
emamian
آبادی زمین و نزول برکات در عصر ظهور
اعتقاد به مهدویت اساسیترین اعتقادات شیعه است. به باور شیعیان عدم ایمان به مهدویت مساوی با انکار تمام رسالت انبیا و ولایت ائمه(ع) است. از این جهت در پله اول ایمان به امام غایب و در پله بعد توجه و تفکر درباره ملحقات آن مثل آخرالزمان و ظهور مورد تأکید آیات و روایات ماست. هرچند عموم شیعیان نسبت به امام عصر(عج) اعتقاد راسخ یافتهاند و با همین تفکر مقابل استکبار جهانی ایستادگی به خرج دادهاند، اما در پله دوم که تفکر و تدبر درباره آخرالزمان و ظهور است، ورود جدی نداشتهاند و بلکه باید گفت اندیشمندان ما عموم جامعه را با مقولات آخرالزمانی و ظهور آشنا نکردهاند. نشان به اینکه هنوز هنر ما ارتباط خود را با مفاهیم آخرالزمانی مشخص نکرده است چرا که دستش از مفاهیم خالی مهدوی خالی است.
این معضل زمینه شبههافکنی در افکار عمومی جامعه درباره امام مهدی(عج) و وقایع آخرالزمانی و ظهور را از سوی دشمنان و معاندان فراهم آورده است طوری که گاهاً تصویر نامطلوبی از قیام حضرت به اذهان عمومی مخابره میشود. اکنون که دشمنان بشریت خود عامل بدترین فجایع تاریخ بشریت هستند، با استفاده از ابزار سینما و شبکههای مجازی خود را مدافع حقوق بشر و شیعیان و رهبران شیعیان را که همان ائمه(ع) هستند، خونخواران بشر معرفی میکنند. چرا که قصد آنها جلوگیری از رسوخ تفکر اسلام در سرتاسر دنیا و جلوگیری از امر ظهور امام زمان(عج) است که به این موضوع بارها اذعان داشتهاند. در حالی که با اندکی مطالعه در آیات و روایات مهدوی در مییابیم با ظهور حضرت راه برای عداوت دشمنان بسته شده و زمینههای ارتقای مادی و معنوی جوامع فراهم میشود. یعنی امر ظهور برای کافران و منافقان مایه عذاب و برای پاکطینتان مایه خیر و برکت و رحمت است.
به عنوان نمونه امام جعفرصادق(ع) از ثمرات ظهور را بخشندگی اموال به نیازمندان و سختگیری بر مسئولان حکومتی توسط امام عصر(عج) معرفی میکند و میفرماید: «امام مهدی بخشنده است و مال را به وفور میخشد، بر مسئولان و کارگزاران بسیار سختگیر و بر فقرا و ضُعفا رئوف و مهربان است؛ المَهدیُّ سَمِحٌ بِالمالِ شدیدٌ عَلی العُمّالِ رحیمٌ بِالمَساکینِ.» (الملاحم و الفتن، ص ١٣٧) و یا در دیگر روایت فرمودند: «در حکومت حضرتش جای مخروبهای در زمین باقی نمیماند جز آنکه آباد میشود؛ فلا یَبقی فی الأَرضِ خَرابٌ اِلاّ و عُمِّرَ». (بشارةالاسلام، ص ٩٩)
* و به قدرى برکت از آسمان به سوی زمین نازل مىشود که شاخه درخت از زیادى میوه مىشکند! میوه زمستانى در تابستان و میوه تابستانى در زمستان خورده مىشود؛ وَ لَیُنْزِلَنَّ الْبَرَکَةَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ حَتَّى إِنَّ الشَّجَرَةَ لَتُقْصَفُ بِمَا یَزِیدُ اللَّهُ فِیهَا مِنَ الثَّمَرَةِ وَ لَتَأْکُلُنَّ ثَمَرَةَ الشِّتَاءِ فِی الصَّیْفِ وَ ثَمَرَةَ الصَّیْفِ فِی الشِّتَاءِ»
سپس امام حسین(ع) این برکات را تأویل این آیه از قرآن معرفی کرده و فرمود: «(این همه برکات) معنای این سخن خداوند است که فرمود: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ منَ السَّماءِ وَالْأَرْضِ وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ؛ یعنى اگر اهل کتاب ایمان میآوردند و تقوا پیشه میکردند، ما به یقین برکاتى از آسمان و زمین براى آنان قرار میدادیم، ولى اینان تکذیب کردند و ما آنان را به واسطۀآنچه کسب کردند مؤاخذه کردیم.» (الخرائج و الجرائح قطب راوندی، ص848)
این تنها گوشهای از برکات عصر ظهور است که قرآن و روایات به آن اشاره داشتهاند. امید که اندیشمندان و متولیان فرهنگی جامعه به سوی تصویرسازی این مفاهیم عالی مهدوی سوق پیدا کنند.
ماجرای عجیب نماز باران امام رضا(ع) در بیان جواد الائمه (ع)
در عصری که مظاهر دنیای مدرن بر زندگی بشر سایه انداخته و زمینههای غفلت از یاد خدا را بیشتر از گذشته مهیا کرده است، مرور معجزات، کرامات و فضائل خوبان بشر و در رأس آنها پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و اهل بیت پاک ایشان، تا حد زیادی میتواند نیاز روح و جان ما در راستای اتصال به قدرت بیمنتهای خداوند و دریای رحمت پروردگار را فراهم کند.
