی صورت گرفت که قطر میزبان مذاکرات درباره غزه بود.

وی بدون اشاره به نام آمریکا به عنوان مشوق و حامی اصلی رژیم صهیونیستی در تجاوز اخیر به دوحه تصریح کرد: آنچه اسرائیل را به ادامه رویکرد خود تشویق می کند، ناتوانی جامعه بین المللی در بازخواست آن است.

این مقام قطری هشدار داد که تجاوز اسرائیل تنها منجر به از بین رفتن مسیر گفتگو خواهد شد.

وی گفت: تجاوز به حاکمیت قطر، نقض آشکار قوانین و معاهدات بین المللی و عرف دیپلماتیک و اخلاق است.

آل ثانی افزود: نباید در برابر این تجاوز وحشیانه، سکوت و مماشات کرد.

وی ادامه داد: منطقه هرگز از امنیت و صلح بهره مند نخواهد شد،مگر آنکه ملت فلسطین به حقوق مشروع خود دست یابد.

آل ثانی گفت : اقدامات اسرائیل هرگز ما را از ادامه  تلاشها با مصر و آمریکا برای توقف جنگ بازنخواهد داشت.

محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق  در نشست مقدماتی دوحه که امروز (یکشنبه) با حضور وزرای امور خارجه کشورهای عربی و اسلامی برگزار شد، پیشنهاد تشکیل یک ائتلاف سیاسی، امنیتی و اقتصادی میان کشورهای اسلامی با محوریت نیروی مشترک دفاعی را مطرح کرد و تأکید نمود که تجاوزات اسرائیل تنها به قطر محدود نخواهد ماند.

این درخواست هم‌زمان با گمانه‌زنی‌ها درباره اعلام فعال‌سازی «ناتوی عربی» که حدود ۱۰ سال پیش از سوی مصر پیشنهاد شد، مطرح می‌شود و انتظار می‌رود در نشست فوق‌العاده عربی–اسلامی فردا (دوشنبه) در دوحه رسماً اعلام گردد.

السودانی در سخنانی تأکید کرد: «حمله به قطر رویدادی تکان‌دهنده و نقض آشکار همه قوانین و عرف‌های بین‌المللی است».

وی این حمله را تجاوز علیه کشوری برادر و تهدیدی برای امنیت تمامی کشورهای منطقه دانست و گفت که این اقدام، ماهیت تجاوزکارانه رژیم جنایتکار اسرائیل را آشکار می‌کند.

وی خواستار اعلام یک ائتلاف سیاسی، امنیتی و اقتصادی میان کشورهای اسلامی شد و خاطرنشان کرد: «هیچ مانعی وجود ندارد که کشورهای اسلامی نیروی امنیتی مشترکی برای دفاع از خود تشکیل دهند.»

السودانی همچنین تأکید کرد: «کشورهای عربی و اسلامی ابزارها و ظرفیت‌های فراوانی دارند که می‌توان از آنها برای مقابله با تجاوزات اسرائیل استفاده کرد؛ تجاوزاتی که قطعاً تنها به قطر محدود نخواهد ماند».

وی در پایان تصریح کرد که رژیم صهیونیستی به همه چیز بی‌اعتناست و آنچه بیش از دو سال است در غزه جریان دارد چیزی جز یک کشتار سازمان‌یافته نیست.

یکی از پرسش ها پیرامون موضوع توسل، این سؤال است که: «مگر قرآن نمی گوید: «ایاک نستعین»؛ (فقط از خدا یاری می جوییم)، پس چرا شیعیان از امامانشان طلب یاری می کنند و به آنان متوسّل می شوند؟ آیا این شرک نیست؟!» که در این مطلب به انتشار پاسخ آن خواهیم پرداخت:

پاسخ اجمالی:

وقتی ممکن نیست انسان در زندگی روزمرّه از غیر خدا استعانت نکند، حتما منظور خدا از استعانت نجستن از غیر خدا استعانتی همراه با عقیده به «استقلال در سببیت» است. مجموع آیات قرآن ما را به یک اعتقاد دعوت می‌ کند و آن اینکه طلب استعانت و یاری از اسباب و علل مادی یا انسانی باید به گونه‌ ای باشد که استعانت از خدا و طبق فرمان او به حساب آید؛ نه خارج از آن. به عبارت دیگر معین و ناصر اصیل و مستقل خداست که نصرت و اعانت دیگران از او سرچشمه می‌ گیرد.

توسل به اهل بیت(ع) نیز از جمله همین اسباب و علل می باشد که خداوند اجازه داده است بوسیله آنها به او تقرب بجوییم و طلب شفاعت کنیم و هرگز شرک نمی باشد. توسّل و طلب یاری از اهل بیت(ع) اگر با اعتقاد به عدم استقلال آنها در تاثیر باشد، نه تنها اشکالی ندارد، بلکه در آیاتی مانند «وَ ابتَغوا إِلَیهِ الوَسیلَة»، به آن توصیه شده است.

بنابراین طبق آیه «ایاک نستعین» یاری خواستن با اعتقاد به «استقلال یاری کننده» شرک است و با توحید افعالی منافات دارد؛ اما یارِی خواستن از وسائلی که خدا به آنها فرمان داده، خصوصا وسیله تقرب قرار دادن مقام انسانهای صالح، همراه با اعتقاد به سببیّت تبعی آنها مورد تاکید قرآن بوده و شرک نیست.