از جمله این معجزات، مربوط به روایتی از امام جواد علیهالسلام درباره دعای پدر بزرگوارشان برای بارش باران یا «نماز استسقاء» است. امام حسن عسکری از پدر بزرگوارش امام هادی و ایشان از امام جواد علیهمالسلام نقل میکند:
هنگامی که مأمون به زور پدرم امام رضا علیهالسلام را ولی عهد خویش کرد آسمان بخیل شد و باران نبارید مدتی در آن سال این گونه بود و خشکسالی در خراسان اتفاق افتاده پس بعضی از مردم و اطرافیان مأمون گفتند: این غضب خدا است که به ما غضب کرده و آن به خاطر این است که امام رضا ولیعهدی را پذیرفته است. وقتی این گفتهها به گوش مأمون رسید مأمون ناراحت شد و به امام رضا گفت: به راستی که باران از ما مدتی قطع شده و زمینهای ما خشک شده است اگر میتوانی دعا کن تا خداوند متعال برما منت بنهد و به برکت دعای تو باران به ما بفرستد. امام رضا علیهالسلام فرمود: این کار را میکنم. مأمون گفت: چه وقت این کار را میکنی؟ امام رضا فرمود: روز دوشنبه. امام جواد علیهالسلام فرمود: درخواست مأمون از پدرم در مورد دعا کردن برای باران روز جمعه بود. سپس امام رضا علیهالسلام فرمود: دیشب در رؤیای صادقه جدم رسول خدا صلی الله علیه و آله همراه جدم امیرالمؤمنین علیهالسلام نزدم آمدند و رسول خدا صلی الله علیه و آله به من فرمود: ای فرزند دلبندم، تا روز دوشنبه صبر کن پس به صحرا برو و در آنجا نماز استسقاء را اقامه کن، سپس دعا کن که خداوند متعال دعایت را مستجاب میکند و باران برای آنها میفرستد و همچنین از فضل و کرم و علوم خودت به آنها بگو و نیز به آنها بگو که در روز دوشنبه باران خواهد آمد تا به فضل و کرامت و نزد پروردگار جهانیان آگاهی پیدا کنند.
وقتی روز دوشنبه رسید پدرم به طرف صحرا حرکت کرد و خلایق نیز به صحرا رفتند. بعد از اقامه کردن نماز استسقاء ایشان بر فراز تپهای رفت و دستان مبارک خویش را به آسمان برد و ذکر ثنای خدای تبارک و تعالی و درود فرستادن بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم گفت، سپس عرض کرد: خدایا، ای پروردگار من، به راستی که تو مقام و منزلت ما اهل بیت علیهمالسلام را نزد مردم بزرگ شمردی و به آنها فرمودی که به ما متوسل شوند تا برای آنها دعا کنیم. ای خدای من، به راستی که اکنون آنها همان گونه که به آنها امر فرمودی به ما متوسل شدهاند و آنها امید دارند که فضل و رحمت و بخشش تو به آنها برسد و نیز امیدوارند که از روی احسان و کرم و نعمت به آنها جواب بدهی، پس بر آنها باران بفرست باران سراسری نه باران همراه با طوفان یا باد شدید که ابرها را از هم دور میکند اما ابتدا بارش باران برای آنها بعد از اینکه آنها از اینجا رفتند و در منزلهای خود و قرارگاههای خود ساکن شدند.
امام جواد علیهالسلام میفرماید: به خدایی که محمد صلی الله علیه و آله را به حق به پیامبری برگزید قسم، بعد از اتمام دعای ایشان بادی وزید و ابرها نمایان شدند و رعد و برق شدیدی ایجاد شد در آن وقت مردم خواستند به منازل خود برگردند یا از باران در جای امن باشند. امام رضا علیهالسلام به آنها فرمود: صبر کنید و آرام باشید، به راستی که این ابر بارانزا متعلق به شما نیست بلکه متعلق به فلان مکان است. و آن ابر میرفت و همچنان ابری میآمد و ایشان میفرمود: این متعلق به شما نیست؛ بلکه متعلق به فلان جا و مکان است تا وقتی که 10 ابر بارانزا از آنجا گذشتند وقتی ابر بارانزای یازدهم آمد امام رضا به مردم فرمود: این ابر متعلق به شما است که خداوند آن را برای شما فرستاده است، پس شکرگزار نعمت الهی باشید، بلند شوید و به منازل و قرارگاههای خود بروید؛ زیرا این باران شدید بوده و برای جسم شما ضرر دارد و این ابر بارانزا نمیبارد تا وقتی که شما در مساکن خود قرار بگیرید، سپس خیر و برکت بیپایان خداوند متعال بر شما نازل میشود. امام رضا علیهالسلام از فراز تپه پایین آمد و به منزل خویش بازگشت و همچنان آن ابر بارانزا نبارید تا وقتی که تمام مردم در منازل خویش استقرار کردند در آن وقت بود که باران شدیدی آمد و از آن باران تمام قناتها و چاهها و حوضچهها و رودها و رودخانهها و... پر شد. بعد از اتمام باران مردم گفتند: این باران به برکت حضرت امام رضا علیهالسلام فرزند رسول صلی الله علیه و آله و یکی از کرامات آن بزرگوار از طرف خدای تبارک و تعالی است. امام رضا علیهالسلام نزد آنها رفت و عده زیادی نیز نزد آن بزرگوار رفتند و در آنجا جمع شدند.
امام رضا علیهالسلام به آنها فرمود:
ای مردم، تقوای خداوند پیشه کنید به خاطر نعمتی که به شما داده است؛ یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا اللَّهَ فِی نِعَمِ اللَّهِ عَلَیْکُمْ
و با ظلم و ستم و گناه نعمتهای خداوند را از خود دور نکنید؛ فَلَا تُنَفِّرُوهَا عَنْکُمْ بِمَعَاصِیهِ
بلکه با طاعت و شکرگزاری نعمتهای خدا را برای خود دائمی کنید؛ بَلِ اسْتَدِیمُوهَا بِطَاعَتِهِ وَ شُکْرِهِ عَلَى نِعَمِهِ وَ أَیَادِیهِ
و بدانید که شما شکر نمیکنید بعد از ایمان به خدا و پیامبرش و اعتراف به حقوق اولیاى خدا از آل محمد صلى الله علیه و آله به چیزى بهتر از کمک به برادران مؤمن خود در مسائل دنیا که راهى است بهسوى بهشت پروردگار آنها؛ هر که چنین کارى را بکند از اولیاى خاص خدا است؛ وَ اعْلَمُوا أَنَّکُمْ لَا تَشْکُرُونَ اللَّهَ تَعَالَى بِشَیْءٍ بَعْدَ الْإِیمَانِ بِاللَّهِ وَ بَعْدَ الِاعْتِرَافِ بِحُقُوقِ أَوْلِیَاءِ اللَّهِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ رَسُولِ اللَّهِ ص أَحَبَّ إِلَیْهِ مِنْ مُعَاوَنَتِکُمْ لِإِخْوَانِکُمُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَى دُنْیَاهُمُ الَّتِی هِیَ مَعْبَرٌ لَهُمْ إِلَى جِنَانِ رَبِّهِمْ فَإِنَّ مَنْ فَعَلَ ذَلِکَ کَانَ مِنْ خَاصَّةِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى.
آنچه در این روایت جلب توجه میکند، رجوع به اهل بیت وحی در مواقع اضطراری و نیز توجه و توسل به آن انوار مقدس الهی است. امام رضا علیهالسلام نیز در ابتدای دعا به این نکته اینگونه توجه میدهند «ای پروردگار من، به راستی که تو مقام و منزلت ما اهل بیت علیهمالسلام را نزد مردم بزرگ شمردی و به آنها فرمودی که به ما متوسل شوند تا برای آنها دعا کنیم.» منتها هر اندازه این توسل با پیوست تقوای الهی همراه باشد، دعای انسان به اجابت نزدیکتر خواهد بود؛ شاید آیه35 سوره مائده گویای همین دو مسئله باشد، آنجا که فرمود «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسیلَة...» یعنی ای اهل ایمان، تقوای خدا داشته باشید و بهسوی او وسیله بجویید.
نکتهی دیگری که امام رضا علیهالسلام به آن اشاره داشتند، اهمیت تقوای الهی در قبال نعمتهای خداوند و جلب برکات و دوری از معصیتهاست؛ جامعهای که در آن تقوا کمرنگ و سایه گناه گسترده شده باشد، محکوم به محرومیت است، اما جامعهای که تقوا و ایمان را پیشه راه خود کند، موجب جلب نعمتهای خداوند میشود. این حقیقت را در آیه96 سوره اعراف اینگونه میخوانیم «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْض وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُون» یعنی و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعاً برکاتى از آسمان و زمین برایشان مىگشودیم ولى تکذیب کردند؛ پس به [کیفر] دستاوردشان [گریبان] آنان را گرفتیم.»
دوازده بهمن روز بازگشت به فطرت
دوازدهم بهمنماه، روزی است که انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی رحمةاللهعلیه بر تمام سردمداران غرب و شرق، پیروز شد. این انقلاب، آغازی برای ایجاد یک حکومت اسلامی مستقل در منطقه بود. در یک کلام میتوان گفت که دوازده بهمن، روز بازگشت انسان، به فطرت و سرشت خدادادی اوست.
روز آشکار شدن اسلام
خداوند متعال انسان را در دو بُعد جسمانی و روحانی آفریده است و همانطور که جسم انسان نیاز به غذا دارد، روح او نیز نیازمند غذاهای متناسب با خودش است. هر چند انسان در زندگی فردی خود، گاهی با انجام برخی اعمال عبادی، روح و جان خود را سیراب میکند؛ ولی گاه از ترس حاکمیت، برخی از اعمال را به ناچار ترک میکند، اینجاست که اگر جامعه، بر اساس آموزههای اسلام بر پا شده باشد، انسان با خیال راحت؛ علاوه بر رسیدگی به روح و روان خود، معارف و احکام الهی را به دیگران نیز میآموزد. بیتردید دوازده بهمن، آغازی برای پیاده شدن آموزههای دین در جامعه اسلامی است.
قرآن کریم دو رکن اساسی دین را در محبت به دوستان و بغض و کینه نسبت به دشمنان خدا میداند: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُم»؛[1] «محمّد صلیاللهعلیهوآله، فرستاده خداست و کسانی که با او هستند، در برابر کفّار سرسخت و شدید و در میان خود مهربانند».
امام باقر علیهالسلام نیز در این باره فرمود: «هَلِ الدِّينُ إِلَّا الْحُبُ وَ الْبُغْض»؛[2] «آیا دین، جز دوستی و دشمنی است».