پاسخ تفصیلی:

در آیه ۴ سوره فاتحه می خوانیم: «إِیَّاکَ نَعبُدُ و إِیَّاکَ نَسْتَعین»؛ (فقط تو را می پرستیم و فقط از تو یاری می جوییم). طبق این آیه یاری خواستن از کسی با اعتقاد به استقلال او، شرک بوده و با توحید افعالی (به معنای مسبب الاسباب بودن باری تعالی) منافات دارد. پس چرا شیعیان از امامانشان طلب یاری می کنند و به آنان متوسّل می شوند؟ آیا این شرک نیست؟

در پاسخ به این سؤال لازم به ذکر است که طلب یاری از اهل بیت(علیهم السلام) مانند استعانت نوع بشر از همدیگر و اسباب مختلف دنیا می باشد که اگر با اعتقاد به عدم استقلال آنها در تاثیر باشد اشکالی ندارد. این مسأله را در ضمن چند نکته روشن می کنیم:

استعانت نجستن از غیر خدا ممکن نیست:

یکی از مهمترین مشکلاتی که با تفسیر ظاهر بینانه از «إِیَّاکَ نَسْتَعین» پیش می آید مذموم بودن مطلق استعانت نوع بشر از همدیگر و اسباب مختلف دنیا، حتی از عقل و بدن خویش است! درحالی که انسان به طور طبیعی نیازمند به همه موجودات جهان از انسانها و حیوانات و جمادات و اجرام آسمانی آفریده شده است. انسان اجتماعی و نیازمند ارتباط با نوع بشر آفریده شده است. آیا خدای حکیم می تواند دستوری بدهد که خلاف خصوصیات جبری و طبیعی مخلوقات باشد؟!

اگر قرار باشد طبق این آیه هر گونه بهره جستن از اسباب مادی یا انسانی شرک باشد موجب گوشه گیری و تعطیل نمودن الزامات زندگی اجتماعی از جمله مدد و یاری یکدیگر می شود که قطعا از نظر اسلام ممنوع می باشد و رسول خدا(صلی الله علیه وآله) شدیدا با این روش غلط به مقابله برخاستند و اصحاب را از منزوی شدن به زعم پرهیز از شرک، بر حذر داشتد.(۱) در نتیجه نمی توان گفت که مراد خداوند از منع استعانت از غیر، منع استعانت از اسباب باشد.

خداوند در آیه ۱۵ سوره فاطر تاکید می فرماید: «یا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَی اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمید»؛ (ای انسانها، همه شما به خدا نیازمندید. اوست بی‏ نیاز و ستودنی). البته این تنها نوع انسان نیست که در اصل هستی و انجام کار بی‌ نیاز از خدا نیست، بلکه تمام اسباب و عوامل طبیعی در اصل هستی و انجام هر عملی به خدا نیازمندند. و اگر مدد حق و کمک‌ های او یک لحظه قطع گردد، عوامل طبیعی نیز قادر بر انجام کار خود نخواهند بود، بنابراین در صفحه‌ ی هستی، فقط یک موثر و بی‌ نیاز، حقیقی و مستقل داریم و آن ذات اقدس خداوند است. درست است که طبق این آیه همه موجودات مصداق آیه ۱۵ سوره فاطر: «یا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَی اللَّهِ» هستند، امّا خداوند نیاز همه را با مخلوقات دیگرش برطرف می کند. یعنی هر موجودی در جهان خود محل فیض و سبب نیل عنایت الهی به موجودات دیگر است.

قرآن استعانت از غیر را جایز می داند:

اگر استعانت از غیر بدون قیود عقیدتی ممنوع بوده باشد، پس چرا خداوند در آیه ۲ سوره مائده از انسانها می خواهد که همدیگر را در راه ایمان و تقوی یاری کنند: «... وَتَعاوَنُوا عَلَی البِرِّ وَ التَّقْوی..»؛ (در کارهای نیک و پرهیزگاری به همدیگر کمک کنید)؟! چرا در آیه ۹۵ سوره کهف، اولیای الهی از مردم در ساختن سد کمک گرفتند: «.. ما مَکَّنّی فِیهِ خَیرٌ فَاَعِینُونی...»؛ (آن چه را پرودگارم به من تمکن داده است بهتر است شما مرا [در ساختن سد] یاری کنید)؟! چرا در آیه ۷۲ سوره انفال مسلمانان ملزم به یاری همدیگر شده اند: «... وَ اِنِ اسْتَنْصَروُکُمْ فِی الدِّین فَعَلْیکُمُ النَّصْرُ..»؛ (اگر مسلمانان غیر مهاجر از شما مسلمانان مهاجر کمک طلبیدند، آنان را یاری کنید)؟!

با توجه به این آیات روشن می شود که استعانت از اسباب مادی یا انسانی اگر با اعتقاد به عدم استقلال آنها در تاثیر باشد اشکالی ندارد.