بنابراین دوازده بهمن، آغازی است برای آشکار شدن دوستی با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خدا؛ زیرا تا قبل از دوازده بهمن؛ ایرانیان زیر بار ظلم دشمنان و چپاولگران غرب و شرق بودند و حتی جرأت دخالت در هیچ کاری را نداشتند.
امام خمینی رحمهالله، در دوازده بهمن 57 فرمود: «ما میخواهیم که مملکت، مملکت قوی باشد، ما میخواهیم که مملکت دارای یک نظام قدرتمند باشد،... لکن نظام ناشی از ملت در خدمت ملت، نه نظامی که دیگران سرپرستیاش را بکنند و دیگران فرمان به آن بدهند».[3]
روز فریاد دینداران بر سر مستکبران
هر چند ایران، در ظاهر کشوری مسلمان بود؛ ولی از آنجا که تحت استعمار استکباران و زورگویان قرار گرفته بود، کسی جرأت نداشت که به بیگانگان کلمهای بگوید که آنها را دلخور کند؛ بلکه توهین به سگ آمریکایی در ایران، جرم محسوب میشد. در چنین شرایطی بود که با پیروزی انقلاب اسلامی، عزت و افتخار به مردم بازگشت، تا آنجا که شعارهایی مانند: «مرگ بر آمریکا»، «نه شرقی نه غربی؛ جمهوری اسلامی» و... ورد زبان مردم شد.
علاوه بر فریادها و شعارها، دشمنان به خاطر از دست دادن منافع خود در ایران، به شدت خشمگین شدند، بر همین اساس باید به آنها گفت: «مُوتُوا بِغَيْظِكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدُور»؛[4] «با همین خشمی که دارید بمیرید! خدا از (اسرار) درون سینهها آگاه است».
مقام معظم رهبری درباره دوازده بهمن چنین فرمود: «روز دوازدهم به یک معنا، روز شروع قدرت اسلام است».[5]
آغاز تحقق وعده الهی
خداوند در قرآن کریم پیروزی صالحان را چنین وعده داده است: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ»؛[6] «خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دادهاند وعده میدهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد» و بیتردید وعده الهی تخلف بردار نیست؛ زیرا خدا خلف وعده نمیکند.[7] بنابراین حکمرانی در زمین نخستین قدم برای حکومت جهانی حضرت مهدی علیهالسلام است.
روز دوازدهم بهمن ماه، با پیروزی انقلاب اسلامی پیروزی خون بر شمشیر، زمینههای یک حکومت الهی در زمین فراهم شد. هر چند این حکومت، با نواقصی روبروست؛ ولی از آنجا که اصل نظام بر اساس آموزههای اصیل اسلام، نهادینه شده است، امید انسان را برای زمینهساز بودن این انقلاب، برای انقلاب جهانی امام زمان علیهالسلام، دو چندان میکند.
علاوه بر اینکه در روایت امیدوار کننده دیگری از امام کاظم علیهالسلام چنین آمده است: «رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ قُمَّ یَدْعُو النَّاسَ إِلَی الْحَقِّ یَجْتَمِعُ مَعَهُ قَوْمٌ کَزُبَرِ الْحَدِیدِ لَا تُزِلُّهُمُ الرِّیَاحُ الْعَوَاصِفُ وَ لَا یَمَلُّونَ مِنَ الْحَرَبِ وَ لَا یَجْبُنُونَ وَ عَلَی اللَّهِ یَتَوَکَّلُونَ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِین»؛[8] «مردی از اهل قم مردم را به سوی حق دعوت میکند و قومی گرداگرد او جمع میشوند، به صلابت پارههای فولاد، تند بادها آنان را به لرزه در نمیآورد و از جنگ خسته نمیشوند و ترس به خود راه نمیدهند و بر خدا توکل میکنند و سرانجام، پیروزی از آن متقین است».
هر چند قضاوت صریح در تطبیق این روایات، درست نیست؛ ولی باید با نگاهی امیدوار به آینده، از هر گونه سیاهنمایی که باعث ناامیدی در جامعه میشود، پرهیز کرد.
پی نوشت:
[1]. فتح: 29.
[2]. کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات، وزارت ارشاد اسلامی، 1410ق، چاپ اول، ص430.
[3]. امام خمینی، روح الله، صحیفه امام، تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1389ش، چاپ پنجم، ج6، ص18.
[4]. آل عمران: 119.
[5]. بیانات مقام معظم رهبری، خطبههای نماز جمعه تهران، 12/11/1375.
[6]. نور: 55.
[7]. آل عمران: 9.
[8]. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، داراحیاء التراث العربی، 1403ق، چاپ دوم، ج57، ص216.
اعتکاف، پناهگاه انسان
اعتکاف به منزله سدی است در مقابل محبت دنیا و جوشش و حرکت به سمت کمال و مقامات آخرتی است. انسان با ماندن حداقل سه روز در مسجد، جسم و جان خود را از دنیا و آشوبهای دنیایی به استراحتگاهی موقت، میبرد، تا طعم رستگاری را چشیده و خود را برای سفری ابدی آماده کند .