برخی آیات قرآن بر مشروعیت توسل دلالت دارد:

علاوه بر آیاتی که استعانت از اسباب را جایز می دانست؛ برخی آیات نیز بر مشروعیت توسل دلالت دارند. از جمله آیاتی که برای اثبات مشروعیت توسل به آن استناد می شود آیه ۳۵ سوره مائده می باشد. خداوند متعال در این آیه می‏ فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَ جاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»؛ (ای کسانی که ایمان آورده اید پرهیزگاری پیشه کنید و وسیله ای برای تقرب به خدا انتخاب نمائید و در راه او جهاد کنید باشد که رستگار شوید).

مخاطب در این آیه همه افراد با ایمانند. در اینجا سه دستور داده شده است: اوّل دستور به تقوا، دوّم دستور به انتخاب وسیله و سوّم دستور به جهاد در راه خدا. نتیجه مجموع این صفات (تقوا و توسّل و جهاد) همان چیزی است که در آخر آیه آمده است: «لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ‏»؛ (این باعث فلاح و رستگاری شماست).

طبق قاعده ی مسلّم «هرگاه لام تعریف اشاره به معهود نباشد، عمومیت مراد خواهد بود»(۲)، واژه ی «الْوَسِیلَة» در این آیه هیچگونه اشاره ای به معهود نبوده است؛ لذا عموم وسیله مراد بوده و اختصاص آن به یک مورد خاص، به هیچ وجه صحیح نمی باشد. گذشته از این، در ابتداء آیه، خداوند متعال مؤمنین را به تقوای الهی دعوت می کند. تقوای الهی عبارت است از انجام تکالیف شرعی و اجتناب از منهیات. اکنون اگر از واژه ی «الْوَسِیلَة»، همان اداء تکالیف شرعی همچون نماز و روزه را اراده کنیم، هیچگونه افاده ی معنای جدیدی نکرده، بلکه تاکید بر معنای قبلی خواهد بود، در حالی که طبق آنچه اهل فنّ فصاحت و بلاغت بیان کرده اند «تأسیس بهتر از تأکید است»(۳)؛ لذا به جهت افاده ی معنای تأسیس، لازم است از واژه ی «الْوَسِیلَة» هر گونه وسیله برای تقرب به خداوند از جمله توسل به پیامبران و اولیاء الله و صالحین مراد گردد.

در آیه ۶۴ سوره نساء نیز می‏ خوانیم: «وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِیماً»؛ (اگر آنها هنگامی که به خویشتن ستم کردند [و مرتکب گناهی شدند] به سراغ تو می آمدند و از خداوند طلب عفو و بخشش می کردند و تو نیز برای آنها طلب عفو می کردی، خدا را توبه پذیر و رحیم می یافتند). در این آیه منافقین بخاطر توسّل نکردن به پیامبر(صلی الله علیه وآله) مورد توبیخ واقع شده اند.

همچنین در آیات ۹۷-۹۸ سوره یوسف می خوانیم که: برادران یوسف به پدرشان متوسّل شده و از پدر تقاضا کردند که در پیشگاه خداوند برای آنها استغفار کند و یعقوب نیز این تقاضا را پذیرفت و گفت: «سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّی»؛ (به زودی برای شما از درگاه خداوند تقاضای آمرزش می‏ کنم).(۴)

بنابراین، این گونه نیست که طلب استعانت از غیر خدا به طور مطلق شرک و مورد نهی باشد. اگر چنین بود خداوند در قرآن نه به توسّل به اولیای الهی سفارش می نمود، و نه مردم را به استعانت از «نماز» و «صبر» توصیه می کرد؛ و در آیه ۱۵۳ سوره بقره نمی فرمود: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ»؛ (ای کسانی که ایمان آورده ‏اید از شکیبایی و نماز یاری جویید زیرا خدا با شکیبایان است). یا در آیه ۴۵ سوره بقره نمی فرمود: «وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلاَّ عَلَی الْخَاشِعِینَ»؛ (و از صبر و نماز یاری بگیرید و البتّه آن جز بر خاشعان بسی گران [کاری بس بزرگ و سنگین] است).

«إِیَّاکَ نَسْتَعین» یعنی تنها مؤثر حقیقی را در عالم خدا بدانیم، نه اینکه دنبال سبب نرویم:

در آیه «إِیَّاکَ نَعبُدُ و إِیَّاکَ نَسْتَعین»، سخن از توحید عبادت، و توحید افعال است؛ توحید افعال آن است که خدا را تنها مؤثر حقیقی در عالم بدانیم، نه اینکه دنبال سبب نرویم، بلکه معتقد باشیم هر سببی هر تأثیری دارد به فرمان خداست. او است که به آتش سوزندگی، و به خورشید روشنایی و به آب حیات بخشی داده است. این تفکر و اعتقاد انسان را از همه کس و همه موجودات بریده و تنها به خدا پیوند می ‏دهد و حتی اگر به دنبال عالم اسباب می‏ رود نیز به فرمان او است، یعنی در لابلای اسباب، قدرت خدا را که «مسبب الاسباب» است مشاهده می ‏کند.(۵)