اعتکاف، به مثابه پناهگاهی میماند که انسان از همه گرفتاریها و سختیهای دنیا، به آنجا پناه میبرد؛ زیرا پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله، محبت دنیا را ریشه همه لغزشها و خطاها معرفی کرده است.[1]
جایگاه و اهمیت اعتکاف
برای اهمیت اعتکاف همین بس که پروردگار از پیامبرانش؛ ابراهیم خلیل و اسماعیل علیهماالسلام، برای پاکیزه کردن جایگاه اعتکاف کنندگان، عهد گرفته است: «وَ عَهِدْنا إِلى إِبْراهيمَ وَ إِسْماعيلَ أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطَّائِفينَ وَ الْعاكِفينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُود»؛[2] «و ما به ابراهيم و اسماعيل امر كرديم كه خانه مرا براى طوافكنندگان و اعتکاف کنندگان و ركوع كنندگان و سجده كنندگان، پاک و پاكيزه كنيد». بنابراین اهمیت ماجرا آنجاست که پیامبری مامور طهارت و پاکیزه کردن مکان اعتکاف کنندگان میشود.
همچنین خداوند متعال انسان را موجودی پویا، نوگرا و توقفناپذیر، آفریده و مسیر حرکتش را به سوی خود قرار داده است: «يا أيّهَا الإنسانُ إنَّكَ كادِحٌ الى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقيهِ»؛[3] «اى انسان! تو با تلاش و رنج به سوى پروردگارت مىروى و او را ملاقات خواهى كرد». از طرفی هر چند خداوند راه رستگاری را به انسان نشان داده؛ ولی اختیار کامل را برای انتخاب دو راه خیر و شر را نیز برای او فراهم آورده است: «إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبيلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُورا»؛[4] «ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد (و پذیرا گردد) یا ناسپاس!». از سویی دیگر انسان در دنیای پرتلاطمی قرار گرفته که شیطان و گرایشهای نفسانی از یک طرف و تبلیغات دشمنان از طرف دیگر، او را احاطه کرده است، پس جز پناه بردن به خدا، چارهای برای او باقی نمیماند و اعتکاف بهترین فرصت برای پناهندگی اوست.
آثار و حکمتهای اعتکاف
اعتكاف؛ علاوه بر حكمتها، آثار و فوايد فراوانى دارد که در اینجا به بخشى از آنها اشاره میشود:
یک. فراهم شدن زمينههای تفكر و مطالعه نفس
خِرد ورزی و اندیشیدن از راه صحیح و با مواد فکری سالم، بهترین راه برای رسیدن به حقایق و صاحب بصیرت شدن است. امیرالمومنین علیهالسلام در این باره فرمودند: «تَفَكُّرُكَ يُفِيدُكَ الِاسْتِبْصَارَ وَ يَكْسِبُكَ الِاعْتِبَارَ»؛[5] «تفکر کردن، برای تو بینش و بصیرت میآورد و مایه عبرت گرفتن تو میگردد». قرآن کریم نیز در جاهای مختلف و به بیانهای متفاوت به تفکر در آفاق[آفرینش آسمان و زمین و...] و اَنفُس[چگونگی آفرینش انسان و...] سفارش کرده است.[6]
دو. ایجاد زمینه آشتی با خدا و اولیای الهی
از آنجا که گرایشهای دنیایی؛ علاوه بر مشغولیتهای مختلف، انسان را از آخرت غافل کرده و به مرور زمان، باعث میشود که گاهی انسان از عبادتهای ضروری مانند نماز نیز کم گذاشته و به نوعی مورد قهر خداوند واقع شود، اعتکاف بهترین فرصتی است که در طول چند روز، انسان را با خدا و اولیای او آشتی میدهد.
سه. فراهم آمدن زمينه بازگشت به فطرت
خداوند متعال مجموعه آموزههای دین را در فطرت و سرشت انسان نهادینه کرده است.[7] ولی انسان از روی غفلت و خودکامگی، به فطرت خود پشت پا زده و همین امر موجب افتادن در ورطه نابودی میشود،[8] اینجاست که انسان، نیاز به توبه و بازگشت به همان آموزههای فطری خویش را احساس میکند و اعتکاف بهترین گزینه برای بازگشت است.
چهار. بهترین فرصت برای نيايش
یکی از نیازهای درونی انسان، نیایش و سخن گفتن با معبود است و خداوند متعال نیز آن را دوست داشته و به آن سفارش کرده است. بر همین اساس برای راز و نیاز بندگان با خویش، بهانههایی همچون نماز، روزه و تلاوت قرآن و...، را قرار داده است، اعتکاف نیز یکی از این بهانهها برای نیایش با معبود یکتاست.
پنج. دورهای برای محاسبه نفس و خودسازى
رستگاری انسان در گرو خودسازی است؛ زیرا خداوند متعال در سوره شمس، بعد از یازده قسم میفرماید: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاها»؛[9] «به تحقیق هر کس نفس خود را پاک و تزکیه کرد، رستگار شد». بیتردید محاسبه نفس یکی از راههای تزکیه نفس و خودسازی است؛ زیرا محاسبه نفس آثاری همچون شکرگذاری در صورت انجام کار خیر، استغفار و توبه، در صورت کار بد،[10] حمایت از ضعیفان و محبت بندگان خدا[11] آمادگی برای آخرت،[12] در امان ماندن از تهدیدهای خدا،[13] و... را به دنبال دارد، بنابراین اعتکاف بهترین دوره، برای بدست آوردن این فضیلت برزگ است.
بنابراین میتوان گفت که بیشک اعتکاف، دانشگاهی برای خودسازی، در دنیای پر از آشوب و فتنه است.
پی نوشت:
[1]. کلینی، محمدبن یعقوب، دارالکتب الاسلامیه، 1407ق، چاپ چهارم، ج2، ص131.
[2]. بقره: 125.
[3]. انشقاق: 6.
[4]. انسان: 3.
[5]. آمدی، عبدالواحد، غررالحکم، دارالکتب الاسلامیه، 1410ق، چاپ دوم، ص324.
[6]. فصلت: 53.
[7]. روم: 30.
[8]. تین: 5.
[9]. شمس: 9.
[10]. کلینی، محمدبن یعقوب، دارالکتب الاسلامیه، 1407ق، چاپ چهارم، ج2، ص453.
[11]. ابن حیون، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، موسسه آل البیت علیهم السلام، 1385ق، چاپ دوم، ج2، ص128.
[12]. ابن طاوس، علی بن موسی، محاسبه النفس، نشر مرتضوی، 1376ش، چاپ چهارم، ص13.
[13]. آمدی، عبدالواحد، غررالحکم، دارالکتب الاسلامیه، 1410ق، چاپ دوم، ص349.
حرکت در مسیر انقلاب؛ یعنی حرکت در مسیر تحقق وحدت اسلامی
مولوی نذیر احمد سلامی عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در آستانه ایام الله دهه فجر و پیروزی انقلاب اسلامی، ضمن تبریک به ملت مسلمان و مردم شریف ایران اسلامی، اظهار داشت: بعد از انقلاب اسلامی، مسئله وحدت و انسجام امت اسلامی توسط امام راحل(ره) مطرح گردید که یک مسئله استراتژیک و راهبردی و بسیار حائز اهمیت بود.
مولوی سلامی افزود: از صدر اسلام تاکنون مسئله وحدت مورد توجه و تاکید پیامبر اسلام(ص) و علما بوده است، فلذا آیات و روایات متعددی را در این ارتباط مشاهده می کنیم و نیز مشترکات بسیاری را بدست آورده ایم.
وی با بیان این که حرکت در مسیر انقلاب یعنی حرکت در مسیر تحقق وحدت اسلامی، ادامه داد: حضرت امام(ره) در واقع این درس را به جهان اسلام یادآورشدند که در ادامه مسیر انقلاب وحدت امت اسلامی بسیار مهم می باشد و دستاوردها و تاثیرات آن را به خوبی لمس خواهیم کرد.
مولوی نذیر سلامی عضو خبرگان رهبری تصریح کرد: با توجه به اینکه وحدت و تقریب مذاهب اسلامی تاثیرات و برکات بسیاری را در طول سالیان متمادی داشته است، باید توجه داشت که هنوز با هدف نهایی فاصله داریم.
وی عنوان کرد: وحدت و تقریب به معنای آن است که نگاه ها ، دیدگاه ها و تمام امور مربوط به امت اسلامی رنگ و بوی تقریب و یکدلی بدهد و دشمن این موضوع را به خوبی درک کند که با یک امت متحد و منسجم روبرو است و نیز تفاوت و اختلافی در کشورهای اسلامی مشاهده نگردد.
وی در پایان تاکید کرد: علمای مذاهب اسلامی و روسای کشورها باید علاوه بر تاکید به وحدت و تقریب مذاهب اسلامی، تفاوت ها را مدیریت کرده و بخش اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی جهان اسلام را تقویت نمایند تا به فضل الهی با خرد و استراتژی جمعی این مسیر ادامه پیدا کرده و به هدف نهایی یعنی سربلندی امت اسلامی در برابر دشمنان اسلام و استکبار جهانی دست پیدا کند.
امام جواد با برکت ترین مولود اسلام
1- تولد امام جواد ـ عليه السّلام
تولد مبارك امام جواد ـ عليه السّلام ـ نه تنها پايان بخش نگرانی هاي شيعيان و افشاي نيت فرصت طلبان و سود جوياني چون فرقه واقفيه ودیگر دشمنان شیعه بود، بلكه آغاز فصل نويني از تاريخ تشيع است ؛ ازاینرو تولدش با برکت ترین ولادتهاست؛ خیلی گمان می کردند که امام رضا(ع) فرزندی ندارد وامامت پس از ایشان به نسلی دیگر منتقل خواهد گردید ؛ تردیدهایی نیز درباره امامت حضرت توسط برخی از شبهه افکنان ایجاد می شد ؛
شيخ طوسي از احمد بن محمد عياشي در انوار البهيه 10 رجب سال 195 هجري را روز ولادت حضرت دانسته است. این قول مشهور ومورد تایید متون ماثور می باشد ؛بنابراین دهم ماه رجب ولادت امام جواد علیه السلام است چنانکه دراین دعا آمده است : «اللهم اني اسألك بالمولودين في رجب محمد بن علي الثاني ...»