توسل به اهل بیت(علیه السلام) نیز یکی از اسباب و عللی است که خداوند اجازه داده است با استفاده از آن به او تقرب جویند و با اعمال صالح یا پیروی از پیامبر و امام، یا شفاعت آنان و یا سوگند دادن خداوند به مقام و مکتب آنها (که خود یک نوع احترام و اهتمام به موقعیت آنها و یک نوع عبادت است) از خداوند چیزی را بخواهند. این معنی که با نگاه غیر استقلالی از اسباب استعانت بجوییم نه بوی شرک می دهد و نه بر خلاف آیات قرآن است.(۶)

نتیجه:

وقتی ممکن نیست انسان در زندگی روز مره از غیر خدا استعانت نکند، حتما منظور خدا از استعانت نجستن از غیر خدا استعانتی همراه با عقیده به استقلال در سببیت است. مجموع آیات قرآن ما را به یک اعتقاد دعوت می‌ کند و آن این که طلب استعانت و یاری از اسباب و علل مادی یا انسانی باید به گونه‌ ای باشد که استعانت از خدا و طبق فرمان او به حساب آید نه خارج از آن؛ به عبارت دیگر معین و ناصر اصیل و مستقل خداست که نصرت و اعانت دیگران از او سرچشمه می‌ گیرد، یعنی در جهان آفرینش علل و اسبابی داریم که به اذن و فرمان خداوند متعال و قدرت خدادادی، افراد بشر را یاری می‌ کنند.

توسل به اهل بیت(علیهم السلام) نیز از جمله همین اسباب و علل می باشد که خداوند اجازه داده است بوسیله آنها به او تقرب بجوییم و طلب شفاعت کنیم و هرگز شرک نمی باشد. تنها یاری خواستن با اعتقاد به استقلال یاری کننده شرک است که با توحید افعالی به معنای مسبب الاسباب بودن خدا منافات دارد.

پس مفهوم توحید در آیه «إِیَّاکَ نَسْتَعین» این می شود که: «تنها یاری خواستن از خدا با مجموعه وسائل و عللی که در طول اراده الهی اند»، لذا یاری خواستن از وسائلی که خدا به آنها فرمان داده، خصوصا وسیله تقرب قرار دادن مقام انسانهای صالح در پیشگاه خداوند که مورد تاکید قرآن بوده، شرک نیست. طبق آیات و روایات، خدا به ائمه(علیه السلام) اذن تاثیر گذاری فوق العاده داده، اما کسی از آنها را در این امور مستقل نمی داند.

پی نوشت ها:

(۱). وقتی عثمان بن مظعون با نزول آیات توحید رهبانیت اختیار کرد و حتی جامعه نبوی را نیز ترک نمود تا به زعم خود «فقط از خدا یاری بخواهند و دچار شرک نشوند»، همسر عثمان بن مظعون نزد رسول خدا(ص) آمد و گفت: ای رسول خدا(ص)، عثمان کارش این شده که روزها را روزه می گیرد و شبها را به عبادت می گذراند، رسول خدا(ص) با شنیدن این خبر پای افزار به دست، خشمناک بیرون شد تا نزد عثمان آمد. او را مشغول نماز خواندن یافت، عثمان با دیدن پیامبر(ص) نمازش را سلام داد. پیامبر(ص) به او فرمود، ای عثمان خداوند متعال مرا به رهبانیت نفرستاده، بلکه با آیین مستقیم و ساده و آسانگیر فرستاده است. من هم نماز می خوانم. هم روزه می گیرم و هم نزد همسرم می روم. پس هر که آیین مرا دوست دارد، باید از سنت من پیروی کند. (اصول کافی، کلینی، محمد بن یعقوب، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۵ هـ ش، چاپ چهارم، ج ۵، ص ۴۹۴).

(۲). المطول فی شرح تلخیص المفتاح، تفتازانی، مسعود بن عمر، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۲۵ هـ ق، الطبعة الاولی، ص ۲۰۶.

(۳). همان، ص ۲۶۲.

(۴). تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، دار الکتب الاسلامیه‏، تهران، ۱۳۷۴ هـ ش‏، چاپ سی و دوم، ج‏ ۴، ص ۳۶۶.

(۵). تفسیر نمونه، همان، ج ‏۱، ص ۴۳.

(۶). همان، ج ‏۴، ص ۳۶۴.

اسلام در شرایطی پا به عرصه وجود گذاشت که بردگی و نابرابری نژادی در جوامع ریشه‌دار بود و با تأکید بر عدالت و آزادی، قدم‌های جدی برای پایان دادن به این سنت ناپسند برداشت.

اسلام و برده‌داری؛ حقیقتی فراموش‌شده

قضاوت درباره مسائل تاریخی اگر تک‌بعدی باشد، قطعاً ناعادلانه خواهد بود. موضوع برده‌داری در اسلام یکی از همین مسائل است که دشمنان، چه آگاهانه و چه ناآگاهانه، از آن سوءاستفاده می‌کنند.

اسلام هرگز برده‌داری را بنیان‌گذاری نکرد؛ بلکه در جهانی ظهور کرد که برده‌داری بخش جدایی‌ناپذیر زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوامع بود. بردگان یکی از مهم‌ترین دارایی‌ها و سرمایه‌های تجارت داخلی و خارجی به شمار می‌آمدند. در ایران باستان و امپراتوری‌هایی مانند روم و مصر، برخوردهای بسیار سختی با بردگان می‌شد و آنان به عنوان بخشی از اموال خانواده محسوب می‌شدند و از حقوق انسانی چندانی برخوردار نبودند.