امام رضا (علیه السلام) درباره ولادت ابوجعفر محمد بن علی الجواد فرمود :«هذالمولود الذی لم یولد مولود اعظم علی شیعتنا برکه منه »
2- كودكي امام جواد ـ عليه السّلام ـ
آگاهي هاي تاريخي درباره زندگي امام جواد ـ عليه السّلام ـ چندان گسترده نيست؛ زيرا افزون بر آنكه محدوديتهاي سياسي همواره مانع از انتشار اخبار به امامان معصوم ـ عليهم السّلام ـ مي گرديد، تقيه و شيوه هاي پنهاني مبارزه كه براي «حفظ امام و شيعيان از فشار حاكميت» بود، عامل مؤثري در عدم نقل اخبار در منابع تاريخي است. ولي شكي نيست كه دوران كودكي امام جواد ـ عليه السّلام ـ از مهمترين دوران زندگي آن حضرت به شمار مي رود چرا كه اولين كودكي بود كه در چنين سني به امامت رسید و معادلات فكري سياسي حكمرانان را آشفته کرد بابروز وظهور که از علم امام در عرصه علمی جامعه آنروز واقع گردید ومناظراتی که حضرت درآن علمای بزرگ دربار عباسی را به چالش کشید ؛ امامت درخششی نو از خود نشان داد ؛
3- اهمیت ولادت وروی دادها ی فرهنگی، علمی وسیاسی معا صرامام جواد (علیه السلام) :
1- در خانواده امام رضا ـ عليه السّلام ـ در محافل شيعه، از حضرت جواد ـ عليه السّلام ـ به عنوان مولودي پر خير و بركت ياد مي شد. از امام رضا ـ عليه السّلام ـدراین باره فرمودند: «اين مولودي است كه براي شيعيان ما، با بركتتر از او زاده نشده است»
2- شبهه واقفيه با ولادتش ازبین رفت: (واقفيه كساني بودند كه در امامت امام موسي كاظم ـ عليه السّلام ـ توقف كرده بودند.)اینان موجی از نگرانی در میان شیعه درباره امامت ایجاد کرده بود برخی از شخصیتها درانکار اصل امامت ویا انتقال آن ویا تردید در امامت امام رضا (ع) ایجاد کرده وخود مردد شده بودند ؛درواقع این روی دادها خود امتحانی بزرگ برای شیعه بود که برخی نتوانستند از این موج وپیچ تاریخ امامت با عقیده سالم عبور کنند.
3- تثبیت عقاید شیعه وترفیع جایگاه امامت وشیعیان از نظر عقیدتی در میان جامعه اسلامی با پاسخهای امام جواد(ع) درزمینه ی امامت وچیره شدن حضرت در مناظره یحی بن اکثم که تمام اهل سنت وفرقه های آن را به چالش کشید که مساوی بود با لرزیدن تخت سلطنت عباسیان ومشروعیت خلافت آنان ؛
4- از جمله امتيازهاي امام جواد ـ عليه السّلام ـ اظهار علم اهل بيت(ع) است دردوره ای که عقاید اسلامی آماج شبهات گوناگون بود؛ در عصر آن حضرت علم گراییی وگسترش علم وترجمه ی علوم دیگر از زبانهای مختلف به زبان عربی وشیوع شبهات عقیدتی وفکری از طریق این متون دراوج بود دراین زمان بود که وجود حضرت وشخصیتش با سن خردسالی درخششی بی مانند داشت ؛ ازاینرو وجودش وامامتش درشرایط خاص خرد سالی به نبوت حضرت عیسی(ع) تشبیه شده است ؛
5- پس ازشهادت امام رضا ـ عليه السّلام ـ عده اي از بزرگان و علما به مدينه آمدند و سي هزار مسئله در چند روز از حضرت سئوال نمودند و حضرت بدون تأمل ودرنگ همه را جواب دادند در حالي كه ده سال بيشتر نداشتند.
6- مناظره علمي با گروهي از معتزله و نيز با دانشمندان نامدار زمان مأمون از جمله يحيي بن اكثم وچیره شدن بر او يحيي از طرح فروعات زيادي در مورد مسائل فقهی وحج توسط امام ـ عليه السّلام ـ
7- تزويج توطئهآميز ام الفضل به امام ـ عليه السّلام ـ توسط مأمون؛ اين ازدواج كه مأمون بر آن اصرار داشت، كاملا جنبه سياسي داشت و اهداف شومي را دنبال مي كرد که دررسیدن به آنها ناکام ماند.
8-پایه گزاری شبكه ارتباطي وكالت با وجودموانع سیاسی واختناق شدید موجود،امام ازاین ابزار جهت حفظ انسجام شیعه وتقویت علمی وفکری شیعه، ارتباط خود را با شيعيان مستمر نمود وپیوستگی شیعه با امامت را تامین وبرنامه های آینده ی شیعه را نیزبا تدبیر خاص سامان داد و از تجزيه وتفرقه ی شيعه پیشگیری کرد ؛ برای دوره غیبت نیز امام جواد (ع) تدابیری بی مانندی ریخت وبنیان وکالت خاص برای دوره غیبت صغری (نواب اربعه) وعام برای دوره غیبت کبری (مرجعیت) را به بهترین روش طراحی نمود ؛
9- علم بی مانند،وکوششهای فرهنگي ومواضع سياسي ـ اجتماعي، امام جواد ـ عليه السّلام ـ كه تمام دانشمندان بزرگ معاصرش را به حيرت واداشت، وجریان علمی که امام رضا (ع) با محوریت اهل بیت(ع)، برجسته ودرمیان ملل ورهبران ادیان معرفی کرده بود استمرار بخشید.این دوره با وجود امام جواد برای شیعه نقطه ی عطف وگذار از انشعابات گسترده وتجزیه بزرگ وتفرقه بود ؛ امام جواد (ع) با اقدامات ویژه تمام کارهای علمی وفرهنگی وسیاسی که امام رضا (ع) شروع کرد همه را ادامه داد وبه نتیجه رساند ؛ یکی از این مهمترین اقدامات تکمیلی رسمیت دادن به شیعه از نظر علمی وتثبیت برجستگی علمی مدرسه امامت بر تمام مدارس ومدرسه خلافت بود ؛
10- تربيت شاگردان و انتشار علوم اهل بیت ؛بوسیله ی شاگردان گرچه دوره امام جواد ـ عليه السّلام ـ به دليل فشارهاي سياسي و كنترل شديد فعاليت آن حضرت از طرف دربار خلافت، گستره ی فعاليت بسيار محدود داشت با اين حال تربيت شاگرد ولو به صورت غیر حضوری (به اصطلاح امروزی)ازبرنامه های مهم امام بود ؛ تعداد شاگردانش که برخی مشترک بین ائمه قبل بودـ درحدود ،صد و ده نفر بود و حدود 250 سخن گهربار از آن حضرت گزارش شده چون امام تحت نظربودو از طرفی بيش از بيست و پنج سال عمر نكرد.
چگونه بدانم نمازم مورد قبول است یا خیر؟
امام صادق (علیه السلام):
مَن اَحَبَّ أن یَعلمَ أَقُبِلَت صَلاتُهُ اَم لَم تُقبَل فَلینَظُر هَل مَنَعَت صَلاتُهُ عَنِ الفَحشاءِ وَالمُنکرِ؟ فَبقَدرِ ما مَنَعتْهُ قُبِلَت مِنُه.
کسی که دوست دارد بداند نمازش مقبول درگاه الهی شده است یا نه، باید ببیند آیا این نماز او را از زشتی و منکر باز داشته یا نه؛ پس همان مقدار از نمازش که [وی را از گناه] باز داشته، پذیرفته است.
بحارالأنوار، ج ۸۲، ص ۱۹۸
مسجد مثلثی در امارات
«سمیه دباغ» ،بانوی معماری است که طراحی مسجد «محمد عبدالخالق قرقاش» را به زیبایی هر چه تمام تر انجام داده است.
مسافرانی که در جاده «سوقیم» در دبی رانندگی می کنند ، نمی توانند به چشم انداز جدید و درخشانی به چشم انداز صنعتی این منطقه اضافه شده است،توجهی نداشته باشند.

این یکی از اولین مساجد در امارات متحده عربی است که توسط یک زن طراحی شده است.

دباغ یکی از معدود معماران زن است که سرپرستی فعالیت های معماری و طراحی مسجد در امارات را بر عهده گرفته است.

از لحظه ورود نمازگزاران به دروازه مسجد، آنها از جهان مادی بیرونی، از طریق یک حیاط سایه دار جدا می شوند و به وضوخانه و سپس به نمازخانه می رسند.
بسیاری از عناصر در طراحی مسجد قرقاش از حالت عادی خارج هستند ؛ هیچ پنجره ای به شکل سنتی وجود ندارد و طراحی عجیبی را به وجود آورده است که پذیرفتن آن زمان بر بود.
علاوه بر این، مناره به عنوان یک بدنه جداگانه ، درست جدا از ساختمان اصلی مسجد، طراحی شده است.
ثواب رفع حاجت برادر مؤمن
پیامبر اکرم (ص) :
مَن قضی لأخیهِ المُؤمِنِ حاجَةً کانَ کَمَن عَبَدَاللَّهَ دَهرَهُ.
کسی که حاجت برادر مؤمن خود را برآورده سازد، مانند کسی است که عمر خود را به عبادت گذرانده باشد.
الأمالی، طوسی، ص ۴۸۱
انفجار تروریستی در مسجدی در پاکستان با ۲۸ کشته
شمار جان باختگان انفجار تروریستی در حین اقامه نماز در مسجدی واقع در شهر «پیشاور» پاکستان به ۲۸ نفر رسید و دست کم ۱۵۰ نفر دیگر زخمی شدند.
وزیر کشور پاکستان اعلام کرد که براساس بررسیهای مقدماتی حادثه امروز یک حمله انتحاری بوده و احتمال افزایش شمار قربانیان وجود دارد.
رئیس اداره انتظامی شهر پیشاور جان باختن ۲۸ نفر در انفجار تروریستی امروز را تایید کرد و افزود: وضعیت ۱۵ نفر از زخمیهای نیز بحرانی گزارش شده و احتمال افزایش شمار قربانیان وجود دارد.
سخنگوی بیمارستان شهر پیشاور نیز اعلام کرد که دست کم ۱۵۰ نفر زخمی شدهاند که در میان آنان ۲۰ نفر از نیروهای پلیس نیز به چشم میخورند.
انفجار تروریستی امروز در مسجدی صورت گرفت که درمنطقه قرمز شهر پیشاور مرکز ایالت خیبرپختونخوا قرار گرفته است، جایی که ساختمانهای مهم دولتی، مرکز پلیس و اداره قضایی این استان قرار دارد.
تاکنون هیچ فرد یا گروهی مسوولیت انفجار امروز در شهر پیشاور را برعهده نگرفته است.
شهباز شریف نخست وزیر پاکستان طی پیامی با محکومیت تازهترین حادثه تروریستی در شهر پیشاور، نسبت به تشدید اوضاع امنیتی در ایالت خیبرپختونخوا ابراز نگرانی کرد و افزود: مردم پاکستان در کنار دولت و نیروهای مسلح خود تروریستهایی را که درصدد تخریب کشور هستند را نابود خواهند کرد.
حوادث تروریستی طی ماههای اخیر در مناطق مختلف پاکستان از جمله ایالت خیبرپختونخوا به عنوان استان همجوار مرزی با افغانستان افزایش داشته است و گروه تروریستی تحریک طالبان پاکستان مسئولیت اکثر این حملات را برعهده میگیرد.