حتی در «متمدن‌ترین کشورها» تا حدود ۱۵۰ سال پیش، برده‌داری به‌صورت رسمی و قانونی ادامه داشت. حال تصور کنید عمق این فرهنگ شوم در ۱۴۰۰ سال پیش چقدر بیشتر بوده است!

رویکرد عقلانی اسلام

اسلام نمی‌توانست با یک حکم ضربتی، این ساختار جهانی را برچیند؛ زیرا چنین دستوری عملاً قابل اجرا نبود. همان‌طور که در مسئله شراب، حکم تحریم به صورت مرحله‌ای و تدریجی نازل شد، در موضوع برده‌داری نیز اسلام با برنامه‌ای حساب‌شده عمل کرد:

شکستن مبنای فکری برده‌داری: اسلام معیار برتری را «تقوا» دانست، نه نژاد و طبقه. انتخاب بلال حبشیِ سیاه‌پوست به عنوان نخستین موذن اسلام، بزرگ‌ترین ضربه به اندیشه نژادپرستانه بود.

محدود کردن راه ورود بردگان: اسلام با قوانین ویژه، مسیر گسترش برده‌داری را بست و تنها راه باقی‌مانده را اسارت در جنگ‌های مشروع دانست؛ آن هم در شرایطی که دشمنان مسلمانان همین روش را به کار می‌بردند.

ترغیب به آزادی بردگان: آزاد کردن برده در قرآن یک عمل عبادی و کفاره بسیاری از خطاها معرفی شد.

قرآن و آزادی بردگان

سوره مائده، آیه ۸۹ → کفاره برخی گناهان، آزاد کردن برده است.

سوره نساء، آیه ۹۲ → اگر کسی انسانی را غیرعمد بکشد، باید برای بخشش الهی برده‌ای آزاد کند.

سوره توبه، آیه ۶۰ → یکی از مصارف دائمی زکات، خرید و آزادسازی بردگان است.

سوره بلد، آیه ۱۳ → آزادی برده، یکی از بزرگ‌ترین کارهای خیر شمرده می‌شود.

سوره نور، آیه ۳۳ → طرح «مکاتبه» را معرفی می‌کند؛ برده می‌تواند با صاحبش قرارداد ببندد و هزینه آزادی‌اش را پرداخت کرده و آزاد شود.

سیره پیامبر و اهل‌بیت (ع)

پیامبر اکرم (ص) و اهل‌بیت گرامی ایشان (ع) با رفتار و عمل خود نشان دادند که آزادی بردگان یک اصل مهم اخلاقی و دینی است. در زمانی که برده‌داری به‌طور گسترده در جامعه وجود داشت، ایشان با تأکید بر کرامت انسانی، تلاش کردند این وضعیت را تغییر دهند.

امام علی (ع) می‌فرمایند: «هزار برده را از دسترنج خود خریدم و آزاد کردم.» (الکافی، ج۵، ص۷۴) این جمله نشان‌دهنده تلاش اهل‌بیت برای آزادسازی بردگان است؛ کاری که نیازمند هزینه و شجاعت بود اما نشان‌دهنده پایبندی آن‌ها به عدالت و انسانیت است.

این رفتارها همسو با تعالیم پیامبر (ص) است که در احادیث، آزادی بردگان را عملی نیکو و پسندیده می‌دانستند. اسلام برده‌داری را به عنوان یک واقعیت تاریخی پذیرفت اما همواره بر آزادی و کرامت انسان‌ها تأکید داشت و در طول زمان سعی کرد برده‌داری را محدود و اصلاح کند.

پایان تجارت انسان

اسلام شکنجه و آزار بردگان را ممنوع کرد؛ حتی بریدن گوش یا بینی برده توسط صاحبش، باعث آزادی او می‌شد. (شرح اللمعة الدمشقیة، ج۶، ص۲۸۰)

و پیامبر (ص) به صراحت فرمود: «بدترین مردم کسی است که انسان‌ها را بفروشد.» (الکافی، ج۵، ص۱۱۴)

جمع‌بندی

اسلام نه تنها برده‌داری را تأسیس نکرد، بلکه با واقع‌بینی و تدبیر، این پدیده ریشه‌دار را به سمت نابودی برد.

مبنای فکری آن (نژادپرستی و طبقه‌گرایی) را در هم شکست.

ورود بردگان جدید را به حداقل رساند.

آزادی بردگان را به عنوان عبادت، کفاره گناهان و مصرف زکات معرفی کرد.

و در سیره عملی پیامبر و اهل‌بیت، آزادی انسان‌ها به یک ارزش محوری تبدیل شد.

اسلام راه را برای جامعه‌ای بدون برده باز کرد، آن هم در زمانی که جهان، قرن‌ها بعد تازه به فکر لغو برده‌داری افتاد.

امام باقر علیه‌السلام:

مَن سَرَّهُ أن یَقیَهُ اللهُ مِن نَفَحاتِ جَهنَّمَ فَلیُنظِر مُعسِراً أَو لِیَدَعْ لَهُ مِن حَقِّه.

هر کس دوست دارد که خدا او را از عذاب جهنم ایمن بدارد، بدهکار تنگدست خود را مهلت دهد یا بخشی از طلب خود را به او ببخشد.

وسائل الشیعه، ج ۱۳، ص ۱۱۴

حضرت امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند:

« من قرا القرآن فهو غنی و لا فقر بعده و الا ما به غنی »هر که قرآن بخواند بی نیاز شود و نیازی پس از آن نیست( و اگر به قرآن بی نیاز نشود) هیچ چیز او را بی نیاز نکند.

« من قرا قرآن فی المصحف متع ببصره و خفف عن والدیه و ان کانا کافرین» هرکه قرآن را از روی آن بخواند از دیدگان خود بهره مند شود و سبب سبک شدن عذاب پدر و مادرش گردد، اگرچه آن دو کافر باشند.

« ثلاثه یشکون الی الله عز و جل: مسجد خراب لا یصلی فیه اهله و عالم بین جهال و مصحف معلق قد وقع علیه الغبار لا یقرا فیه.» سه چیز است که بدرگاه خدای عزوجل شکایت کند:مسجد ویرانی که اهلش در آن نماز نخوانند و دانشمند و عالمی که میان نادان ها و جهال باشد و قرآنی که گرد بر آن نشسته و کسی ان را نخواند.

اسحاق بن عمار گوید: بحضرت صادق علیه السلام عرض کردم: قربانت گردم من قرآن را حفظ دارم. آن را از حفظ بخوانم بهتر است یا از روی قرآن؟ فرمود: « ل اقراه و انظر فی المصحف فهو افضل اما علمت ان النظر فی المصحف عباده؟» بلکه آن را بخوان و نگاه به قرآن کن که بهتر است. آیا ندانسته ای که نگاه کردن در قرآن عبادت است؟

«من قراء القرآن من هذه الامه ثم دخل النار فهو ممن کان یتخذ بآیات الله هزوا».کسی که قرآن رابخواند ولی به آن عمل نکند به آتش دوزخ دچار خواهد شد چرا که گوئی در دنیا به تمسخر قرآن مشغول بوده است.

«قاری قرآن به سه چیز نیاز دارد: دلی خاشع، بدنی فارغ، جایی خالی، و چون دل او برای خدا خاشع گردید شیطان رجیم از او گریزان خواهد شد.»

امام صادق علیه السلام درباره حق تلاوت آیات می فرماید: آیات آن را با دقت بخوانند، حقایق آن را درک کنند و به احکام آن عمل نمایند، به وعده های آن امیدوار، و از وعیدهای آن ترسان باشند، از داستان های آن عبرت گیرند، به اوامرش گردن نهند و نواهی آن را بپذیرند، به خدا قسم منظور حفظ کردن آیات و خواندن حروف و تلاوت سوره ها، یادگرفتن اعشار و اخماس* آن نیست.»

قرآن عهدنامه خدا برای مردم است. شایسته است که انسان مسلمان به آن عهدنامه نگاه کند و در هر روز پنجاه آیه بخواند.

امام صادق علیه‏السلام به جمیل‏بن ‏درّاج فرمودند:“بَادِرُوا اَحدَاثَکُم بِالحَدِیثِ قَبلَ اَن تَسبِقَکُم اِلَیهِم المُرجِئَهُ”فرزندانتان را با کلام [ما] آشنا کنید پیش از آن که مرجئه (و دیگر فرقه‏ های منحرف عقیدتی) بر شما سبقت بگیرند [ و آنان را منحرف سازند]

هنگامی که کودک به سه سالگی رسید لا اله الا اللّه را به او بیاموزید و او را رها کنید (همین مقدار کافی است).

وقتی هفت ماه دیگر گذشت محمد رسول اللّه (صلی ‏الله ‏علیه ‏و آله) را به او آموزش دهید و سپس او را رها کنید تا چهار ساله شود. آن‏گاه صلوات فرستادن را به او بیاموزید.در پنج سالگی به او سمت راست و چپ را آموزش دهید و قبله را نشان او داده و بگویید سجده کند.آن‏گاه او را تا شش سالگی واگذارید. فقط پیش روی او نماز بخوانید و رکوع و سجود را یادش دهید تا هفت سالش هم تمام شود.وقتی هفت سالگی را پشت سر گذاشت، وضو ساختن را به او تعلیم دهید و به او بگویید نماز بخواند، تا هنگامی که نه ساله شد وضو و نماز را به نیکی آموخته باشد.و هنگامی که آن‏ دو را به خوبی یاد گرفت خدا پدر و مادر او را به خاطر این آموزش‏شان خواهد آمرزید.

مِیرَاثُ اللّهِ مِن عَبدِهِ المُومِنِ الوَلَدُ الصَّالِحِ…؛میراث خداوند به بنده مومنش فرزند صالح است

« یجب الوالدین علی الولد ثلاثه اشیاء : شکرهما علی کل حال، و طاعتهما فیما یامرانه و ینهیانه عنه فی غیر معصیه الله و نصیحتهما فی السر و العلانیه و تجب للولد علی والده ثلاث خصال: اختیاره لوالدته و تحسین اسمه و المبالغه فی تادیبه »پدر و مادر را بر فرزند سه حق است: شکر آنان در هر حال، اطاعتشان در هر امر و نهی که معصیت خدا نباشد و خیرخواهی برای آنها در نهان و عیانو فرزند را بر پدر سه حق است: مادر خوب انتخاب کردن، نام نیکو نهادن و پرورش خوب دادن

« بر الوالدین من حسن معرفه العبد بالله تعالی اذ لا عباده اسرع بلوغا بصاحبها الی رضی الله تعالی من بر الوالدین المسلمین لوجه الله تعالی»حسن سلوک نیکی به والدین از حسن شناخت و معرفت عبد به خداوند تعالی است، چرا که هیچ عبادتی انسان را به سرعت نیکی به پدر و مادر به خشنودی خداوند تعالی نمی رساند آن هم احسانی که محض تحصیل رضای پروردگار باشد.

« ملعون قاطح رحم، ملعون من ضرب والده و والدته »آن کس که قطع رحم کند ملعون است و آن کس که پدر و مادر خود را بزند ملعون و از رحمت الهی بی بهره است.

« افضل الاعمال : الصلوه لوقتها و بر الوالدین و الجهاد فی سبیل الله» بهترین اعمال به جا آوردن نماز است در وقت آن و نیکی کردن به والدین و جهاد در راه خداست.

تحف العقول، ص ۲۳۸ به نقل از رساله حقوق امام سجاد علیه السلام شرح نراقی

امام صادق علیه السلام درمورد حقی که زن بر شوهرش دارد فرمود: حق زن بر شوهر، غذا دادن، لباس پوشاندن، با او خوشرفتاری کردن و رو ترش نکردن است اگر مردی چنین رفتاری نماید، وظیفه شرعی خود را در ازای حقوق همسرش به انجام رسانیده است.«در دنیا چیزی بهتر از همسرشایسته وجود ندارد. زنیکه شوهرش از دیدار او مسرور و شاد گردد هر کس از دوستان ما باشد به‏همسرش بیشتر اظهار محبت می کند.

کونوا دعاه للناس بغیر السنتکم لیروا منکم الورع و الاجتهاد و الصلوه و الخیر فان ذلک داعیه دعوت کننده ی مردم باشید با غیر زبانهایتان ( با اعمالتان) تا ببینند از شما ورع و اجتهاد و نماز و خیر را، پس آن ( انجام دادن اعمال خود بهترین) دعوت کننده ی اوست.

امام صادق علیه السلام به یکی از یارانشان فرمودند: اگر شما دور بنی عباس را نمی گرفتید آنها ما را خانه نشین نمی کردند سکوت شما ما را خانه نشین کرد.

کسی که بتواند جلوی مفاسد را بگیرد، ولی نگیرد، دوست دارد بخدا معصیت شود. چنین کسی اعلام دشمنی با خدا کرده است.

اَقرَبُ ما یَکُونُ العَبدُ إلَی اللهِ وَ هُوَ ساجِدٌ نزدیکترین حالات بنده به پروردگار، حالت سجده است.

امام صادق(ع) فرمودند: مَن ماتَ و لَم یعرف امام زمانِهِ ماتَ میتهً جاهِلیهً هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسدبه مرگ جاهلیت مرده است....

منابع:

منتخب احادیث بحارالأنوار، وسائل الشیعه و اصول کافی ...

در حالی که تحلیل‌ها و انتشار اطلاعات مربوط به تجاوز روز گذشته رژیم صهیونیستی به خاک قطر همچنان ادامه دارد، شبکه 14 تلویزیون این رژیم گزارش داد که نیروی هوایی اسرائیل برای انجام عملیات ترور سران حماس در دوحه از حریم هوایی کشورهای عربی یعنی اردن، سوریه، عراق و عربستان استفاده کرده بود.

حمله به قطر از قبل برنامه ریزی شده بود

این رسانه صهیونیستی تاکید کرد که 10 جنگنده ارتش اسرائیل در حمله به قطر شرکت داشتند و 10 موشک به محل برگزاری جلسه هیئت حماس در دوحه شلیک شد. جنگنده‌های اسرائیلی مسافت 1800 کیلومتری را برای رسیدن به این هدف طی کرده بودند.

از طرف دیگر، برخلاف ادعاهای بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اشغالگر و اسرائیل کاتس، وزیر جنگ این رژیم، رادیو ارتش رژیم صهیونیستی به نقل از سه منبع در نهاد امنیتی تل آویو اعلام کرد که این ترور به دلیل وقایع اخیر در قدس و غزه و عملیات‌های ضد اسرائیلی که در این مناطق انجام شده بود، صورت نگرفت؛ بلکه عملیات مذکور به این دلیل انجام شد که در هفته‌های اخیر به ویژه طی چند روز گذشته روند جنگ به طور قابل توجهی تسریع شده است.

رادیو ارتش رژیم اشغالگر در مورد زمانبندی این حمله گزارش داد که این ترور به دلیل فرصت اطلاعاتی به دست آمده در مورد جلسه رهبران حماس بود و این حمله از قبل برنامه‌ریزی شده بود و زمانی که حماس مسئولیت عملیات قدس را بر عهده گرفت، جنگنده‌های نیروی هوایی اسرائیل چند دقیقه قبل از حمله در آسمان بودند.

اسرائیل به دنبال فرصت طلبی از تجمع رهبران ارشد حماس بود

منابع امنیتی رژیم صهیونیستی گفتند: چنین جلسه‌ای که شامل حضور همه رهبران تیم مذاکره کننده حماس باشد، به ویژه در این سطح بالا، اتفاقی است که کمتر می‌افتد و دلیل این جلسه پیشنهادی بود که آمریکا اخیراً برای آتش بس ارائه داد.

سایپر لیپکین، خبرنگار شبکه 12 تلویزیون رژیم صهیونیستی گفت که حمله اسرائیل به مقامات حماس در دوحه، عمدتاً متمرکز بر محل اقامت خلیل الحیه بود و جلسه رهبران این جنبش هم در خانه‌ای در همان نزدیکی برگزار شد که قبلاً توسط (شهید) اسماعیل هنیه، مورد استفاده قرار می‌گرفت.

یک منبع همچنین به این شبکه صهیونیستی گفت که محل اقامت مقامات حماس گاهی اوقات برای برگزاری جلسات خصوصی استفاده می‌شد، اما اغلب اعضای این هیئت به ویژه رهبران ارشد توانستند جان سالم به در ببرند و دو مقام حماس زخمی شدند.

از طرف دیگر، آنا براسکی، تحلیلگر روزنامه عبری معاریو گفت که تصمیم نهایی برای ترور رهبران ارشد حماس در قطر تنها نیم ساعت قبل از شروع عملیات گرفته شد و عامل تعیین کننده در این تصمیم، پذیرش مسئولیت حمله ضد اسرائیلی در تقاطع راموت در قدس توسط حماس بود.

شبکه 12 تلویزیون رژیم اشغالگر گزارش داد که 10 جنگنده در این حمله شرکت داشتند که در آن بیش از 10 بمب طی چند ثانیه پرتاب شدند و جنگنده‌ها در مسیر حمله در هوا سوخت‌گیری کردند.

حمله با هماهنگی دقیق با آمریکا انجام شد

در شرایطی که آمریکایی‌ها مدعی بی‌خبری از این حمله تروریستی رژیم صهیونیستی علیه قطر هستند، شبکه 13 تلویزیون این رژیم اعلام کرد که ارتش اسرائیل قبل از حمله با آمریکا هماهنگ بوده است. این عملیات توسط اتاق عملیات شاباک و با راهنمایی اطلاعاتی آن هدایت شده و اجرای آن هم توسط نیروی هوایی صورت گرفت.

این شبکه توضیح داد که در طول حمله، نخست وزیر، وزیر جنگ، مدیر موقت شاباک، معاون موقت مدیر شاباک و رئیس اداره اطلاعات نظامی در اتاق فرماندهی حضور داشتند.

پیش از این، وزارت امور خارجه قطر طی بیانیه‌ای حمله رژیم صهیونیستی به محل اقامت سران حماس در دوحه را محکوم کرد.

وزارت خارجه قطر در بیانیه‌ خود اعلام کرد: "این تجاوز جنایتکارانه، نقض تمامی قوانین بین‌المللی و تهدیدی خطرناک برای امنیت و سلامت قطری‌ها و ساکنان این کشور به شمار می‌رود.

در ادامه این بیانیه آمده است: "دولت قطر این تجاوز را به شدت محکوم می‌کند و تأکید می‌نماید که با این رفتار بی‌پروا و خصمانه اسرائیل مماشات نخواهد کرد."

جنبش حماس نیز با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: تلاش مذبوحانه رژیم صهیونیستی برای ترور هیأت مذاکره‌کننده حماس در پایتخت قطر، یک جنایت فجیع، تجاوز آشکار و نقض صریح همه قوانین بین‌المللی است.

در ادامه این بیانیه آمده است: این جنایت، تعرضی به حاکمیت کشور قطر به شمار می‌آید؛ کشوری که به همراه مصر، نقش مهم و مسئولانه‌ای در پیشبرد میانجی‌گری و تلاش‌ها برای توقف تجاوز و دستیابی به توافق آتش‌بس و تبادل اسرا بر عهده دارد. این اقدام بار دیگر ماهیت جنایتکارانه اشغالگران و تمایل آن برای نابود کردن هر فرصتی جهت رسیدن به توافق را آشکار می‌کند.

حماس همچنین تاکید کرد که که دشمن در ترور هیأت مذاکره‌کننده ناکام ماند؛ در حالی که شماری از برادران شهید به شرح زیر به لقاءالله پیوستند:

شهید جهاد لبد (ابو بلال) – مدیر دفتر دکتر خلیل الحیه

شهید همام الحیه (ابو یحیی) – فرزند دکتر خلیل الحیه

شهید عبدالله عبدالواحد (ابو خلیل) – همراه

شهید مؤمن حسونه (ابو عمر) – همراه

شهید احمد المملوک (ابو مالک) – همراه

حماس افزود: همچنین شهادت وکیل بدر سعد محمد الحمیدی، از اعضای امنیت داخلی قطر «لخویا» را تسلیت می‌گوییم و از خداوند می‌خواهیم ایشان را مشمول رحمت گسترده خود گرداند و در بهشت وسیع خویش جای دهد.